بی‌تحرکی، منشأ بسیاری از بیماری‌ها در مردان

اقتصاد۲۴- هفته ملی سلامت مردان (اول تا هفت اسفند) با هدف حساس سازی جامعه، آموزش، فرهنگ سازی، در حد امکان مداخلات تشخیصی و درمانی نامگذاری شده تا اقدامات لازم جهت پیشگیری از مخاطرات سلامت آن‌ها انجام شود.

گزارش‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حاکی از آن است که سرطان‌های معده با ۱۷.۷۴، پوست با ۱۷.۴۹، پروستات با ۱۶.۹۳، روده بزرگ با ۱۴.۱۳ و مثانه با ۱۲.۵۶ در هر ۱۰۰ هزار نفر شایع‌ترین بیماری‌ها در میان مردان ایرانی است.

سلامت مردان موضوع مهمی است که از آن غفلت شده است، به طور کلی از دوران نوزادی تا کهنسالی، زنان نسبت به مردان از سلامت جسمی بالاتری برخوردارند و ۱۵ علت شایع مرگ و میر، بیشتر در مردان بروز می‌کند.

مردان معمولا کمتر از زنان به سلامت خود توجه دارند و مراجعات پزشکی آن‌ها برای غربالگری بیماری‌ها و چکاپ دوره‌ای کمتر است و زمانی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند که بیماری آن‌ها در مرحله پیشرفته و وخیم تری قرار دارد در حالیکه مهم‌ترین بیماری‌های شایع و شناخته شده تهدید کننده سلامت مردان، اغلب قابل پیشگیری هستند.

همچنین در بحث سلامت روانی نیز بسیاری از مردان، داشتن افسردگی و اضطراب را نشانه ضعف می‌پندارند بطوریکه براساس نتایج یک پژوهش جهانی ۷۷ درصد مردان، افزایش استرس خود را در زمان شیوع کرونا ویروس گزارش دادند. ۵۹ درصد آن‌ها از احساس انزوا طلبی خود گله داشتند و ۴۵ درصد آن‌ها از عدم سلامت ذهنی و احساسی خود در موقعیت‌های دشوار خبر دادند و این آسیب‌های سلامت روانی اثر مستقیم بر تضعیف سیستم ایمنی بدن دارد.

برخی از کارشناسان حوزه سلامت می‌گوید: بیماری‌های قلبی و عروقی بعد از سرطان‌ها از عوامل خطر تهدید کننده سلامت مردان است و مرگ و میر آن‌ها به علت این بیماری‌ها در سنین پایین‌تر از ۶۵ سال اتفاق می‌افتد در حالی که این پدیده در زنان بعد از ۷۰ سالگی رخ می‌دهد.

افشین استوار مدیرکل بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه مردان بیشتر از زنان در معرض عوامل خطر محیطی قرار دارند، می‌گوید: به دلیل آنکه نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی در کشور بر سلامت مادر و کودک بنا شده، زنان از خدمات بهداشتی و درمانی بهره بیشتری در مقایسه با مردان می‌برند و سلامت خود را جدی می‌گیرند.

وی می‌افزاید: بر اساس آخرین اطلاعات ثبت شده، بروز سرطان در مردان ۱۸۰ در ۱۰۰ هزار نفر بوده و بیشتر از زنان (۱۵۰ در ۱۰۰ هزار جمعیت) به این بیماری مبتلا می‌شوند همچنین شایعترین سرطان پروستات بوده که سالانه مردانی زیادی را مبتلا می‌کند.

استوار ادامه می‌دهد: مردان به دلیل اینکه ساعات زیادی از روز را در محیط کار سپری می‌کنند، نمی‌توانند از خدمات بهداشتی و درمانی برای انجام آزمایش، تشخیص به موقع بیماری و سایر موارد برخوردار شوند و خدمات کمتری از نظام سلامت دریافت می‌کنند.

این مقام مسوول در وزارت بهداشت تصریح می‌کند: نظام سلامت کشور باید به شکل تسهیل شده‌ای خدمات خود را در ساعات غیراداری و حتی روز‌های تعطیلی به مردان ارائه دهد یا در محیط‌های کار با همکاری کارفرمایان خدمات سلامت برای مردان ارائه شود.

مردان در معرض سوانح و حوادث بیشتری قرار می‌گیرند و طول عمر کمتری دارند، باید برای ارتقای سلامت آن‌ها برنامه‌هایی طراحی و عملیاتی شود

استوار اظهار می‌دارد: مردان همچنین بیشتر از زنان در معرض حوادث و سوانح قرار می‌گیرند و طول عمر کمتری دارند همچنین با توجه به نقش مردان در بخش‌های اقتصادی و صنعتی لازم است برای ارتقای سلامت آنها، برنامه‌هایی طراحی و عملیاتی شود و آگاهی‌های آن‌ها نیز افزایش یابد.

