خط ارتباط بازی روسیه در سوریه و جنگ اوکراین

اقتصاد۲۴- خاورمیانه با احتیاط و نگرانی تحولات حمله روسیه به اوکراین به علل مختلف سیاسی، اقتصادی و امنیتی پیگیری می‌کند؛ اما مشخصا ملت سوریه این جنگ را با نبرد خود با نظام مرتبط می‌داند و این باور وجود دارد که نتایج این جنگ پیامد‌های مستقیمی بر حضور روسیه در سوریه و آینده این کشور دارد.
نتایج جنگ کنونی در اوکراین تاثیر محتملی بر نفوذ روسیه در سوریه و به طور کلی منطقه دارد حتی اگر این تاثیر فوری نباشد. درباره این درگیری دو احتمال وجود دارد و احتمال سوم یعنی دستیابی به فرمول نه غالب و نه مغلوب ضعیف است.
احتمال نخست پیشروی روسیه در نبرد‌ها و دستیابی به موفقیت نظامی‌ای است که اهداف اعلام شده روسیه از این جنگ را محقق می‌سازد. این نتیجه مستقیما به موسکو اعتماد به نفس و تمایل برای تقویت دستاورد‌ها و استفاده از آن در موضوعات منطقه‌ای از جمله سوریه را اعطا می‌کند.
در این راستا احتمال ادامه تحریم‌های غربی سختگیرانه و تلاش برای منزوی کردن روسیه در کوتاه مدت صرف نظر از نتیجه نبرد‌های اوکراین چه بسا مسکو را وادار کند در بهره برداری از حضور خود در سوریه در جهت ایجاد مزاحمت برای منافع غرب در منطقه و حتی در مدیترانه و استفاده از آن به عنوان اهرم فشار برای پایان دادن به تحریم‌ها شدیدتر عمل کند.

بیشتر بخوانید: روسیه در جنگ با اوکراین از نیرو‌های لبنانی استفاده می‌کند

انرژی و تروریسم برجسته‌ترین برگه‌هایی است که مسکو ممکن است از آن علیه غرب و منافعش استفاده کند. علاوه بر آن اقدامات دیگری وجود دارد که به منافع ترکیه و امنیت این کشور ارتباط دارد.
احتمال دوم شکست روسیه در محقق ساختن اهدافش است. این شکست اعتبار نظامی روسیه را خدشه دار می‌کند و از ارزش تسلیحاتش می‌کاهد و تمام این عوامل شدیدا بر مسکو فشار می‌آورد تا راه‌هایی پیدا و اعتبار خود را بازسازی کند. در اینجا نیز رویکرد روسیه در قبال سوریه تغییر نخواهد کرد، زیرا پرونده سوریه از جمله موضوعات اصلی و نادری است که روسیه با قدرت بر آن سیطره دارد و احتمالا به آن به عنوان فرصتی باقی مانده برای خود نگاه می‌کند که می‌تواند به وسیله آن توانمندی‌های بین المللی نابوده شده‌اش را بازسازی کند.
اگر تمام احتمالات درباره این جنگ به سختگیری روسیه در حفظ پرونده سوریه منجر می‌شود، اما این امر تنها متغیر نیست چرا که سختگیری بی سابقه غرب برای مقابله با روسیه فرصتی برای احیای مسئله سوریه در سطح بین المللی و تبدیل حضور روسیه از منبع قدرت برای نظام به برجسته‌ترین علت برای هدف قرار گرفتن آن از سوی غرب است.

موفقیت حمله روسیه در اوکراین علت مستقیمی برای نگرانی جدی غرب از این مسئله خواهد بود که سوریه به پایگاه پیشرفته‌ای برای اقدامات خصمانه امنیتی، نظامی و اقتصادی روسیه تبدیل شود و از آن برای محقق ساختن دستاورد‌های راهبردی بزرگتر بهره برداری کند و غرب را مجبور به لغو تحریم‌ها و اعتراف به نفوذ بین المللی روسیه کند. در صورت شکست نیز غرب اشتیاق بیشتری برای محدود کرد روسیه در خاورمیانه و سوریه خواهد داشت.
روند این جنگ چه بسا محافل غربی را متقاعد کرده که امیدی به نظام سوریه نیست و کاملا تحت اراده روسیه قرار گرفته است و نمی‌توان روی آن درآینده حساب کرد، از این رو باعث می‌شود ساماندهی دوباره تلاش‌ها از سوی آن‌ها برای حمایت سیاسی از مخالفان سوری احتمالی ممکن و واقع گرایانه باشد. برپایی حکومت جایگزین حکومت اسد حتی در تبعید که از سوی غرب به رسمیت شناخته می‌شود نیروی محرکه بزرگی خواهد بود که روسیه را به قدرتی اشغالگر تبدیل می‌کند و رژیم را به میزان زیادی تضعیف می‌کند. چنانچه حمایت نظامی از جریان‌های مخالف را به آن اضافه کنیم در این صورت روسیه با تنگنای شدید مواجه خواهد شد؛ اما چنین سناریویی نیازمند تلاش واقعی جریان‌های مخالف سوری است که فعلا چنین تحرکی از آن‌ها مشاهده نمی‌شود.

منبع: العربی الجدید / دیپلماسی ایرانی