قطع زنجیره‌ای درختان تهران

اقتصاد۲۴- درخت کشی در تهران مثل یک سریال تلویزیونی هفتگی شده است، سریالی چند قسمته که به نظر دست‌اندرکاران آن خیال پایان آن را ندارند. هفته‌ای نیست که خبری از قطع درخت در پایتخت منتشر نشود. قسمت اول این سریال فروردین امسال پخش شد. زمانی که خبر رسید، درختان مرکز لرزه‌نگاری دانشگاه تهران قطع شده‌اند. اعضای شورای شهر تهران خبر دادند که ۱۵۰ اصله درخت اسفند سال ۱۴۰۰ در مرکز لرزه‌نگاری دانشگاه تهران قطع شد.

مسئولان دانشگاه ادعا می‌کردند که تنها ۲۰۰ نهال جابه‌جا شده و ۵۰ درخت در موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران قطع شده است. بعدتر ماجرای درختان به حاشیه رفت و ماجرای درگیری و ضرب شتم نیرو‌های شهرداری دانشگاه نقطه اوج داستان شد. دعوا به حدی بالا گرفت که شهرداری کلیپی از قطع درختان در موسسه ژئوفیزیک منتشر کرد و ادعای جابه‌جایی درختان را غیرواقعی خواند مسئولان نیز کلیپی از دوربین‌های مداربسته دانشگاه منتشر کردند، تصاویری که نشان می‌داد ماموران شهرداری به ضرب و شتم کارکنان اقدام کردند.

قسمت‌های بعدی سریالی که از آن حرف می‌زنیم اردیبهشت ماه اولین بار از دوربین گزارشگر صداوسیما پخش شد. خبر رسید که درختان بوستان کوچک چیذر به بهانه احداث پارکینگ در منطقه قلع و قمع شدند. اهالی منطقه تایید می‌کردند که چیذر همانند سایر نقاط پایتخت مشکل جای پارک دارد، اما مشکل نبود پارک و فضای سبز نیز دارد. شهرداری زیربار قطع درخت نرفت و تاکید داشت که چندین اصله درخت با بن ۱۵ الی ۲۰ سانتی متر را به بوستان قیطریه منتقل کرده تا مشکل ترافیک سنگین محله و جای پارک را خاص روز‌هایی که حسینیه چیذر فعال است، از بین ببرد. پارلمان شهری، اما در اینباره سکوت نکرد، ناصر امانی که به نظر روایت جابه‌جایی درختان را پذیرفته بود، تاکید داشت که اقدام شهرداری کج سلیقگی است و فصل جابه‌جایی درختان یک فصل مشخص است و از بهار به بعد هرگونه جابه‌جایی خلاف قانون است.

بیشتر بخوانید: مرگ ۵۲ هزار چنار تهران در سکوت؛ هر درخت یک میلیارد تومان

مهدی عباسی، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر، اما روایت دیگری برای غیب شدن درختان چیذر داشت و می‌گفت شهرداری برای جابه‌جا کردن درختان این زمین درخواستی به کمیسیون ماده ۷ نداشت. اهالی منطقه، اما به چشم خود دیده بودند که بیل مکانیکی به جان زمین هزار متری چیذر افتاده و درختان یک به یک قطع شدند.

میلانی نکته دیگری را هم متذکر می‌شود، آن هم موضوعی که زمینه قطع درخت را فراهم می‌کند، یعنی خشک شدن درختان. نکته‌ای که به تامین آب ارتباط دارد. شهرداری در گذشته تفاهم‌نامه‌ای با وزارت نیرو داشت تا بتواند پساب را تصفیه کند و برای آبیاری فضای سبز از آن استفاده کند. پروژه‌ای ده ساله که به گفته میلانی روند پیشرفت آن بسیار کند شده و بودجه آن هم افزایش پیدا نکرده است

نقطه اوج قسمت دیگر سریالی که از آن حرف می‌زنیم، در پارلمان رخ داد. سوده نجفی، عضو هیات رییسه شورای شهر تهران، اردیبهشت ماه، همان روز‌هایی که حرف غیب شدن درختان چیذر شده بود در تذکری از قطع شدن از ریشه درختان در منطقه ۱۷ خبر داد. او گفت: براساس شواهد میدانی از ۲۰ فروردین سال ۱۴۰۱ درختان سبز دو لاین شمالی و جنوبی راه‌آهن تهران- اهواز به بهانه احداث زیرگذر از سوی شهرداری به صورت غیر اصولی و با کمک جرثقیل از ریشه قطع شدند. او تاکید کرد: در پاسخ به اعتراض مردم به این اقدام ضد محیط زیستی شهرداری اعلام کرده که به خاطر این پروژه درختان را جابه‌جا می‌کنیم. ۹۰ درخت در اینجا ریشه کن شده در حالی که منطقه ۱۷ سرانه فضای سبز کمی دارد.

