۳ پیش‌بینی از آینده تورم و بازار‌های مالی در کشور

اقتصاد۲۴- نظرسنجی از هزار فعال اقتصادی درباره اقتصاد کشور در سال ۱۴۰۱، نشان می‌دهد که ۷۱ درصد از آنها در انتظار افزایش تورم در سال جاری هستند.

آنگونه که اتاق بازرگانی ایران و دنیای اقتصاد گزارش داده‌اند، ۴۴ درصد از آنها نیز معتقدند رکود افزایش می‌یابد.

در این شرایط آینده بازارها و تورم در کشور چه می‌شود؟ تجارت‌نیوز در این مورد از مریم محبی و امیرحسین نام‌آور، دو کارشناس بازارهای مالی و حجت قندی، اقتصاددان نظرخواهی کرده است.

محبی، کارشناس بازارهای مالی معتقد است اگر سیاست‌هایی که دولت سیزدهم در چند ماهه اخیر در بازارها اعمال کرده است، ادامه داشته باشد، رکود در بازارها تداوم می‌یابد و جامعه باید در انتظار ابرتورم باشد.

در مقابل، نام‌آور، دیگر کارشناس بازارهای مالی اعتقاد دارد، هر چند رشد نقدینگی می‌تواند به افزایش تورم منجر شود اما سیاست‌های انقباضی دولت احتمالا ترمز آن را می‌کشد. با وجود این بازدهی بازارهای مالی در سال جاری نیز احتمالا کمتر از این میزان خواهد بود.

قندی، اقتصاددان نیز توضیح می‌دهد که دولت می‌تواند در کوتاه‌مدت نرخ تورم را اندکی کاهش دهد و قیمت دلار را تا حدودی کنترل کند. اما در دراز مدت تکرار اشتباهات گذشته، فاصله شوک ارزی بعدی را کم می‌کند.

محبی: خلق نقدینگی، بدون هدایت به بازارها تورم‌زا است

محبی، کارشناس بازارهای مالی به تجارت‌نیوز می‌گوید: نقدینگی به معنای مجموع پول و شبهه پول موجود در جامعه، برای خرید کالا و خدمات است. خلق نقدینگی معمولا از سوی بانک‌ها صورت می‌گیرد. در واقع شبکه بانکی، با پرداخت وام‌های مختلف در حال خلق نقدینگی است. هر موقع، وام‌دهنده بانک مرکزی و وام‌گیرنده دولت باشد این اتفاق رخ داده است.

او می‌افزاید: دولت‌ها در همه کشورها به دلایل مختلف، خلق نقدینگی را انجام می‌دهند. اما آنها در یک وضعیت مناسب، سیاست‌هایی را نیز برای هدایت پول به سمت بازارهایی که نیاز به بهبود فضا و سرمایه‌گذاری دارند، تدوین می‌کنند.

به گفته محبی، برای مثال ممکن است در کشوری به دلایلی مانند سیل، بخش کشاورزی آسیب دیده و به حمایت نیاز داشته باشد. در این صورت، دولت با تدابیر خاصی، بخش قابل توجهی از نقدینگی را به این حوزه هدایت می‌کند.

این کارشناس تاکید می‌کند: اگر دولت، سیاست خود را برای هدایت پول به سمت بازارها و حوزه‌های مختلف مشخص کرده باشد، خلق نقدینگی می‌تواند خطرناک نباشد.

سرکوب قیمتی و از بین رفتن جذابیت بازارها

او می‌گوید: اما در ایران در مقاطعی از جمله ۸ ماهه اخیر، دولت قیمت‌ها را در بازارهای مختلف کنترل و سرکوب کرده است. در نتیجه بازارهای سرمایه‌ای، متناسب با نقدینگی رشد پیدا نمی‌کنند و جذابیت خود را از دست می‌دهند.

محبی توضیح می‌دهد: در چنین شرایطی، افراد سرمایه خود را به شکل پول در بانک یا نقدینگی نگه می‌دارند و آن را وارد بازارهای سرمایه‌ای نمی‌کنند. این حالت باعث افزایش تورم می‌شود. به عبارت دیگر، پول به صورت سرگردان در جامعه موجود است و به سمت بازار خاصی هدایت نمی‌شود. به همین دلیل قیمت کالا و خدمات افزایش می‌یابد.

ابرتورم در راه است

این کارشناس می‌گوید: در دولت سیزدهم، بازارهای مختلف از جمله دلار، طلا و سرمایه، کنترل می‌شوند. هر چند که دست دولت برای کنترل بازار مسکن، معمولا نسبت به حوزه‌های دیگر تا حدودی بسته است، اما همین شرایط در مورد این بازار نیز دیده می‌شود.

