تقاضابرای نفت بیشتر تا کجا پیش می‌رود؟

اقتصاد۲۴- دو سال پیش، شرکت بزرگ نفت و گاز بریتانیا با اعلام این موضوع که جهان، از اوج تقاضا برای نفت عبور کرده است، موجی از شوک را در بازار‌های انرژی ایجاد کرد.
در چشم‌انداز انرژی ۲۰۲۰، برنارد لوئی، مدیر اجرایی شرکت، متعهد شد که BP تا سال ۲۰۳۰ هزینه انرژی‌های تجدیدپذیر خود را بیست‌برابر کرده و تا این سال (همان ۲۰۳۰)، به ۵ میلیارد دلار در سال برساند. همچنین که متعهد شد برای اکتشاف نفت و گاز به حوزه هیچ کشور دیگری ورود نکند.
با توجه به تهاجمی‌بودن BP در کاوش مرز‌های جدید نفت و گاز، این اعلان اندکی تکان‌دهنده به نظر می‌رسید.
زمانی که بسیاری از تحلیل‌گران از «پیک‌اویل» حرف می‌زنند معمولاً به نقطه‌ای از زمان اشاره دارند که در آن، تقاضای جهانی نفت وارد فاز پایانی و مرحله کاهش غیر قابل بازگشت می‌شود.
براساس گزارش BP، با کاهش تقاضای لااقل ۱۰ درصدی نفت در دهه جاری، و با کاهشی تا ۵۰ درصدی در دو دهه پیشِ‌رو، این نقطه را قبلاً پشت سر گذاشته‌ایم.

بریتیش پترولیوم اشاره کرده است که به لحاظ تاریخی، تقاضای انرژی، به موازات رشد اقتصاد جهانی، به صورت پیوسته و با وقفه‌هایی اندک، افزایش یافته است؛ با این حال بحران کووید‌۱۹ و افزایش فعالیت‌های آب‌و‌هوایی ممکن است این بازی را برای همیشه تغییر داده باشد.
با این حال، بریتیش پترولیوم، پس از آنکه معلوم شد با وجود گذشت دو سال از آغاز همه‌گیری، تقاضای نفتی به طور قابل توجهی تغییر نکرده است، وادار به انجام آزمایشی ابتدایی شد.
بریتیش پترولیوم در نسخه چشم‌انداز انرژی ۲۰۲۲ خود، پیش‌بینی رشد اقتصاد جهانی را کاهش داده است؛ اینکه تولید ناخالص داخلی جهانی از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۵ تنها کاهش ۱.۵ درصدی خواهد داشت (در مقایسه با پیش‌بینی ۲.۵ درصدیِ سابق).
بریتیش پترولیوم خاطر‎نشان می‌کند که چشم‌اندازِ تاریکی که پیش‌تر ترسیم کرده است، به قبل از تهاجم روسیه به اوکراین مربوط می‌شود؛ یعنی زمانی که قیمت جهانی انرژی به طور کلی افزایش پیدا کرد؛ و سایه نامعلومی را بر بخش نفت و گاز روسیه انداخت.

سناریوها

بریتیش پترولیوم در آخرین گزارش خود سه سناریو ارائه می‌کند؛ که همگی این سناریو‌ها پیش‌بینی می‌کنند که تقاضای نفت، در اواسط این دهه، پیش از آغاز لغزش به درجات مختلف، از سطح پیش از همه‌گیری فراتر برود.
بریتیش پترولیوم، در صعودی‌ترین حالت نفتی پیش‌بینی می‌کند که تقاضای نفت خام در سال ۲۰۲۵ به ۱۰۱ میلیون بشکه در روز افزایش یافته و تا سال ۲۰۳۰ ثابت باقی بماند. پس از آن، تقاضای جهانی تا سال ۲۰۳۵ به ۹۸ میلیون بشکه در روز، و تا سال ۲۰۴۰ به ۹۲ میلیون بشکه در روز کاهش یابد.
در سناریوی دیگری که بریتیش پترولیوم آن را «نت‌_‌زیرو» می‌نامد (که از نظر جاه‌طلبی‌های جوی، تهاجمی‌ترین محسوب می‌شود)، این شرکت، تقاضای سال ۲۰۲۵ را به ۹۸ میلیون بشکه در روز و تنها به ۷۵ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۳۵ می‌رساند.

بیشتر بخوانید: صفر تا صد برنامه جدید نفتی ایران

BP فرض می‌گیرد که کاهش ۹۵ درصدی انتشار گاز‌های گلخانه‌ای برای تحقق پیش‌بینی‌های صفر خالص لازم و ضروری است.
بریتیش پترولیوم در سناریوی متعادلی فرض گرفته که جهان کماکان با اهداف اقلیمی مطابقت خواهد داشت؛ اما همراه با کاهش ۷۵ درصدی انتشار گاز‎های گلخانه‌ای تا سال ۲۰۲۵. این تصویر از آینده نشان می‌دهد که تقاضای نفتی در سال ۲۰۲۵، حدوداً ۹۶ میلیون بشکه در روز و تا سال ۲۰۳۵، به ۸۵ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
با این حال، رویداد‌های اخیر در بخش انرژی نشان می‌دهند که شرکت‌های نفتی ممکن است تا زمانی که قیمت نفت و گاز بالاست، برای رشد تولید و حتی کاهش اهداف اقلیمی، آزادیِ عملِ بیشتری داشته باشند.
سال پیش، اکسون موبیل، با مشکلی رقابتی مواجه شد. اما سرانجامِ کار توانست در جدول تغییری به وجود آورده و سهام‌داران را به سوی خویش جذب نماید؛ و هفته گذشته نیز این شرکت توانست با حمایت سهام‌دارانش پیروزی بزرگی را به ثبت برساند.

