چه کسانی در مورد آیین نامه واردات خودرو رانت اطلاعاتی دارند؟

اقتصاد۲۴- روز گذشته امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت از نهایی شدن آئین نامه واردات خودرو خبر داد و گفت که جزئیات این آئین نامه به زودی و طی یک هفته آینده منتشر خواهد شد. شاید مهمترین بخش این آئین نامه سقف قیمت خودرو‌های وارداتی باشد که به گفته سخنگوی وزارت صمت تا ۲۰ هزار دلار تعیین شده است. امید قالیباف توضیحات بیشتری درباره جزئیات این آئین نامه نداد و روشن شدن آن را به انتشار عمومی آئین نامه مذکور در روز‌های آتی موکول کرد.

با این وجود در سخنان روز سه شنبه سخنگوی وزارت صمت نکته‌ای وجود داشت که می‌تواند سوال برانگیز باشد. قالیباف در توضیحات خود گفت که برای واردات با خودروساز‌هایی همچون تویوتا ژاپن و همچنین شرکت‌های خودروساز آلمانی، چینی و هندی مذاکراتی شده است. سوال اینجاست که چه کسانی قبل از انتشار عمومی آئین نامه واردات خودرو اقدام به مذاکره با خودروسازان خارجی کرده اند؟

بر اساس اظهارنظر‌های رسمی مسئولان می‌دانیم که حداقل تا نیمه مردادماه خبری از نهایی شدن آئین نامه واردات خودرو به معنای تصویب نهایی آن در دولت نبوده. پیش از این هم مقامات وزارت صمت بار‌ها تاکید داشتند که این آئین نامه صرفا بعد از تصویب در دولت رسمیت پیدا کرده و قابل اجرا خواهد بود.

اینکه چطور بنا به اعتراف سخنگوی وزارت صمت قبل از نهایی شدن این موضوع عده‌ای مذاکرات خود با خودروسازان را آغاز کرده اند، نکته‌ای است که به طور قطع نیازمند شفاف سازی بیشتر دارد و می‌تواند از جهاتی نگران کننده باشد. اینکه آیا عده‌ای دارای رانت اطلاعاتی هستند که از قبل از انتشار عمومی آئین نامه و حتی تصویب آن در دولت می‌دانند قرار است ضوابط جدید چگونه باشد؟

وجود چنین وضعیتی باز هم باعث نگرانی از استمرار انحصار در بازار خودروی ایران می‌شود. اینکه هم تولید خودرو در کشور انحصاری است و هم واردات آن به دلیل احتمال وجود رانت اطلاعاتی باز هم وارد همین چرخه خواهد شد. خصوصا اینکه طبق برخی اظهارنظر‌های قبلی صورت گرفته، خودروسازان نیز خود می‌توانند با آئین نامه جدید وارد صف واردکنندگان شوند.

بیشتر بخوانید: لیست خودرو‌های وارداتی منتشر شد

مساله از این جهت جدی‌تر می‌شود که طی ماه‌های اخیر حتی تصاویر مستندی از تجهیز برخی مکان‌ها برای تبدیل شدن به نمایندگی شرکت‌های خودروساز خارجی بعد از گرفتن مجوز واردات، منتشر شده است. چیزی که نشان می‌دهد خیلی قبل از تائید نهایی آئین نامه واردات خودرو در هیات دولت، موضوع برای برخی افراد و سرمایه گذاران این بخش تمام شده است و آن‌ها آنقدر کار‌های خود را جلو برده اند که به محض ابلاغ آئین نامه جدید، بازار واردات را در چنگ خود بگیرند.

احتمال وجود چنین شرایطی که البته نشانه‌های تائید آن هم چندان کم نیست تنها معنایش این خواهد بود که در یک بازار انحصاری جدید برای عده‌ای معدود، باز هم مصرف کنندگان ایرانی هستند که دستشان از خودروی با کیفیت و قیمت مناسب کوتاه خواهد ماند.

به هر حال مذاکره با خودروسازان خارجی چیزی نیست که فرآیندی ساده و بی هزینه داشته باشد و افرادی بتوانند بدون اطلاع از جزئیات آنچه که در نهایت اجرا خواهد شد، برای آن اقدام کنند. چنین افرادی به طور حتم دسترسی فراقانونی به اطلاعات و تحولات دارند.

مهمتر اینکه داشتن چنین رابطه‌ای این نگرانی را افزایش می‌دهد که افراد دارای رانت اطلاعاتی و نفوذ سازمانی بتوانند بر تصمیمات اتخاذ شده در این حوزه تاثیر بگذارند و مثلا کاری کنند که آئین نامه واردات خودرو در نهایت مطابق میل آن‌ها و منطبق با منافع شان تنظیم و تصویب شود.

منبع: فراز