امیرعبداللهیان: اگر لازم باشد با آمریکا گفتگو می‌کنیم

اقتصاد۲۴- حسین امیرعبداللهیان در سخنرانی اختتامیه همایش ملی ایران و همسایگان درباره مبانی سیاست همسایه محور و دستاورد‌های دولت سیزدهم در این حوزه گفت: مشورت با همسایگان درباره مذاکرات وین از سیاست‌هایی است که حتما دنبال می‌کنیم.

وی همچنین خاطرنشان کرد که، چون در موضوع هسته‌ای به نقطه‌ای داریم نزدیک می‌شویم که باید تصمیمی گرفته شود، مجبور شدم صبح امروز در جلسه‌ای دیگر شرکت کنم که همین مسأله موجب شد تا عصر امروز در خدمت شما در این همایش باشم.

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه تصریح کرد دولت سیزدهم در تلاش است تا ظرفیت‌های معطل مانده در تعامل با همسایگان را در اولویت قرار دهد.

وی گفت محیط پیرامونی ایران به دلایل بی ثباتی سیاسی و برخی مداخله‌های خارجی ناپایدار است و این باعث توسعه نیافتگی منطقه است. بخش مهمی از راهبرد سیاست خارجی ایران در سطح منطقه کمک به پایداری محیط پیرامونی به لحاظ اقتصادی و فرهنگی است.

بیشتر بخوانید: آمریکا آماده لغو تحریم‌های ناسازگار با برجام شد

وی اظهار کرد: دولت سیزدهم سعی دارد با تنظیم و مدیریت رویکرد متناسب با همسایگان انعطاف پذیری و ارایه تسهیلات متقابل در مبادلات تجاری بخشی از سیاست راهبردی تعامل با همسایگان را پیش ببرد.
امیرعبداللهیان با اشاره به مهمترین چالش امروز ایران در پیگیری سیاست همسایه محور، گفت: ایران و کشور‌های همسایه باید اولویت‌های مشارکت امنیتی خود را در یک ساز و کار مشترک تعیین کنند. به علاوه ایران تلاش دارد تا با باز کردن باب گفتگو در زمینه‌های سیاست اقتصادی فرهنگی و امنیتی خلاء‌های سیاست همکاری با همه همسایگان را از میان بردارد.

وزیر امور خارجه کشورمان درباره مذاکرات هسته‌ای در وین اظهار کرد: ما در تمام مراحل مذاکرات تلاش کردیم در سطح سفرای کشور‌های همسایه در تهران یا با سفر دستیاران وزارت امور خارجه به این کشور‌ها یا سفر بنده آن‌ها را در جریان آنچه بین ما و پنج کشور می‌گذرد قرار دهیم.

وی خاطرنشان کرد: مذاکرات ما در وین به نقطه‌ای دارد نزدیک می‌شود که مذاکرات فنی ما در آینده نه چندان دور به حد اشباع می‌رسد و ما باید تصمیم سیاسی بگیریم.

امیر عبداللهیان درباره رویکرد اروپایی‌ها در مذاکرات اظهار کرد: تا اینجای کار سه کشور اروپایی رفتارشان در مذاکرات این طور بوده که وقتی از تحریم صحبت می‌شود آن را به آمریکا حواله می‌دهند و در این موضوع non paper‌های شما و آمریکا عمل می‌کند و اتحادیه اروپا به عنوان واسطه اقدام می‌کند. در موضوع هسته‌ای وقتی صحبت می‌شود اروپایی‌ها می‌گویند موضوع مورد نگرانی ماست و در همه موضوعات مربوط به آن آماده گفتگو هستیم. اما انتقاد ما این است که اروپایی‌ها هیچ ابتکار جدید، سازنده و رو به جلویی در مذاکرات ارایه ندادند البته تلاش کردند در مذاکرات هفته‌های اخیر منطقی و سازنده ورود پیدا کنند. حتی امروز دیگر فرانسه نقش پلیس بد را در مذاکرات بازی نمی‌کند.

