صف آرایی جناح حقانی و قندهار مقابل یکدیگر

اقتصاد۲۴- شبکه اسکای نیوز عربی امروز (جمعه) در گزارشی تصمیم طالبان برای تعطیلی مجدد مدارس دخترانه در مقطع متوسطه ساعاتی پس از بازگشایی آن‌ها را نشاندهنده افزایش اختلاف در بین دو گروه از طالبان دانست.
این شبکه افزود: پس از این اتفاق، طالبان از انتصاب «ملا عبدالغنی برادر» به عنوان نخست وزیر به جای «ملا حسن آخوند» که گفته می‌شود یکی از تندروترین رهبران این جنبش است، خبر دادند.
به گفته اسکای نیوز عربی، طالبان همچنین تصمیم گرفته است تا «سراج الدین حقانی» معاون اول نخست وزیر را با حفظ سمت به عنوان سرپرست وزیر کشور معرفی کند.
از سوی دیگر، سایر وزرای کابینه طالبان تا زمان توافق بر سر تعیین وزرای جدید، به طور موقت در سمت‌های خود باقی خواهند ماند.
همزمان با اعلام این تغییرات، «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین دیروز (پنجشنبه) وارد کابل پایتخت افغانستان شد. «احمد یاسر» یک مقام طالبان در حساب توئیتر خود نوشت: وزیر خارجه چین برای دیدار با مقامات امارت اسلامی، یعنی نظام طالبان، وارد کابل شد.

نشست قندهار

بر اساس اعلام شبکه اسکای نیوز عربی، این تغییرات در کابینه طالبان پس از نشست ۲ روزه مقامات این جنبش در شهر قندهار در جنوب افغانستان صورت گرفت و نشان می‌دهد که درگیری در درون جنبش طالبان بین دو گروه در جریان است.
گروه اول، محافظه‌کار سنتی است که در‌ها را به روی خود بسته است و گروه دوم که آن‌ها نیز محافظه‌کار هستند، اما می‌خواهند در‌ها را به روی غرب باز کنند و از رویداد‌ها و تجربیات گذشته درس بگیرند.
«زیاد سنکری» از تحلیلگران سیاسی مقیم واشنگتن به اسکای نیوز عربی گفت که همه این تغییرات در بحبوحه گزارش‌های وحشتناک و تاثیرگذار در خصوص وضعیت معیشتی در افغانستان به ویژه بحران خفه کننده اقتصادی اتخاذ شده و قرار است یک کنفرانس بین المللی برای کمک به مردم این کشور برگزار شود.
وی افزود: با اقدام طالبان برای بستن مدارس دخترانه، غرب به این باور رسیده است که جنبش طالبان به شیوه‌های قدیمی و سخت گیر خود بازگشته است و تصمیم برای تعطیلی مدارس دخترانه این باور را تایید می‌کند.
این تحلیلگر سیاسی اظهار داشت که آنچه اکنون با انتصاب «ملا عبدالغنی برادر» داماد بنیانگذار طالبان و رهبر واقعی این جنبش به سمت نخست وزیری رخ داده است اینکه طالبان به دنبال به رسمیت شناختن حکومت خود توسط جامعه بین المللی است.
وی افزود:، اما همه می‌دانند که برای تحقق به رسمیت شناختن طالبان، این جنبش باید اقدمات کاربردی انجام دهد ا جهان را متقاعد کند که طالبان تغییر کرده است.
سنکری اضافه کرد:، اما رایزنی‌های اخیر در قندهار که به طالبان دستور داد چند ساعت پس از بازگشایی مدارس دخترانه، این مدارس را ببندند، نشان می‌دهد که همه چیز در مسیر خود به سمت بهتر شدن حرکت نمی‌کند.
در همین حال «مصطفی صلاح» پژوهشگر متخصص در علوم سیاسی، به اسکای نیوز عربی گفت که تغییرات در حکومت طالبان ممکن است بازسازی نظام سیاسی افغانستان باشد تا این جنبش در لباس جدیدی ظاهر شود که به آن اجازه می‌دهد از یک حاشیه داخلی و خارجی برخوردار شود.