او می‌افزاید: این رفتار، در کنار افزایش خلق نقدینگی، باعث می‌شود پول‌های سرگردان به جای هدایت به سمت بخش‌های مولد اقتصادی، از جمله بورس یا توسعه کسب و کار، به سمت سپرده‌گذاری در حساب‌های کوتاه‌مدت برود و تورم را افزایش دهد.

بیشتر بخوانید: چطور تورم سالانه در ۶ ماه ۱۳ درصد کم شد؟!

محبی تاکید می‌کند: اگر سیاست ماه‌های اخیر، در آینده نیز همچنان ادامه یابد، با توجه با خلق نقدینگی و عدم هدایت آن به بازارهای مالی، افزایش تورم و تداوم رکود در بازارهای مالی، به نظر می‌رسد جامعه باید در انتظار ابرتورم باشد.

نام‌آور: تورم کاهش می‌یابد اما بازدهی بازارها پایین است

اما امیرحسین نام‌آور، کارشناس بازارهای مالی معتقد است، سیاست‌های اقتصادی دولت در سال جاری انقباضی است و این موضوع روند افزایش آن را کنترل می‌کند. به گونه‌ای که حتی می‌تواند عدد این شاخص را کاهشی کند.

این کارشناس بازارهای مالی پیش‌بینی می‌کند: در سال جاری احتمالا رکود تورمی ادامه می‌یابد. در چنین شرایطی، هیچ بازاری، حتی مسکن، به اندازه نرخ سود بانکی به افراد بازدهی نمی‌دهد. اگر برجام احیا شود، دلار نیز تا این حد رشد نمی‌کند.

او می‌افزاید: به نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۱ به دلیل سیاست‌های انقباضی بودجه، رقم کل تورم حتی تا ۲۹ الی ۳۵ درصد کاهش یابد. با وجود این، کالاهای اساسی مورد نیاز مردم، از جمله غذا و دارو، تا حد قابل توجهی رشد قیمت ریالی را تجربه می‌کنند.

او در عین حال تاکید می‌کند: حتی در صورت کاهش تورم، بازدهی هیچ‌یک از بازارهای مالی به اندازه آن نخواهد بود. از جمله رشد قیمت دلار، احتمالا کمتر از تورم باشد.

قندی: تورم در کوتاه‌مدت کاهش می‌یابد

حجت قندی، اقتصاددان نیز به تجارت‌نیوز می‌گوید: دولت می‌تواند در کوتاه‌مدت نرخ تورم را اندکی کاهش دهد و قیمت دلار را تا حدودی کنترل کند.

او با اشاره به افزایش درآمدهای ارزی با توجه به افزایش قیمت نفت، تاکید می‌کند: اما بر اساس تجربیات گذشته و مکانیزم اقتصادی ایران، هر زمان که وضعیت درآمدهای ارزی رو به بهبود می‌رود، اشتباهات مشابهی تکرار می‌شود. برای مثال دولت به جای کنترل، تصمیم به تثبیت قیمت دلار می‌گیرد. این موضوع، احتمال وقوه شوک ارزی صعودی را در سال‌های آینده افزایش می‌دهد.

طلا، پناهگاهی برای حفظ دارایی در برابر تورم

این اقتصاددان در مورد طلا نیز می‌گوید: از اهمیت طلا در سطح جهانی کاسته شده است و اونس اکنون در بازار آمریکا و کشورهای آسیایی، دیگر مثل سابق مطرح نیست.

او می‌افزاید: با وجود این، طلا در ایران همچنان دارایی مهم و امنی در برابر تورم محسوب می‌شود؛ چرا که صاحبان سرمایه، پناهگاه‌های چندانی در برابر شوک‌های ارزی ندارند. در واقع، طلا و سکه به نوعی کالای قانونی، برای حفاظت از سرمایه افراد تبدیل شده‌اند.

قندی تاکید می‌کند: این شرایط نشان می‌دهد که بازارهای سرمایه‌ای در ایران، تکامل کافی پیدا نکرده‌اند. افراد در آمریکا و اروپا برای سرمایه‌گذاری به سمت بورس می‌روند و سهام شرکت‌ها را خریداری می‌کنند. بازار مسکن نیز یکی دیگر از انتخاب‌های افراد برای سرمایه‌گذاری است. در اینگونه کشورها، افراد عادی، کمتر به سراغ بازار طلا می‌آیند. ‌