وی افزود: چین و روسیه تلاش دارند هم در ۱+۴ نقش سازنده و مثبت ایفا کنند هم گاهی در نقل و انتقال پیام‌هایی که آمریکایی‌ها برای موضوع مذاکرات دارند، فعال هستند. البته برخی از کشور‌های همسایه ما هم در این موضوع با نگاه به تسریع در رسیدن به توافق سعی می‌کنند حامل پیام‌ها از طرف آمریکایی به ایران باشند. البته طرف آمریکایی تا کنون به صورت non paper پیشنهادات خودش را در موضوعات فنی به ایران ارایه داده است.
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: امروز در نقطه‌ای قرار داریم که باید نتیجه کار کمیته‌های سه گانه را در یک تعامل سیاسی با همه طرف‌ها مورد توجه قرار دهیم و تصمیم بگیریم که چه چیزی در مقابل چه چیزی اتفاق می‌افتاد. در عین حال طرف آمریکایی از طرق مختلف پیام‌هایی را به ما می‌دهد که خواهان سطحی از مذاکرات مستقیم با ایران است. مذاکرات ما با ۱+۴ به طور مستقیم است و مذاکرات با آمریکا از طریق non paper و آقای مورا و یکی دو کشور عضو برجام در وین است. از این رو اینکه بعضا در برخی از کانال‌های مجازی منتشر می‌شود که ایرانی‌ها در حال مذاکره مستقیم با آمریکا هستند، صحت ندارد، اما در عین حال اگر در روند مذاکرات به مرحله‌ای برسیم که رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا لازمه اش این باشد که سطحی از گفتگو‌ها را با آمریکایی‌ها داشته باشیم این را هم نادیده نخواهیم گرفت.

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: تنظیم، تقویت و تعمیق روابط ایران با کشور‌های همسایه اولویت اساسی در ابتکارات و سیاست‌گذاری‌های کشور است. گرچه بنا به دلایل مختلف تا کنون این اولویت مهم و ظرفیت عظیم به طور کامل مورد بهره برداری قرار نگرفته است و ارزش افزوده تقویت مناسبات کشور با پانزده کشور همسایه در تقویت منافع ملی بر توسعه پایدار و همه جانبه منطقه‌ای کمتر دیده می‌شود. یکی از اولویت‌های اساسی مطرح شده از ابتدای شروع به کار دولت جدید اولویت بخشی به همکاری و تعامل با همسایگان است. دولت سیزدهم با این اولویت در تعامل و گفتگو با همسایگان در تلاش است تا با حداکثر سازی ظرفیت‌های موجود به فعلیت رساندن ظرفیت‌های معطل مانده و بهینه سازی روابط دو جانبه با کشور‌های همسایه را تا تحقق این هدف به طور جدی پیگیری کند. اولویت بخشی به همکاری با همسایگان دارای مفاهیم عام جغرافیایی، حقوقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است.

وی ادامه داد: در مفهوم عام و موسع حقوقی همسایگی علاوه بر مولفه جغرافیا و مرز دارای گزینه‌های حقوقی و بین المللی است. ایران نیاز مبرمی به عملیاتی کردن مزیت‌های نسبی بالفعل خود در یک محیط پایدار منطقه‌ای دارد یعنی وجود ثبات سیاسی و امنیتی به شکلی باشد که هم در سطح راهبردی و هم تاکتیکی برنامه‌ها و اولویت‌های اساسی کشور را محقق ساخت.

امیرعبداللهیان تصریح کرد: اتفاق نظری وجود دارد که با وجود این ظرفیت بالقوه محیط پیرامونی ایران به دلایل مختلف از جمله بی ثباتی سیاسی و برخی مداخله‌های خارجی کماکان ناپایدار است و این عامل باعث عدم توسعه یافتگی فزاینده یا طبیعی منطقه شده است. وابستگی سیاسی و امنیتی برخی کشور‌های منطقه و زمینه نفوذ پذیری در منطقه ابزاری برای مداخله‌های خارجی ایجاد کرده است از این رو بخش مهمی از راهبرد سیاست خارجی ایران در سطح منطقه‌ای معطوف به کمک به پایدار کردن این محیط ژئوپلیتیک، ژئو اکونومیک و ژئوکالچر است.

