راستی‌آزمایی ادعای شکست رکورد ۱۰۰ ساله ترانزیت ریلی

اقتصاد۲۴- سید میعاد صالحی معاون وزیر راه و مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران ۳۰ بهمن ماه در صفحه شخصی خود در فضای مجازی از شکسته شدن رکورد ۱۰۰ ساله ترانزیت ریلی در سال جاری خبر داده بود.

ماجرای توئیت مدیرعامل راه آهن چه بود؟

وی نوشت: با تلاش‌های شبانه‌روزی چهارماهه و عملیاتی کردن تفاهم با کشورهای همسایه از جمله ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و پاکستان، ترانزیت بار ریلی کشور با دو برابر شدن نسبت به سال قبل، رکورد تاریخ صد ساله راه‌آهن را شکست و ان‌شاءالله تا پایان سال هر روز این رکورد را جابجا خواهیم کرد.

آمار اعلامی راه آهن: ۱ میلیون و ۳۹۵ هزار و ۴۵۲ تن میزان ترانزیت ریلی ۹ ماهه امسال

این در حالی است که بر اساس آمارهای اعلامی شرکت راه آهن در ۹ ماهه امسال ۱ میلیون و ۳۹۵ هزار و ۴۵۲ تن میزان ترانزیت ریلی بار بوده که ۱ میلیون و ۳۶۴ هزار تن آن غیر نفتی و ۳۱ هزار و ۴۲۳ تن نفتی بوده است.

این شاخص (حجم ترانزیت ریلی بار) برای سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب حدوداً ۶۲۲ و ۸۰۶.۵ هزار تن است که در سال ۹۹ به ۹۸ رشد حدوداً ۳۰ درصدی داشته است.

دبیر اسبق انجمن شرکت‌های ریلی: مدیران راه آهن دنبال رکورد زنی نباشند

مجید بابایی دبیر اسبق انجمن شرکت‌های حمل و نقل ریلی درباره توئیت اخیر مدیرعامل راه آهن و ادعای شکسته شدن رکوردِ حمل ترانزیت ریلی اطلاع داد: اگر مدیرعامل شرکت راه آهن تمایل به ارائه گزارش عملکرد و پیشرفت‌های سازمان متبوع خود دارد که بسیار هم امری پسندیده است بیاید کمی علمی تر با مخاطبان اصلی خود که جامعه صنعت ریلی است صحبت کند. بهتر بود که ایشان اول برنامه می‌داد و مؤلفه‌ها و اولویت‌های کاری خود را مشخص می‌کرد؛ آقای صالحی می‌بایست معیارهای ارزیابی عملکرد خود را پیشاپیش اطلاع رسانی و در یک ساختار منسجم و مستمر آنها را ارزیابی می‌کرد؛ اما آیا چنین کاری کرده است؟

وی افزود: موفقیت مستمر در ترانزیت ریلی نتیجه چند سفر بین المللی و امضای چند موافقتنامه نیست؛ بلکه ده‌ها حوزه مختلف در داخل و خارج از بخش حمل و نقل و همچنین مسائل سیاسی و بین المللی در آن دخیل است؛ آیا کاهش ترانزیت ریلی از یک و نیم میلیون تن به نیم میلیون تن حاصل ضعف سیستم قبلی و افزایش مجدد آن نتیجه توانایی سیستم فعلی است؟ آن هم در حالی که در این چند ماه از مدیریت مدیرعامل راه آهن، هیچیک از بدنه فنی و اجرایی بخش ریلی تغییر نکرده است.

بابایی ادامه داد: بهتر است مدیرعامل راه آهن بر برنامه‌ها و پیگیری مسائل بنیادی ریلی مثل بهره وری پایین، سرعت بازرگانی پایین، فاصله تکنولوژیک با دنیا، اصلاح ساختار صنعت و ارتقای همکاری با بخش غیر دولتی توانمند متمرکز شود.

