رشد منفی پایه پولی در خرداد

اقتصاد۲۴- بانک مرکزی روز چهارشنبه گذشته جزییات شاخص‌های پولی خرداد ماه را اعلام کرد. همان‌طور که انتظار می‌رفت روند ماه‌های گذشته در بهبود تغییرات متغیر‌های پولی به ویژه نسبت به سال گذشته ادامه یافت. به عنوان مثال حجم نقدینگی در پایان خرداد ماه ۱۴۰۱ به رقم ۵۱۰۴۹.۶ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ معادل ۵.۶درصد رشد نشان می‌دهد و در مقایسه با رشد نقدینگی دوره مشابه سال قبل (۶.۶درصد)، ۱.۰ واحد درصد کاهش داشته است.

از این‌رو رشد دوازده ماهه نقدینگی منتهی به پایان خرداد ماه ۱۴۰۱ نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (۳۹.۴درصد)، معادل ۴.۱ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. با این حال مهم‌ترین نکته در گزارش بانک مرکزی، رشد ماهانه منفی پایه پولی بود.

براساس گزارش بانک مرکزی، حجم پایه پولی در پایان خرداد ماه نسبت به رقم پایان اردیبهشت حدود ۳ هزار میلیارد تومان کاهش یافت و بدین‌ترتیب رشد ماهانه پایه پولی در خرداد ماه سال جاری منفی ۰.۴درصد ثبت شد. این موضوع باعث شد رقم رشد سه ماهه پایه پولی نیز به ۶درصد محدود شود که نسبت به رشد ۹.۲درصدی در سه ماهه بهار سال گذشته، نشان‌دهنده کاهش چشمگیر رشد پول پرقدرت است. همچنین پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به پایان خرداد ماه ۱۴۰۱ معادل ۲۷.۸درصد رشد یافت که نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (۳۰.۷درصد)، ۲.۹ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: رشد اقتصادی با نفت ۴.۴ و بدون نفت ۳.۹ درصد شد

سکوت سلطان چاپ پول پس از رشد منفی پایه پولی

نکته جالب از حواشی این گزارش، سکوت رییس کل بانک مرکزی دولت قبل نسبت به تغییرات امیدوارکننده شاخص‌های پولی بود. عبدالناصر همتی که پس از گزارش اردیبهشت ماه بانک مرکزی، رشد پایه پولی در اردیبهشت ماه را نشانه مدیریت ضعیف دولت خوانده بود، پس از مشخص شدن رشد منفی پایه پولی در خرداد ماه و کاهش شدید رشد پایه پولی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ترجیح داد با سکوت نسبت به این گزارش، از کنار این موضوع عبور کرده تا انتقاد پیشین وی در این رابطه فراموش شود.

سلطان چاپ پول اخیرا و تنها ساعاتی پس از انتشار آمار شاخص‌های پولی اردیبهشت ماه در مطلبی کنایه‌آمیز نوشته بود: «بعد از دو روز تبلیغات وسیع دولت مبنی بر اینکه بر اثر سیاست‌های پولی و مالی دولت سیزدهم بعد از ۹ سال روند نقدینگی در فروردین منفی شده است (۲/۰-درصد)، گزارش امروز بانک مرکزی در مورد متغیر‌های پولی از رشد ۵.۲درصدی پایه پولی و ۲.۵درصدی نقدینگی صرفا در اردیبهشت ماه خبر می‌دهد.» با این حال پس از مشخص شدن رشد منفی پایه پولی در خرداد ماه، ترجیح داد به جای پرداختن به جزییات گزارش بانک مرکزی، از لزوم «رفع تحریم» بنویسد و موضوع «تنوع سبد ارزی» را کم‌اهمیت جلوه دهد.

حجم پایه پولی در تیر ماه ۱۳۹۲ در پایان دولت دهم ۹۵.۸ هزار میلیارد تومان بود که در پایان دولت روحانی به ۵۱۷.۵ هزار میلیارد تومان رسید که از افزایش بیش از ۵ برابری آن (۴۴۰درصد) در دولت گذشته حکایت دارد. در هشت سال دولت گذشته پایه پولی ۴۴۰درصد افزایش یافت که معادل رشد ماهانه متوسط ۴.۶درصد است.

این در حالی است که در ۱۱ ماه دولت سیزدهم پایه پولی ۲۳.۷درصد بیشتر شده که معادل ماهانه رشد ۲.۲درصدی است؛ به عبارت دیگر، متوسط رشد ماهانه پایه پولی در دولت رییسی نسبت به دولت روحانی کمتر از نصف شده است. در تیر ماه ۱۳۹۷ قبل از ریاست همتی بر بانک مرکزی، پایه پولی ۲۲۰ هزار میلیارد تومان بود و در اردیبهشت ۱۴۰۰ که آخرین ماه ریاست وی بود پایه پولی به ۴۹۳ هزار میلیارد تومان رسید. به عبارتی در ۳۴ ماه ریاست همتی بر بانک مرکزی به طور متوسط هر ماه ۳.۶درصد بر حجم پایه پولی افزوده شد.