بیشتر بخوانید: رونمایی از سراج‌الدین حقانی/ تروریست ۱۰ میلیون دلاری +فیلم

از سوی دیگر انتخاب نیز گزارش کرده است که نشست سه روزه رهبران طالبان، امروز (چهارشنبه، ۴ بهمن ۱۴۰۱) در شهر قندهار پایان یافت؛ یافته‌های تحلیلگران نشان می‌دهد، در این نشست که تمام جناح‌های طالبان در آن حضور داشتند، آنان به نتایج ملموسی دست نیافته اند و اختلافات درونی این گروه همچون گذشته پابرجا باقی مانده است.

در این راستا، منابع امنیتی حکومت گذشته افغانستان اعلام کرده اند که در این اجلاس، در کنار رهبران طالبان، رئیس سازمان استخباراتی پاکستان نیز حضور داشته است. علاوه بر حضور غیررسمی رئیس سازمان اطلاعاتی پاکستان، نمایندگان سیاسی چین و روسیه نیز در دیدار‌های جداگانه‌ای سرگرم مذاکره با طالبان در کابل هستند.
ذبیح الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان در بیانیه رسمی که منتشر کرده، نشست رهبران این گروه در قندهار را پر دست‌آورد عنوان کرده است: «در این نشست که سه روز به طول انجامید، ملا هیبت الله آخندزاده رهبری طالبان به تمام مقامات و مسئولین طالبان هدایات لازم را در جهت انجام امورات بهتر کاری هدایت فرمودند.»
مجاهد در بیانیه منتشر شده تذکر داده است که در بخش عمده این نشست، به مشکلات اقتصادی افغانستان پرداخته شده است و ملا هیبت الله آخندزاده، در جریان این نشست، از مردم خواسته است تا با پرداخت «زکات» و «عشر» حکومت طالبان را از نظر اقتصادی حمایت کنند.
بر اساس اعلامیه منتشر شده طالبان، رهبر مذهبی این گروه به «ملا عبدالسلام حنفی» معاون اداری ریاست الوزرای افغانستان وظیفه سپرده است تا مشکلات اداری موجود در حکومت این گروه را حل کنند و بروکراسی غیرضروری را ادارات حکومتی حذف کنند.
در بخش دیگر این بیانیه همچنان تأکید شده است که جنگجویان طالب تنها در بخش‌های نظامی استخدام شوند و به امورات ملکی دخالت نکنند.
اما، آگاهان به امور سیاسی آنچه در این بیانیه آمده اند را رد کرده و تأکید دارند که هدف اصلی نشست سه روزه تمام رهبران نظامی طالبان در قندهار، بحث در مورد چگونگی پایان دادن به اختلافات درونی این گروه بوده است.