تنها ۲۸ درصد شرکت‌کنندگان از قطع‌نامه‌ی حامی انجام اقدامات سریع برای مبارزه با تغییرات اقلیمی حمایت کرده بودند؛ و این در حالی بود که گزارشی در مورد تولید پلاستیک، ۳۷ درصد رأی موافق به دست آورد.
به عبارت دیگر به نظر می‌رسد که در حال حاضر، تجارت سوخت‌های فسیلی قدیمی اکسون، تجارت امنی باشد.
سهامداران شرکت شورون نیز درست مثل همتای بزرگ‌تر خودشان، روز چهارشنبه «علیه» قطع‌نامه‌ای رأی دادند که خواستار اتخاذ اهداف کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از سوی شرکت بود.
مطابق ارقام فاش‌شده توسط شرکت، تنها ۳۳ درصد از سهامداران به این پیشنهاد رأی مثبت دادند؛ که این چرخش شدیدی نسبت به سال گذشته بود که در آن پیشنهادی مشابه توانسته بود ۶۱ درصد رأی موافق را از آنِ خود کند.
در همین حال، شرکت هس (NYSE: HES) پس از اعلام برنامه‌هایی برای هزینه‌های کلانِ افزایش تولید، در روال همیشگی بازگرداندن جریان‌های نقدی مازاد به سهام‌داران تغییر به وجود آورد.
هس، بودجه کلی سال ۲۰۲۲ را ۲.۶ میلیارد دلار اعلام کرده است. این مقدار، با افزایش ۷۵ درصدی بَکِن (و رسیدن آن به مرز ۷۹۰ میلیون دلار) برای یک دورخیز ۳۷ درصدی مقدار «خوب»‌ی ارزیابی می‌شود.
هس قصد دارد که در بکن، سه دکل راه‌اندازی کند که به هدف تولید ۱۶۸ هزار بشکه در روز دست پیدا کند.

تغییر نقشه

در گزارش دیگری که در وبلاگ خدمات اطلاعات ژئوپلتیک منتشر شد، کارول نخله (Carol Nakhle)، مدیر‎عامل کریستول انرژی می‌گوید که بر سر این موضوع توافق وجود دارد که «مصرف جهانی نفت در ۲۰ سال آینده به اوج خود خواهد رسید، اما پس از آن لزوماً سقوط تقاضا نخواهیم داشت.»
نخله خاطر‎نشان می‌کند که در کشور‌های OECD، تقاضای نفت در سال ۲۰۰۵ به اوج خود رسیده و حدوداً ۵۰ میلیون بشکه در روز بود.
آنچه به رشد تقاضای جهانی انجامیده است، کشور‌های آسیایی (عمدتاً چین و هند) و خاورمیانه (در وهله اول عربستان سعودی) هستند. در واقع، مابین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹، تقریباً تمام رشد تقاضای جهانی نفت توسط کشور‌های در حال توسعه امکان‌پذیر شد و این انتظار می‌رود که قاره آسیا، همچنان مرکز رشد در سال‌های آینده باشد. کشور‌های غیر OECD، حدود ۵۴ درصد از مصرف جهانی نفت را تشکیل می‌دهند.

بیشتر بخوانید: قیمت نفت همچنان صعودی است

نخله می‌گوید: «پس از رسیدن به اوج تقاضای نفتی، در نقطه‌ای [ثبات]به وجود می‌آید و بعد، روند کاهشی می‌شود. در بازاری که رو به رشد باشد، فضا برای همگان فراهم است. در بازاری انقباضی، برای آنکه کشوری تولید خود را افزایش دهد، فرصت عرضه را از کشوری دیگر می‌گیرد و این مهم با رقابتِ قیمتی، مقدور می‌شود.»
«در چنین دنیایی، قدرت بازار به سوی مصرف‌کنندگان سوق پیدا خواهد کرد. مصرف‌کنندگانی که امروز به دنبال نفت هستند، فردا در موقعیت بسیار قوی‌تری قرار خواهند داشت.»
او می‌گوید زمانی که تقاضای جهانی نفت به اوج خود رسیده و شروع به کاهش کُنَد، رقابت میان تولیدکنندگان برای فروش نفت بیشتر و حفظ سهام بازار، تشدید خواهد شد.
در یک بازار راکد و یا کاهشی، تولیدکنندگان نفت و گاز با قوانین جدیدی روبرو خواهند شد که بسیار متفاوت از قوانینی هستند که به آن‌ها عادت کرده‌اند. به عنوان مثال، استراتژی اوپک برای کاهش عرضه به منظور افزایش قیمت‌ها و یا تهدید روسیه مبنی بر قطع عرضه، تأثیری بر صادرات نفتی این کشور نخواهد گذاشت.
اگر منصف باشیم، قیمت‌های بالاتر، مثل همیشه جاذب تولیدات بیشتر هستند. با این حال، در یک بازار انقباضی، این امر به کاهش قیمت‌ها می‌انجامد و هر گونه تلاشی برای کاهش تولید، به سادگی نتیجه‌ای معکوس می‌گذارد.

منبع: فرازدیلی