وقفه لحظه آخری توافق پایان می یابد؟

اقتصاد۲۴- وبسایت Responsible Statecraft وابسته به اندیشکده کوئینسی نوشت: ایران بین دو گزینه بد گیر کرده است: پذیرش احتمال سقوط توافق و ادامه تحریم‌های ایالات متحده یا جستجوی توافق بالقوه با ایالات متحده خارج از برجام.

وبسایت Responsible Statecraft وابسته به اندیشکده کوئینسی نوشت: جوزپ بورل، مسئول امور خارجه اتحادیه اروپا از توقف مذاکرات هسته‌ای ایران در وین با استناد به «عوامل خارجی» خبر داد. دیپلمات‌ها می‌گویند که این وقفه به خاطر درخواست لحظه آخری روس‌ها، یکی از امضاکنندگان اصلی برجام، برای رفع برخی از تحریم‌های خود به دلیل تهاجم به اوکراین در ازای حمایت از یک توافق جدید مربوط می‌شود.

اگرچه برجام توسط این خواسته‌های روسیه از بین نرفت، اما مسکو این توانایی را دارد که با به تاخیر انداختن توافق در نقطه حساسی از آسیب پذیری واشنگتن در برابر قیمت‌های بالای نفت، به ایالات متحده آسیب برساند. همچنین ممکن است مسکو این توانایی را داشته باشد که با اعمال مکانیسم اسنپ بک در شورای امنیت سازمان ملل یا ممانعت از تصمیم کمیسیون مشترک برای بازگرداندن ایالات متحده به توافق، کل توافق را به خطر بیندازد. البته گزینه بازگشت فوری تحریم‌ها یا اسنپ بک، بحران بسیار مهمی بین تهران و مسکو ایجاد خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: استفاده روسیه از کارت ایران برای کاهش تحریم‌ها

در نگاهی به گذشته می‌توان فهمید که طرف‌ها در تصور اینکه روسیه به جداسازی مذاکرات برجام از تنش‌های خود با غرب ادامه خواهد داد، آشکارا در اشتباه بودند. بحران اوکراین در سال ۲۰۱۴ مذاکرات برجام را تضعیف نکرد، اما آن بحران با بحران فعلی اوکراین در سال ۲۰۲۲ قابل مقایسه نیست. با این حال، مشخص نیست که آیا هدف روسیه به تأخیر انداختن توافق برای تضعیف تلاش‌های غرب در راستای تحت فشار قرار دادن روسیه بر سر اوکراین است یا قصد دارد به طور کامل توافق را به هم بزند.

اگرچه تهران تاکنون در اظهارات خود خشم زیادی را به نمایش نگذاشته است، اما انتظار می‌رود از اقدامات روسیه خشمگین شود. ایران بین دو گزینه بد گیر کرده است: پذیرش احتمال سقوط توافق و ادامه تحریم‌های ایالات متحده یا جستجوی توافق بالقوه با ایالات متحده خارج از برجام. این مورد می‌تواند به طور خطرناکی تنش‌ها را بین تهران و مسکو افزایش دهد و در عین حال ایران را به ایالات متحده وابسته کند. این در شرایطی است که جمهوری خواهان آمریکا به صراحت اعلام کرده اند در صورت روی کار آمدن در سال ۲۰۲۴، برجام را از بین خواهند برد.

امیدوارم هنوز بتوان توافق را نجات داد. اما اگر به دلیل خرابکاری روسیه توافق قابل دسترس نباشد، این موضوع بیش از پیش بر موقعیت بایدن به خاطر عدم بازگشت به توافق که از اولین روز‌های ریاست جمهوری خود بر آن تأکید کرده بود، تأثیر می‌گذارد. هیچ کس نمی‌توانست تهاجم غیرقانونی روسیه به اوکراین را به عنوان یک عامل پیش بینی کند، اما بسیاری پیش بینی می‌کردند که مذاکره برای بازگشت به توافق به طرز غیرقابل پیش بینی‌ای آشفته خواهد بود.