وی خاطرنشان کرد: کسی از مدیرعامل فعلی راه آهن انتظار معجزه و رکورد شکنی ندارد؛ صنعت ریلی کشور ۹۰ سال است که علی رغم محدودیت‌ها، حرکتی رو به جلو داشته است و همه مدیران قبلی، هم در موفقیت‌ها و هم شکست‌های این صنعت سهمی داشته‌اند؛ بنابراین بدون داشتن برنامه‌ای منسجم، مدیران این بخش راهی به جایی نخواهند برد و دنبال رکورد زنی نباشند.‌

کارشناس اقتصاد حمل و نقل: ادعای رکوردزنی ترانزیت ریلی مدیرعامل راه آهن، صحت دارد

محمد جواد شاهجویی کارشناس اقتصاد حمل و نقل نیز در همین خصوص  اظهار کرد: اینکه در مجموع گفته می‌شود که رکورد ترانزیت ریلی ۱۰۰ سال اخیر را شکسته‌ایم، حرف درستی است؛ اما اینکه گفته می‌شود نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد ۱۸۹ درصدی در ترانزیت ریلی داشته‌ایم، آمار مناسبی برای مقایسه نیست؛ چون اگر منشأ مقایسه را برای سال ۱۳۹۶ بگذاریم که در آن سال حدود ۱.۳ میلیون تن بار ترانزیتی در شبکه ریلی جابه جا شد، نمی‌توانیم آن را با سال ۱۳۹۹ مقایسه کنیم.

وی افزود: در سال‌های ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ افت ترانزیت ریلی داشته‌ایم؛ مثلاً در سال ۱۳۹۸ صرفاً حدود ۶۰۰ هزار تن ترانزیت ریلی داشته‌ایم؛ اما در سال ۱۳۹۹ به حدود ۹۰۰ هزار تن رسید و از ابتدای سال جاری تا کنون به رقم ترانزیت ریلی سال ۱۳۹۶ توانسته‌ایم برسیم.

شاهجویی درباره اینکه آیا این بهبود وضعیت ترانزیت ریلی، به خاطر اقدامات راه آهن بوده یا نه؟ تصریح کرد: بخش عمده‌ای از این موفقیت، ربطی به اقدامات مدیرعامل راه آهن ندارد ولی اینکه وی اهتمام به ترانزیت دارد و پیگیر آن است، خود خبر خوشحال کننده‌ای است؛ اما در هر صورت بخشی از رشد ترانزیت به حل مسائل سیاسی کشور مرتبط است و موضوع تقویت دیپلماسی با کشورهای همسایه نیز در این رشد ترانزیت، بی تأثیر نیست.

کارشناس اقتصاد حمل و نقل گفت: افزایش جهانی نرخ حمل و نقل دریایی هم در افزایش ترانزیت از خاک ایران خصوصاً ترانزیت ریلی مؤثر بوده است؛ در حوزه حمل و نقل دریایی در برخی مسیرها شاهد آن هستیم که به دلیل پاندمی کرونا در برخی روت ها و مسیرها افزایش ۱۰ برابری قیمت را داشته باشیم که سبب شده صاحبان کالا به سمت حمل و نقل جاده‌ای و ریلی متمایل‌تر شوند.

وی درباره ادعای معاون اسبق حمل و نقل وزارت راه که گفته عمر حمل و نقل ریلی ما به ۱۰۰ سال نمی‌رسد و یا عمر صنعت ترانزیت ریلی ما حداکثر ۳۰ سال است، گفت: این ادعا صحت ندارد؛ ما در جنگ جهانی دوم تجربه و سابقه استفاده از راه آهن ایران به عنوان مسیر لجستیکی متفقین را داریم. ضمن اینکه آماری که مدیرعامل راه آهن ارائه داده، آمار ۱۰ ماهه است که توانسته‌ایم در ۱۰ ماه به رکورد ترانزیت ریلی کالا در مدت مشابه سال ۱۳۹۶ دست یابیم.

بیشتربخوانید:ایران ۲۰۰ لوکوموتیو از روسیه می‌خرد

شاهجویی یادآور شد: تا انتهای امسال می‌توانیم رکود ۱.۵ میلیون تن ترانزیت ریلی کالا در سال ۹۶ را بشکنیم که نشان می‌دهد ادعای صالحی صحت دارد. البته تا زمانی که مسأله نبود بهره وری در شبکه حمل و نقل ریلی حل نشود، نمی‌توان انتظار داشت که ترانزیت ریلی از یک سقفی بالاتر برود.

وی با اشاره به هدف گذاری دستیابی به ۱۰۰ میلیون تن ترانزیت از قلمروی ایران گفت: از این حجم باید حداقل ۳۰ تا ۴۰ میلیون تن آن از شبکه ریلی عبور کند؛ آن هم در شرایطی که از کل شبکه ریلی کشورمان بیش از ۵۰ میلیون تن کالا هم نمی‌توانیم عبور بدهیم.