افت گام به گام خودروسازی در ۴ سال گذشته

اقتصاد۲۴- بررسی آمار‌های منتشر شده در سامانه کدال طی سال ۱۴۰۰ حاکی از تولید ۸۶۷ هزار و ۳۶۳ دستگاه خودرو از سوی سه خودروساز بزرگ کشور یعنی ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو است. این میزان تولید در مقایسه با آمار مدت مشابه سال ۱۳۹۹ (تولید ۹۰۰هزار و ۷۹۴ دستگاه خودرو) افت ۳.۷ درصدی نشان می‌دهد. اتفاقی که درست برعکس وعده‌های وزیر صنعت، معدن و تجارت مبنی بر افزایش تولید خودرو در سال ۱۴۰۰ رخ داده است. در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۰گروه صنعتی ایران‌خودرو موفق به تولید ۴۵۱ هزار و ۱۲۱ دستگاه خودرو شد و عنوان بزرگ‌ترین خودروساز کشور را از آنِ خود کرد. جمع تولیدات این خودروساز در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۰ در مقایسه با سال ۱۳۹۹ (۴۸۰ هزار و ۳۳۸ دستگاه) افت ۶ درصدی داشته است. همچنین گروه سایپا به عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور موفق به تولید ۳۰۴ هزار و ۵۳۳ دستگاه خودرو شد که این میزان تولید در مقایسه با سال ۱۳۹۹ (تولید ۳۱۷ هزار و ۳۱۱ دستگاه خودرو) افت ۳.۴ درصدی نشان می‌دهد.

در سال ۱۴۰۰ همچنین پارس‌خودرویی‌ها موفق به تولید ۱۰۹ هزار و ۸۳۸ دستگاه خودرو شامل ۵۸ هزار و ۴۴۰ دستگاه در گروه کوئیک (کیو ۲۰۰)، ۳۲ هزار و ۶۱۲ دستگاه کوئیک معمولی، ۱۸ هزار و ۱۹۲ دستگاه در گروه ساینا (اس۲۰۰) و ۵۹۴ دستگاه در گروه برلیانس شدند که البته این مجموعه خودروسازی در مقایسه با سال ۱۳۹۹ (تولید ۱۰۳ هزار و ۱۴۵ دستگاه خودرو) رشد ۶.۴ درصدی را تجربه کردند.

فربد زاوه، کارشناس بازار خودرو در واکنش به افت بیش از ۳ درصدی تولید خودرو در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ بر این باور است که این افت تولید و نرسیدن به اهداف تعیین شده نشان‌دهنده کیفیت پایین برنامه‌ریزی‌ها در کشور است، چراکه آقایان زمان برنامه‌ریزی برای تولید، واقعیات را در نظر نمی‌گیرند. این کارشناس خودرو در ادامه به گفت: متاسفانه معیار برنامه‌ریزی‌ها بیش از آنکه مسائل اقتصادی باشد، موضوعات و خوشایند‌های سیاسی است. به عنوان نمونه در زمان آقای رزم‌حسینی بدون هیچ بررسی و پیش‌بینی قرار بر این شد تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه تولید شود.

انحرافات در میزان تولید خودرو موضوع جدیدی نیست

او با بیان اینکه انحرافات ۴۰ تا ۵۰ درصدی در تولید خودرو موضوع جدیدی نیست، افزود: دایما کشور با این چالش مواجه است و نه تنها در حوزه خودرو بلکه در همه حوزه‌ها این اتفاق می‌افتد و تازگی هم ندارد، این در حالی است که قرار بر این بود در افق ۱۴۰۰ ایران بزرگ‌ترین قدرت منطقه به لحاظ اقتصادی و علمی شود، اما متاسفانه هم‌اکنون جزو کشور‌های فقیر محسوب می‌شویم. زاوه گفت: مسلما زمانی که برنامه‌ریزی‌ها بر اساس واقعیات پیش نرود و تنها بر اساس تخیلات، رویا‌ها یا دروغ باشد منجر به قفل شدن بازار خواهد شد.