در روز‌های اخیر، اما اوضاع کمی پیچیده‌تر شده و اخبار قطع و جابه‌جایی درختان بیش از فصل بهار به گوش می‌رسد. هفته گذشته ۲۳ مرداد بود که که ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، قطع درختان در تهران را اپیدمی خواند. او اشاره‌ای به نام یک نهاد علمی کرد که اقدام به قطع درختان کرده است. با اینکه نامی از نهاد علمی نبرده بود، رسانه‌ها خبر دادند که منظور او دانشگاه الزهراست.

به گفته شهرداری منطقه ۳، دانشگاه الزهرا بدون مجوز ۱۵ درخت در محوطه دانشگاه را قطع کرده است. اقدامی که به گفته معاون خدمات شهری و محیط زیست منطقه ۳ در گذشته هم بدون هماهنگی با شهرداری در دانشگاه الزهرا رخ داده بود. این مقام مسئول در گفتگو با رسانه‌ها گفته بود: هنوز جریمه سر بُری ۱۱ درخت کهنسالی که در گذشته قطع شدند از سوی دانشگاه پرداخت نشده و سربری ۴ درخت دیگر هم تخلف و بدون مجوز کمیسیون ماده ۷ بوده است. برخی شاهدان می‌گویند درختانی که در دانشگاه الزهرا قطع شدند، قدیمی‌اند و حدودا ۱۰۰ ساله به نظر می‌رسند، سرشاخه‌هایشان خشک شده، اما از ارتفاع ۴ تا ۶ متری سر بریده شده‌اند.

هرچند که اعضای پارلمان شهری در روز‌های گذشته خواستار معرفی متخلفان قطع درخت در دانشگاه الزهرا شدند، اما هنوز متخلفان قطع درختان در ماه‌های قبل شناسایی نشدند.

تازه‌ترین قسمت سریال طولانی قطع درختان را مهدی پیرهادی اطلاع رسانی کرده است، قسمتی قدیمی که به نظر تازه زمان پخش آن رسیده است! رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری در جمع خبرنگاران گفته تعدادی از درختان مجموعه ورزشی انقلاب طی سال‌های قبل خشکانده و قطع شده است، اما هیچکس پیگیر آن نبوده. او گفته تعداد درختان این مجموعه در سال ۹۸، ۱۹ هزار و ۵۲۴ اصله درخت بوده، اما اکنون درختان مجموعه ورزشی انقلاب به ۱۹ هزار و ۳۲۵ درخت کاهش پیدا کرده است. او گفته براساس بررسی‌های انجام شده در سال ۹۸ تعداد ۱۳۰ اصله درخت این مجموعه خشک شده و ۵۷ درخت نیز قطع شده که مجموع آن‌ها ۱۸۷ درخت است.

اطلاع‌رسانی درباره قطع درختان، اما در روز‌های اخیر سرعت بیشتری گرفته است و به نظر باید منتظر قسمت‌های تازه هم بود، باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از یک منبع آگاه در شورای شهر نوشته ۳۵ اصله چنار قربانی دیده شدن نمای دو مجتمع تجاری در خیابان پاسداران تهران شدند، او گفته این درختان اول خشک و سپس قطع شدند.

خبر‌های پی‌درپی قطع درختان نشانه چیست؟

مدتی پیش هم یکی از کانال‌های تلگرامی خبر‌هایی از خشک کردن درختان در فرحزاد تهران منتشر کرده بود. خبر‌هایی که در چند ماه ابتدایی سال پیش از هر گذشته به گوش می‌رسند، نگرانی‌ها از اندک ذخایر محیط زیستی پایتخت را دوچندان کرده است. اما علت پخش مکرر سریال قطع درختان در فضای رسانه‌ای چیست؟ بعضی بد بینند و معتقدند درختان مزاحم پروژه‌های عمرانی یک به یک سر به نیست خواهند شد و بعضی دیگر حساسیت مردم را نسبت به این مقوله بیشتر از قبل می‌دانند.

