افسارگسیختگی تورم در دولت رئیسی

اقتصاد۲۴- مرکز آمار ایران در گزارشی به روند افزایش قیمت‌ها در کالا‌های خوراکی طی دومین ماه ۱۴۰۱ پرداخته و عنوان کرده که در اردیبهشت‌ماه امسال از مجموع ۵۳ قلم کالای خوراکی منتخب در نقاط شهری، ۳۰ قلم درصد تغییر سالانه‌ای بالاتر از تورم نقطه کل کشور داشته‌اند. به عبارت دیگر تورم ۳۰ کالای خوراکی از ۳۹.۲ درصد بالاتر رفته است.

در گزارش این مرکز موج گرانی‌ها در اردیبهشت‌ماه امسال و همزمان با حذف یارانه کالای اساسی به تصویر کشیده شده است. برنامه‌ای که توسط دولت، «جراحی اقتصادی» معروف است و اجرای آن در شرایط تورمی شدید کنونی با انتقاداتی نیز مواجه شده.

مطابق این آمار در گروه «نان و غلات» اقلام «ماکارونی» با ٤٩ درصد، «رشته آش» با ١٥.٨ درصد و «برنج ایرانی درجه یک» با ٧.٦ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند. در گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن‌ها اقلام «مرغ ماشینی» با ٧,٤ درصد، «گوشت گاو یا گوساله» با ٢.٢ درصد و «کنسرو ماهی تن» و «گوشت گوسفند» با ١.٣ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند. اما بیشترین افزایش قیمت در بخش روغن خوراکی رخ داده است. به‌طوری که «روغن مایع» ٢٢,٣ درصد و «روغن نباتی جامد» ۱۹ درصد رشد قیمتی داشته است.

در بخش دیگری از گزارش مرکز آمار به متوسط قیمت برخی از اقلام خوراکی نیز اشاره شده که در جای خود نکات مهمی را دارد. مرکز آمار در تعریف خود از مفهوم «متوسط» عنوان کرده که این مفهوم به معنای متوسط قیمت پرداخت‌شده برای یک محصول با کیفیت ثابت است. با این تعریف قیمت متوسط یک کیلو برنج ایرانی درجه یک در اردیبهشت پارسال ۳۶ هزار و ۱۴۱ تومان عنوان شده که با گذشت کمتر از یک سال این عدد به ۷۶ هزار و ۱۶۰ تومان در اردیبهشت امسال رسیده است.

بیشتر بخوانید: متناسب سازی حقوق با تورم ضروری است

مرکز آمار عنوان کرده که قیمت یک کیلو برنج فقط در یک ماه نزدیک به ۵ هزار تومان افزایش پیدا کرده و به ۸۱ هزار و ۹۶۱ تومان رسیده است. این اعداد بدین معناست که قیمت یک کیلو برنج حدود ۱۲۷ درصد نسبت به اردیبهشت سال گذشته رشد کرده است.

در بخش اقلام پروتیینی نیز رشد قیمت‌ها با شیب کمتری رخ داده است. متوسط قیمت یک کیلو گوشت گوسفندی در اردیبهشت پارسال ۱۳۷ هزار و ۹۰۰ تومان ذکر شده که این رقم در اردیبهشت امسال به بیش از ۱۷۰ هزار تومان رشد یافته است، نزدیک به ۲۴ درصد رشد قیمت در یک سال. اما نکته جالب اینکه گوشت گاو یا گوساله رشد ماهانه قیمتی بالاتری نسبت به گوشت گوسفند داشته است. یک کیلو گوشت گاو یا گوساله در اردیبهشت‌ماه امسال ۱۶۶ هزار و ۳۶۸ تومان به‌طور متوسط قیمت داشته که نسبت به ماه گذشته ۲.۲ درصد رشد کرده است. اما رشد قیمت ماهانه گوشت گوسفند ۱.۳ درصد بوده است.

در این بخش، قیمت ماهی قزل‌آلا نیز در مقیاس سالانه نزدیک به ۵۲ درصد رشد کرده است. شیر پاستوریزه حدود ۳۱ درصد و تخم‌مرغ نزدیک به ۶۲ درصد افزایش قیمت سالانه داشته‌اند.

نکته جالب این گزارش، رکورددار افزایش قیمت سالانه محصولات خوراکی است که در بخش میوه و سبزی قرار دارد. سیب‌زمینی به عنوان منبع مهم جایگزین برنج، نان و ماکارونی که تامین‌کننده کالری بالایی برای مصرف‌کننده است در یک سال بیش از ۱۷۵ درصد افزایش قیمت داشته است. قیمت این محصول سال گذشته در اردیبهشت‌ماه ۵ هزار و ۴۰۰ تومان بوده که امسال ۳ برابر رشد داشته و حدود ۱۵ هزار تومان فروخته می‌شود.

پس از سیب‌زمینی، قیمت گوجه فرنگی هم هست که نزدیک به ۱۰۳ درصد نسبت به پارسال رشد داشته است. این موضوع موجب شده تا قیمت رب گوجه فرنگی نسبت به سال گذشته حدود ۱۰۹ درصد در هر نیم کیلو افزایش پیدا کند.

تورم نقطه به نقطه و پیگیری آن از آنجایی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم به عنوان یک شاخص پیشرو در تورم تلقی می‌شود. هرگاه این نرخ، از نرخ تورم کمتر شود به معنای کاهش متوسط تغییرات نرخ تورم خواهد بود و بالعکس.

محمدرضا منجذب اقتصاددان در این باره می‌گوید: نرخ تورم اردیبهشت امسال، ۳۸.۷ درصد و نرخ تورم نقطه به نقطه با ۳.۷ درصد افزایش به ۳۹.۳ درصد رسیده است. در این صورت اگر اقدامات ضد تورمی اتفاق نیفتد، نرخ تورم افزایشی در انتظار اقتصاد ایران خواهد بود. در حال حاضر جنبه تورمی حذف یارانه‌ها در اقتصاد ظاهر شده است.