رییس دستگاه دیپلماسی اظهار کرد: تا کنون فرصت برخورداری از همسایگان متعدد به راهبرد مشخص برای تشکیل اجتماع هویت بخش با سازمان دهی فرهنگی و سیاسی مشخصی مثل سیاست همسایه محور برای همه طرف‌ها تبدیل نشده است این درحالی است که مولفه‌های تاریخی و جغرافیایی و دینی و فرهنگی با این تعداد کشور همسایه می‌تواند یک فرصت بی نظیر برای نزدیکی ملت‌های منطقه بر اساس فرصت‌ها و چالش‌های مشترک به شمار آید. سیاست همسایه محور صرفا با یک طرح کلامی و گفتمانی به دست نمی‌آید. زیرا دستاورد‌های این سیاست نه با آرزو‌های مشترک با همسایگان تعیین می‌شود و نه صرفا یک ژست گفتمانی محض است. دولت سیزدهم دنبال آن است با تنظیم و مدیریت رویکرد متناسب با کشور‌های همسایه انعطاف پذیری در تعاملات متنوع با همسایگان و ارایه تسهیلات متقابل در مبادلات تجاری و اقتصادی بخشی از الزامات سیاست همسایه محور را محقق سازد.

وی ادامه داد: سیاست رابطه با همسایگان با محوریت دیپلماسی و ژئوپلیتیک ابزاری برای تقویت ثبات و توسعه پایدار اقتصادی، افزایش رفاه و ارتقا امنیت و تامین منافع مشترک همه کشور‌های منطقه است از این رو در این سیاست ایران باید بر اساس اعتماد سازی و پذیرش تعهدات مشترک و متقابل در جهت همکاری با همه کشور‌های همسایه اقدام کند. این رویکرد جدی دولت فعلی ایران است. هر چند دولت‌های قبلی نیز این سیاست را هر یک به سهم خود به پیش برده اند. عملیاتی شدن این سیاست علاوه بر منافع اقتصادی در سرعت بخشیدن به پیشرفت کشور بر اساس مزیت نسبی در حوزه انرژی و نیروی انسانی ماهر زمینه مناسبی را برای حل چالش‌های مشترک از جمله مبارزه با قاچاق مواد مخدر، افراط گرایی و مشکلات زیست محیطی و ... فراهم می‌کند.

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: یکی از چالش‌های مهم امروز ایران در پیگیری سیاست همسایه محور، یافتن راه‌هایی برای معنادار کردن منطقه گرایی بدون حضور امنیت زدای کشور‌های فرامنطقه‌ای است. سیاست همسایگی امنیت پایه ایران در میان مدت و بلند مدت به شرط موفقیت در ارایه روشن سیاست خود می‌تواند این چالش را کمرنگ کند. طبق این سیاست هر یک از کشور‌های منطقه می‌تواند نقشی مسوولانه در تامین امنیت منطقه بر عهده گیرند. در این طرح ایران و کشور‌های همسایه اولویت‌های مشارکت امنیتی خود را در یک ساز و کار مشترک تعیین می‌کنند.

رییس دستگاه دیپلماسی اظهار کرد: وزارت امور خارجه ایران در چارچوب سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند تلاش دارد با باز کردن باب گفتگو در قالب تعاملات سیاسی امنیتی اقتصادی فرهنگی و تجاری خلاء‌های سیاست همکاری با همه همسایگان را از میان بردارد.

امیرعبداللهیان در ادامه سخنان خود تصریح کرد: در راستای سیاست منطقه‌ای و همسایه پایه توجه به سازمان‌های منطقه‌ای از جمله اکو، شانگهای، اوراسیا و تمرکز بر دیپلماسی‌های متنوع از جمله دیپلماسی انرژی به ویژه دیپلماسی آب در شرایط بحرانی کنونی و دیپلماسی علمی و فناوری از جمله مسایل فراروی دولت ایران است. امروز ایران مسیر مهم ترانزیت جهانی است. تمرکز دیپلماسی اقتصادی در مقطع کنونی از جمله رویکرد‌های فعال و پیش روست که می‌تواند ظرفیت‌های فراوانی را به همراه داشته باشد.