آرش حسینی میلانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای پنجم شهر تهران معتقد است که نشانه‌های قاطعیت در برخورد با متخلفان قطع درخت از جانب مدیریت شهری آنچنان که باید مشهود نیست و این یعنی: اگر چنین سیگنالی وجود داشت، یعنی هم برخورد و هم نظارت کافی مشهود بود و با اولین متخلف برخورد می‌شد، این روند متوقف می‌شد. او معتقد است هنگامی که اهتمام و نگاه پیگیرانه در شهرداری تضعیف می‌شود تخلف هم تبعا افزایش پیدا می‌کند.

میلانی به جنبه‌های دیگری نیز اشاره می‌کند که اگر وجود داشت، درختان بیشتری اکنون در تهران زنده بودند: «در دوره پنجم دنبال می‌شد بحث سامانه نهال را با حمایت کمیسیون سلامت شورا و توسط سازمان بوستان‌ها و فاوا پیگیری می‌کردیم، سامانه‌ای که در راستای شناسنامه‌دار کردن درختان فعال بود. این سامانه نهال ابزار مهمی در خدمت مدیریت فضای سبز شهرداری تهران است تا از درختان آگاهی کامل داشته باشد.» سامانه‌ای که البته خبری از آن نیست. میلانی معتقد است که تقویت ساختار تشکیلاتی و جایگاه سازمانی فضای سبز و استفاده از نیرو‌های کارآمد و قوی نیز می‌تواند مقابل هجوم متخلفان لشگر دفاعی باشد.

در کنار تمام این‌ها به گفته این عضو سابق شورای شهر تهران نظارت بر پهنه‌های بزرگ و دانه درشت‌ها می‌تواند درس عبرتی برای مالکانی باشد که خواستار قطع درختند. او البته نکته دیگری را هم متذکر می‌شود، آن هم موضوعی که زمینه قطع درخت را فراهم می‌کند، یعنی خشک شدن درختان. نکته‌ای که به تامین آب ارتباط دارد. شهرداری در گذشته تفاهم‌نامه‌ای با وزارت نیرو داشت تا بتواند پساب را تصفیه کند و برای آبیاری فضای سبز از آن استفاده کند. پروژه‌ای ده ساله که به گفته میلانی روند پیشرفت آن بسیار کند شده و بودجه آن هم افزایش پیدا نکرده است. این موضوع باتوجه به خشکسالی دو سال اخیر در تهران یعنی افزایش برداشت آب زیرزمینی که منابعی محدود است.

چشم‌انداز به گمان میلانی روشن نیست، کمبود آب در فضای سبز بیشتر می‌شود و خشکسالی هم پیش روست. او می‌گوید اگر تاب‌آوری خودمان را افزایش ندهیم، شرایط محیطی بد و بدتر خواهد شد. درختان می‌خشکند و قطع درخت هم توجیه‌پذیر می‌شود: اگر آب نرسد، درختان می‌خشکند، شهرداری هم آمار عمومی از وضعیت خشکیدگی درختان منتشر نمی‌کند، ما نمی‌دانیم اکنون وضعیت چگونه است، اما خشکیدگی مقدمه قطع درختان است.

در آن سوی ماجرا، اما هادی کاشانی، فعال محیط زیست درباره قطع درختان و انتشار خبر‌های مربوط به آن سناریوی بدبینانه‌ای در ذهنش دارد، او می‌گوید: به نظر می‌رسد مدیریت شهری تسهیلاتی برای صدور پروانه‌های ساختمان قائل شده است. اکنون تحرکات تازه شکل گرفته است و مدیریت شهری تسهیلاتی قائل شده و حرف این است که پیامد آن به تبع درختان مزاحم پروژه‌های ساختمانی از سوی مالکین سریعتر و راحتتر قطع می‌شوند.

او تاکید می‌کند، قاطعیت مدیریت شهری می‌تواند جلوی قطع درختان را بگیرد: به نظر می‌رسد که تساهل و تسامحی در این خصوص رخ می‌دهد، ما نمی‌دانیم این جرایم قطع درخت اخذ می‌شود یا نه به نظر می‌رسد که اعضای شورای شهر هم صحبت‌هایی از این کرده که برای مالک حفظ درخت باید منفعت‌هایی داشته باشد، این به نظر چراغ سبز و اجازه‌ای است به مالکین که تصور کنند گشایش‌هایی برای صدور زودتر پروانه ساختمانی است.
اما اینکه در نهایت آخرین قسمت از سریال هفتگی قطع درختان چه زمانی منتشر می‌شود را هنوز کسی نمی‌داند، حتی دست‌اندرکاران.

منبع: پیام ما