بیشتر بخوانید: ماجرای درگیری میان مرزبانان ایرانی و طالبان

علی جان احمدی، استاد دانشگاه و تحلیلگر امور سیاسی به «انتخاب» می‌گوید: «طالبان به دو شاخه اصلی و حدود پانزده شاخه فرعی تقسیم می‌شوند. شبکه حقانی که اکنون بخش اعظمی از قدرت در اداره طالبان را تصاحب کرده، بصورت مستقیم از سازمان اطلاعاتی پاکستان (ISI) دستور می‌گیرند و به دنبال تصاحب کامل قدرت در افغانستان هستند و جناح قندهار که به رهبری ملابرادر با آمریکا در قطر توافق نامه نظامی امضاء کرده اند، از دخالت مستقیم سازمان اطلاعاتی پاکستان در امور داخلی این گروه ناراحت اند و این باعث دو دستگی بین آن‌ها شده است.»
احمدی می‌افزاید که چگونگی تقسیم قدرت میان جناح قندهار و اعضای شبکه حقانی هدف اصلی نشست قندهار بوده است: «در حال حاضر شبکه حقانی تلاش دارد تا رهبری مذهبی این گروه در افغانستان را از ملاهیبت الله آخندزاده گرفته و به سراج الدین حقانی که اکنون در پاکستان به سر می‌برد انتقال دهند و جناح قندهار طالبان این خواسته را نمی‌پذیرند.»
وی همچنان می‌افزاید که فرماندهان نظامی طالبان در قندهار «ملاحسن آخند» را به عنوان رئیس‌الوزرا قبول ندارد و پافشاری می‌کنند که «ملا عبدالغنی برادر» به عنوان رئیس الوزرا و «شیر محمد عباس ستانکزی» به عنوان وزیر امور خارجه طالبان تعیین شوند.
در حال حاضر وزارت دفاع ملی افغانستان تحت رهبری ملا یعقوب پسر رهبر فقید طالبان «ملا محمد عمر» از جناح قندهار و وزارت داخله افغانستان (وزارت کشور) و ریاست امنیت ملی افغانستان (استخبارات) در اختیار شبکه حقانی قرار دارد.
احمدی خاطر نشان می‌سازد: «شبکه حقانی که پشتبانی کامل سازمان استخباراتی پاکستان را با خود دارد در حال حاضر، بانک مرکزی افغانستان، وزارت مالیه، وزارت مخابرات، وزارت معارف، وزارت تحصیلات عالی، وزارت داخله و ریاست امنیت ملی را در اختیار دارد. پاکستان با دخالت‌های مستقیم می‌کوشد تا رهبری مذهبی طالبان را نیز از جناح قندهار گرفته و به شبکه حقانی انتقال دهد.»
اما، سخنگویان طالبان، همواره اختلافات درونی این گروه را رد کرده و وانمود می‌کنند که هیچ اختلافی میان اعضای این گروه وجود ندارد.
مشاهده عملکرد‌های طالبان در شش ماه گذشته نشان می‌دهد که بخش‌های اجرائی این گروه با هم هماهنگ نیستند و حکم همدیگر را نمی‌پذیرند. موضوع بسته ماندن مدرسه‌های دخترانه نیز یکی از جدی‌ترین موضوعات مورد اختلاف این گروه است که بر آن اجماع نظر وجود ندارد.
عزیز احمد رایان سخنگوی وزارت معارف در گفتگو با خبرنگار «انتخاب» در کابل، به گونه ضمنی اذعان می‌دارد که در مورد بازگشایی مدارس دخترانه اجماع نظر وجود ندارد و رهبران آن‌ها در نشست قندهار روی این مسأله نیز باهم تصمیم‌گیری می‌کنند. در حال حاضر تمام سخنگویان طالبان از صحبت در این مورد منع شده اند.

وی در پاسخ به این پرسش «انتخاب» که چه کسی دستور عدم بازگشایی مدارس دخترانه در افغانستان را صادر کرده است، می‌گوید که این مورد در کابینه فیصله نشده است.
آن دسته از فرماندهان نظامی و مقامات این گروه که به جناح قندهار وابسته اند بصورت آشکارا به تصمیم مسدود ماندن مدارس دخترانه واکنش نشان داده و آنرا به باد انتقاد گرفته اند. اما، جنگجویان وابسته به شبکه حقانی که در امورات کاری شان از سازمان استخبارات پاکستان مشورت می‌گیرند در این مورد سکوت کرده اند.
تحلیلگران به این باورند، به دلیل اینکه شبکه حقانی بر وزارت معارف افغانستان نفوذ گسترده دارد به مشورت همکاران پاکستانی شان چنین تصمیمی گرفته اند تا از جهان در بدل بازگشایی مکاتیب دخترانه امتیاز سیاسی بگیرند.
در پایان امروز (پنج‌شنبه، ۴ بهمن)، برخی از رهبران طالبان که از نشست قندهار به کابل برگشته اند، خواهان بازگشایی مدارس دخترانه شده اند.
عزیز احمد رایان، سخنگوی وزارت معارف به «انتخاب» می‌گوید که در نشست قندهار پیرامون موضوع تحصیل زنان و دختران و بازگشایی مدارس دخترانه تصمیم‌گیری شده است. با این حال، این موضوع در بیانیه رسمی این گروه درج نشده است.