وی گفت: ما در حوزه چالش‌ها همچنان با دو چالش پیرامون خود مواجه هستیم که یکی همسایه شرقی ما افغانستان است. کمتر از یک ماه پیش هیأتی از افغانستان به ایران سفر کرد. ما مرز مشترک طولانی با این کشور و موضوعات متنوعی داریم. امروز که صحبت می‌کنیم از حدود چهار و نیم ماه پیش روزانه بیش از ۵۰۰۰ زن، کودک و مرد افغان از مرز‌های زمینی به دلیل سرما و وضعیت ناپایدار در این کشور به سمت مرز‌های ما می‌آیند و در اردوگاه‌ها و برخی شهر‌ها اقامت داده می‌شوند. امنیت مرز برای ما مهم است. مردم این کشور مهم هستند و تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام در افغانستان هم برای ما مهم است.

وی ادامه داد: ضمن اینکه در حوزه ارسال انرژی مورد نیاز به افغانستان توجه و کمک می‌کنیم و در عین حال از تشکیل دولت فراگیر در این کشور کوتاه نیامدیم. وقتی ملامتقی - سرپرست وزارت خارجه افغانستان - درخواست کرد که در سفرش به تهران سفر آرت این کشور را تحویل دهیم به هیات حاکمه موقت جدید اعلام کردیم دوستی‌ها و برادری هایمان به جای خود، اما تاکید ما بر ضرورت تشکیل دولت فراگیر با نگاه به ثبات و امنیت پایدار در افغانستان است از این رو وقتی دولت فراگیر با استاندار‌های شناخته شده و با مشارکت طالبان، پشتون‌ها و سایر اقوام شکل گرفت آن وقت می‌توانیم درباره شناسایی وضعیت جدید در افغانستان و واگذاری سفارت این کشور به هیات حاکمه رسمی که روی کار می‌آید تصمیم بگیریم.

وی درباره موضوع یمن گفت: آنچه بین یمن و برخی از همسایگان و کشور‌هایی که در عملیات نظامی علیه یمن مشارکت دارند یک موضوع یمنی است. ایران از ابتدا در تمامی مراحل جنگ علیه یمن، طرح ۳۴ ماده‌ای ارایه داده و از پیگیری آن طرح حمایت می‌کند. حتما برای ما ملاحظه و مشاهده بیش از شش سال جنگ و خونریزی در یمن قابل تحمل نیست و هیچ یک از کشور‌های منطقه و وجدان‌های آگاه در جهان هم جنگ را برای این مسأله راه حل نمی‌دانند.

وی گفت ما گسترش دامنه جنگ را نگران کننده می‌دانیم و از عربستان و امارات می‌خواهیم با روش سیاسی و رویکرد سازنده برای پایان دادن به محاصره اقتصادی، جنگ و آتش بس در یمن و ورود به گفتگو‌های یمنی اقدام کنند.

امیرعبداللهیان تصریح کرد: ما در حوزه سیاست همسایه محور از تداوم گفتگو با عربستان استقبال می‌کنیم. ما راه را برای عربستان باز گذاشتیم. هر وقت عربستان تصمیم بگیرد روابط دیپلماتیکش را به حالت طبیعی با ایران بازگرداند ما از بازگشایی سفارتخانه‌ها و بازگشت روابط و از توسعه روابط با این کشور استقبال می‌کنیم. ما خرسندیم سه دیپلمات ما از چند روز پیش در جده مستقر شدند و فعالیت خود نزد سازمان همکاری اسلامی را از سر گرفتند. اینکه چه زمانی سفارت دو کشور باز شود، اکنون عربستان است که باید تصمیم بگیرد و نسبت به این موضوع به جمع بندی برسد. ما هم از دور جدید گفتگو‌ها استقبال می‌کنیم، اما گفتگو‌های طولانی لازمه بازگشت روابط به حالت عادی به تنهایی نیست بلکه اتخاذ تصمیم سیاسی امروز یک ضرورت است.

وی ادامه داد: ما در ایران به ویژه در دولت جدید تصمیم گرفتیم که عربستان هر وقت به جمع بندی برسد می‌تواند به بازگشت روابط با ایران اقدام لازم کند.
منبع: انتخاب