بیشتر بخوانید: یک روش ساده و راحت برای درمان کبد چرب

مفهوم سلامت مردان چیست؟

ملیحه کیان فر رئیس اداره میانسالان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا می‌گوید: بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، مرد سالم مردی است که به اندازه‌ای توانمند شده که می‌تواند از حد بهینه‌ای از رفاه جسمانی، روانی و اجتماعی برخوردار بوده و همچنین از سلامت خود به عنوان منبعی جهت بهره برداری زندگی روزانه خود استفاده کند.

وی ادامه می‌دهد: موضوع سلامت مردان صرفا پیامد عملکرد‌های بیولوژیکی، فیزیولوژیکی و ژنتیکی بدن انسانی نبوده و تحت تاثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی و محیطی فراوانی قرار می‌گیرد. از سوی دیگر منظور از سلامت مردان تمرکز بر روی بیماری‌های ویژه مردان نیست چرا که طبق آمار بیماری‌های مردانه تنها بخش کوچکی از نرخ مرگ و میر‌های مردان را به خوداختصاص می‌دهد.

بیماری‌های غیرواگیر ۴۵ درصد از کل بیماری‌های مردان را تشکیل می‌دهد و بی تحرکی آن‌ها منشا بسیاری از بیماریهاست

کیان فر تصریح می‌کند: بیماری ها‌ی غیرواگیر حداقل ٤٥ درصد از کل بیماری‌های مردان و ٣٣ درصد از کل‌ها بیماری‌های زنان ایرانی را تشکیل می‌دهند بر اساس نتایج مطالعات، بیماری‌های قلبی- عروقی و سرطان‌ها به عنوان مهمترین علل مرگ و میر مردان است.

وی می‌افزاید: تحقیقات نشان می‌دهند که در مردان بی تحرکی، منشأ بسیاری از بیماری هاست. می‌توان گفت فقط سه درصد مردان ایرانی هیچ عامل خطری در شیوه زندگی خود برای ابتلا به بیماری‌های مزمن غیرواگیر ازقبیل سکته قلبی و مغزی و سرطان‌ها ندارند.

حدود ۸۹ درصد مردان الگوی تغذیه مناسب، ۳۱ درصد فعالیت بدنی کافی ندارند، ۱۸ درصد فشارخون بالا، ۱۳ درصد قندخون بالا دارند

رئیس اداره میانسالان وزارت بهداشت با بیان اینکه حدود نیمی از مردان مبتلا به چاقی یا اضافه وزن هستند، اظهار می‌دارد: حدود ٨٩ درصد مردان الگوی تغذیه مناسبی ندارند، ٣١ درصد مردان فعالیت بدنی نامناسب دارند، ۲۹ درصد مردان به طورروزانه سیگار می‌کشند، ١٨ درصد مردان فشارخون بالا، ١٣ درصد قند خون بالا، ٢٥ درصد مردان کلسترول خون بالا دارند و مردان ٢ برابر بیشتر از زنان به علت حوادث فوت می‌کنند.

کیان فر ادامه می‌دهد:سه چهارم موارد فوت در حوادث ترافیکی و چهارپنجم موارد فوت در خشونت‌ها مربوط به مردان است و مطالعات نشان می‌دهند مهم‌ترین عواملی که سلامت مردان را تهدید می‌کند شامل وحشت آن‌ها از رفتن به پزشک است و در سبک زندگی خود روش­‌های نادرست‌تری دارند، به بیماری­‌های خود کمتر اهمیت می‌دهند، اغلب علایم هشداردهنده را نادیده می‌گیرند و دیرتر به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.

وی می‌گوید: مردان اغلب زمان کافی برای مراجعه به پزشک ندارند، برخی مردان تمایلی به صرف هزینه‌های درمانی ندارند، برخی مردان از آزمایش و چکاب می‌ترسند و مردان از شنیدن خبر ابتلا به بیماری هراس دارند.

کیان فر تاکید می‌کند: هفته سلامت مردان فرصت مناسبی بوده برای آموزش عموم مردم در جهت بهبود وضعیت سلامت پسران و مردان جامعه، ترغیب برای مراجعه زودهنگام به پزشک، تشخیص و شروع به موقع درمان بیماری‌های شایع مردان، و در عین حال، فراهم کردن خدمات بهداشتی- درمانی رایگان برای گروه‌های محروم از این خدمات است.

وی اضافه می‌کند: جلب نظر سیاستگذاران وتصمیم سازان حوزه سلامت به اهمیت موضوع سلامت مردان مهم است و متخصصان سلامت و پزشکان به خاطر مسئولیت‌های فراوان مردان در قبال خود و خانواده، آن‌ها را به تلاش جهت حفظ سلامتی شان در تمامی مراحل و سنین تشویق می‌کنند و این موضوع بعد از سن ٥٣ سالگی به ویژه در زمینه پیشگیری، شناخت سریع و کنترل بیماری‌های مزمن از اهمیت خاصی برخوردار است.