بیشتر بخوانید: توقف سمند و پژوه ۴۰۵ قطعی است!

این کارشناس بازار خودرو با اشاره به وعده تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو در سال جدید ادامه داد: با توجه به نوع برنامه‌ریزی‌ها و کیفیت آن باید گفت بعید است که خودروسازان باز هم به این رقم پیش‌بینی شده برای سال ۱۴۰۱ دست پیدا کنند. زاوه در مورد تاثیر تحریم‌ها روی تولیدات خودرو نیز خاطرنشان کرد: تشدید تحریم‌ها در سال ۱۳۹۷ رخ داد و تحریم‌ها یک‌شبه رخ نداد و به برنامه‌ریزی تولید خودرو در سال ۱۴۰۰ مرتبط نیست هر چند تاثیرگذار است، لذا قاعدتا عدم دستیابی به تولید یک میلیون و ۳۵۰ هزار دستگاه خودرو قابل پیش‌بینی بود.

زاوه تصریح کرد: از ۸۶۷ هزار و ۳۶۳ دستگاه تولید شده در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۷۰ هزار دستگاه آن ناقص بوده و کل تولید خودرو در کشور حدود ۶۵۰ هزار دستگاه در سال گذشته برآورد می‌شود و جالب اینکه میزان تقاضای کل کشور با این حجم از تولید تعادل داشته و همین میزان هم عرضه شده است و می‌بینیم که با وجودی که برنامه‌ریز باید متناسب با شرایط موجود میزان تولیدات را پیش‌بینی کند، اما به دلیل سوءمدیریت‌ها و کمبود «چیپست» در ایران روند تولید کاهشی شده است و نه تنها در دو خودروساز «ایران خودرو و سایپا» با تاخیر در عرضه خودرو مواجه هستند، بلکه بهترین برند‌های دنیا نیز به دلیل کمبود چیپست زمان تحویل خودرو‌ها را بین ۸ تا ۱۰ ماه مشخص می‌کنند.

این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد: در صورتی که گران‌ترین خودروی ایرانی را با یک خودروی خارجی مثلا تویوتا کمری ۱۴ ساله یا تویوتا کرولایی که قیمت صفر آن به اندازه قیمت خودروی دنا و در محدود ۱۴ تا ۱۵ هزار دلار در داخل کشور است، مقایسه کنیم این مقایسه نشان می‌دهد که این خودرو‌ها قابل رقابت با یکدیگر نیستند، زیرا این بازارها، بازار‌های مستقل خطی هستند و ارتباطی با یکدیگر ندارند و از سوی دیگر تولیدکننده داخلی به دنبال این نیست که این خودرو‌ها قابل رقابت با یکدیگر باشند. زاوه گفت: هر زمان که بازاری انحصاری شود و حمایت حداکثری از آن صورت گیرد مسلما نمی‌توان انتظار پیشرفت در آن بازار را هم داشت، هر حرکتی که رو به جلو و برای پیشرفت باشد، زحمت دارد.

این کارشناس بازار خودرو با اشاره به ممنوعیت واردات خودرو خاطرنشان کرد: اینکه اعلام شود بازار واردات خودرو بسته شده تا خودروسازان برای تولیدات مطلوب‌تر تشویق شوند تفکری کاملا غلط است و این تفکر برای حفظ ساختار رانتی در ایران است که پشت یک تفکر ابلهانه خود را مخفی کرده تا انتقادات به حماقت آن صورت گیرد نه به فسادی که در این بخش است.

فساد در بدنه خودروسازی‌ها کم نیست

زاوه تصریح کرد: فساد در بدنه خودروسازی‌ها باعث شده تا برنامه‌ریزی‌ها برای افزایش تولید به زمین بخورد و خودروسازان توان تولید بیش از ۸۰۰ هزار خودرو در سال را نداشته باشند.