مسیرهای تازه در خاورمیانه، به جای واشنگتن به پکن می‌رسد

اقتصاد ۲۴- درحالی که سران غربی مراسم افتتاحیه بازی‌های المپیک زمستانی پکن را تحریم کرده اند، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی روز جمعه برای شرکت در این مراسم وارد چین شد.
به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: خبر حضور بن سلمان که توسط رسانه‌های دولتی چین گزارش شده است، جای تعجب ندارد. در ماه‌های اخیر، چین و عربستان سعودی به هم نزدیک‌تر شده‌اند و حوزه‌های جدیدی برای همکاری در بحث دفاعی و تجاری تعریف کرده‌اند.
در همین حال، ایالات متحده پس از فاصله گرفتن از بن سلمان و جنگ‌های پرهزینه تاریخی در عراق و افغانستان، به ارزیابی مجدد گزینه‌های خود در منطقه ادامه می‌دهد.
عربستان سعودی برای مدت طولانی بزرگترین شریک تجاری چین در خاورمیانه بوده است. کالا‌های سعودی ۱۷ درصد از واردات چین را در سال ۲۰۲۱ به خود اختصاص داده است.
چین از دهه ۱۹۸۰ نقش کوچکی در حوزه نظامی عربستان ایفا کرده است، اما در این میان ایالات متحده همیشه تامی کننده نظامی اصلی سعودی‌ها بوده است.
جاناتان فولتون، کارشناس ارشد در شورای آتلانتیک، گفت که تجارت نظامی سعودی با چین در سطح پایین هرگز ایالات متحده را نگران نکرده است. وی می‌گوید «همیشه سطحی از این همکاری وجود داشته، عمدتاً هم چیز‌های نظامی بوده که ایالات متحده نمی‌تواند ارائه کند».
اما ریاض و پکن در سال‌های اخیر نزدیک‌تر شده‌اند و امنیت را به‌عنوان یک حوزه کلیدی مورد علاقه مشترک شناسایی کرده‌اند.
در سال ۲۰۲۰، چین روابط خود با عربستان را به یک "مشارکت راهبردی جامع" ارتقا داد و در ۲۷ ژانویه، زمانی که این دو کشور برنامه‌های خود را برای تعمیق همکاری دفاعی خود تا سطح "همکاری عملی" اعلام کردند، این روابط به اوج جدیدی رسید.

بیشتر بخوانید: غافلگیری مذاکره کنندگان ایرانی از سوی آمریکایی‌ها/ در پیشنهاد جدید، ایران غنی سازی ۶۰ درصدی را به ۲۰ می‌رساند

فولتون با اشاره به گزارش ماه دسامبر سی ان ان که نشان می‌داد چین چگونه به عربستان سعودی برای تولید موشک بالستیک کمک می‌کند، گفت: «بسیار مبهم بود، اما با توجه به زمینه پروژه موشک بالستیک که چینی‌ها از آن حمایت می‌کنند، این بدین معناست که روابط دو کشور رو به جلو است»
روی یلینک، محقق «موسسه خاورمیانه»، درباره سعودی‌ها گفت: «آن‌ها به چین در کنار خود نیاز دارند. روابط نظامی بهترین راه برای رسیده به این مقصود است.»
شراکت دفاعی چین و عربستان یک تجارت هوشمندانه است، اما این احتمالا برای ایالات متحده اتفاق خوشایندی نیست.
فولتون گفت: «اشاعه یک مسئله مهم است؛ کمک چین به عنوان بزرگترین رقیب استراتژیک ایالات متحده هم به یکی از مهمترین متحدان واشنگتن یعنی عربستان سعودی، احتمالاً در واشنگتن چندان مورد استقبال قرار نگرفته است».
باوجود آنکه ایالات متحده همچنان بزرگترین شریک نظامی عربستان سعودی است، واشنگتن در سال ۲۰۱۸ پس از قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار، به صورت سیاسی، از بن سلمان فاصله گرفت.
یلینک گفت: «آمریکایی‌ها هنوز در تلاش هستند تا ببینید قرار است با سعودی‌ها چه کنند.»
وی فنگه، وزیر دفاع چین، در طی یک بیانیه دفاعی، به ایالات متحده حمله کرد و گفت که چین و عربستان سعودی باید «به صورت مشترک با اقدامات هژمونیک و قلدری مخالفت کنند.»
با این حال وانگ یی، وزیر امور خارجه چین تاکید کرده است که پکن در تلاش برای به چالش کشیدن هژمونی آمریکا در خاورمیانه نیست. او در ۱۶ ژانویه گفت: «هیچ خلاء قدرتی وجود ندارد و نیازی به پدرسالاری از بیرون هم نیست.»
در عوض، پکن متفاوت کار می‌کند، یلینک گفت: «چین هیچ علاقه‌ای به جایگزینی ایالات متحده ندارد، آن‌ها ظرفیت انجام این کار را ندارند و اساسا شیوه‌ی کار چینی‌ها این گونه نیست.»

نزدیک و نزدیک‌تر

روابط چین و عربستان عمیق‌تر از آن است که فقط به حوزه دفاعی و نظامی محدود شود.
پکن از حمایت ریاض در مورد موضوعات کلیدی که عامل بایکوت بازی‌های المپیک زمستانی بود، برخوردار است، از جمله آزار و اذیت اویغورها، مسلمانانی موجودیت آن در غرب چین تهدید می‌شود.
طبق گزارش ها، عربستان سعودی به اخراج اویغور‌ها به چین کمک می‌کند و بن سلمان از وجود اردوگاه‌هایی که چین اویغور‌ها را در آن نگهداری می‌کند، دفاع کرده است.
چین متعهد شده است که به چشم انداز ۲۰۳۰، پروژه توسعه‌ای عظیم بن سلمان برای اصلاح عربستان سعودی کمک کند و همیطور از ریاض خواسته است که در مقابل در ماجرای ابتکار «یک کمربند و یک جاده» به این کشور کمک کند.
درنوامبر گذشته، صندوق سرمایه گذاری عربستان سعودی درخواست مجوز برای داد و ستد در بورس اوراق بهادار چین را داد که گام دیگری در تعمیق روابط مالی دو کشور است.
در سال ۲۰۲۰، عربستان سعودی اعلام کرد زبان ماندارین چینی در برخی مدارس به عنوان زبان سوم در کنار انگلیسی و عربی تدریس خواهد شد.یلینک می‌گوید: «سال‌ها پیش هر مکالمه‌ای با «چرا چین مهم است؟» شروع می‌شد. حالا، اما هیچ کس این سوال را دیگر نمی‌پرسد.»
در حالی که ایالات متحده به هیچ وجه خاورمیانه را رها نمی‌کند، حرکت ریاض به سمت چین - تغییری که توسط همسایگان عربستان سعودی نیز دنبال شده - نشان می‌دهد که همه راه‌ها دیگر نباید به واشنگتن منتهی شوند. برخی از آن‌ها می‌توانند به پکن ختم شوند.