حمایت دستوری از بازار سرمایه

اقتصاد۲۴- نگاه به این ماجرا از زاویه دیگر حکایت از این مهم دارد که در بازار سرمایه نهاد‌های مالی و ابزار‌های متنوعی در راستای مدیریت دارایی (به‌صورت حرفه‌ای برای نهاد‌های مختلف) وجود دارد. طبیعتا به لحاظ حرفه‌ای در صورتی‌که همچنان از طریق نهاد‌هایی که بستری برای تحقق این موضوع دارند مدیریت دارایی انجام می‌گرفت، یقینا چنین رویکردی می‌توانست در بلندمدت اثر گذاری مطلوب‌تری از خود برجای بگذارد.

به هر ترتیب در صندوق توسعه ملی به دلیل اینکه اتفاقات کلان در حوزه اقتصاد کشور مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد شاید این موضوع که یک خرید خرد در بازار سرمایه صورت پذیرد، چندان اهمیتی ندارد که سیاستگذار، نهاد خاص یا معاونتی را برای این مهم تشکیل دهد. به‌نظر می‌رسد اقدام صندوق توسعه‌ملی حرکتی نمادین و با قصد ارسال سیگنال حمایتی به سهامداران خرد بوده است.

به این معنی که بازار سرمایه برخوردار از جایگاه و اهمیت بالایی بوده و صندوق با توجه به این مهم به‌صورت مستقیم اقدام به ورود و خرید سهام کرده است. به اعتقاد بنده اثر حمایتی ورود صندوق به جریان دادوستد‌های بازار سهام کوتاه‌مدت خواهد بود. طی میان‌مدت و بلندمدت در حقیقت میزان عرضه و تقاضا تعیین کننده وضعیت کلی بازار است.

به‌عبارتی متغیر‌های کلان اقتصادی و سیاسی که به‌طور مستقیم و غیر‌مستقیم کلیت بازار سهام یا یکسری از صنایع مختلف را تحت تاثیر قرار می‌دهند میزان عرضه و تقاضا را تعیین می‌کنند، نه صرفا حرکاتی از جنس ورود مستقیم صندوق توسعه ملی به بازار سهام. آن‌طور که به‌نظر می‌رسد اقدام اخیر بیشتر حالت شوک کوتاه‌مدت و مثبت خواهد داشت.

اینکه حمایت از سهام شرکت‌های بزرگ و شاخص ساز در دستور کار قرار گیرد موضوعی طبیعی ارزیابی می‌شود چراکه یک نهاد با مقیاس قابل‌توجهی از سرمایه که در اختیار دارد؛ در واقع نمی‌تواند در شرکت‌هایی حتی متوسط اقدام به سرمایه‌گذاری کند، زیرا در این حالت به‌صورت کاذب قیمت سهام شرکت دستخوش تغییر می‌شود.

طبیعتا اگر خریدی در بازار صورت‌گرفته در نماد‌های بزرگ و موثر بوده است. از این جهت که شرکت‌های بزرگ گنجایش ورود پول‌های بزرگ را دارند، بدون اینکه تغییر خاصی در روند معاملاتی آن‌ها روی دهد یا صف خرید طولانی برای این قبیل از شرکت‌ها ایجاد شود.

از طرفی شرکت‌های بزرگ به‌صورت مستقیم در جهت گیری سایر نماد‌های معاملاتی بازار سهام نیز اثر گذار خواهند بود، اصطلاحا شرکت‌های بزرگ رهبر یا به‌عبارتی لیدر‌های بازار محسوب می‌شوند. خرید دستوری از سوی صندوق توسعه‌ملی در عمل بدین‌گونه است که از سهام شاخص ساز حمایت می‌شود و سایر نماد‌های معاملاتی مورد تبعیض قرار می‌گیرند، منتها همان‌طور که اشاره شد به‌طور معمول در نماد‌هایی خرید سهام از سوی صندوق توسعه ملی صورت می‌پذیرد که ورود پول، تغییر قابل‌توجهی در روند معاملاتی یک سهم ایجاد نکند.

بیشتر بخوانید: رشد شاخص کل بازار سهام

این قبیل از اقدامات نمادین بوده و اعلام حمایت از بازار سرمایه است. به‌عنوان مثال نماد معاملاتی شرکت‌هایی که دارای ارزش بازاری بیش از ۱۰۰‌هزار‌میلیارد تومان هستند یا از سهام با شناوری بالا برخوردارند، با خرید چند صد‌میلیارد‌تومانی در حقیقت اتفاقی در وضعیت معاملاتی آن‌ها روی نخواهد داد.

از سویی نمی‌توان انتظار داشت که این حجم از خرید در نمادی صورت پذیرد که کل ارزش بازار آن چند‌هزار میلیارد‌تومان برآورد می‌شود. احتمالا روز‌های آتی میزان رقمی که صندوق توسعه ملی به بازار سهام تزریق کرده است، مشخص می‌شود، اما طبیعتا رقم بسیار بالایی نیست و بیشتر حالت شوک درمانی برای بازار خواهد داشت.

در عین‌حال درخصوص اینکه مشکلی میان صندوق توسعه ملی با صندوق تثبیت بازار سرمایه ایجاد شده‌است، نمی‌توان اظهارنظری کرد. به هر روی صندوق توسعه ملی و صندوق تثبیت بازار سرمایه باید از طریق نهاد‌هایی که به‌صورت حرفه‌ای در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند، حمایت از جریان دادوستد‌ها داشته باشند.

به‌عنوان مثال شرکت‌های تامین سرمایه بزرگ که از توان معاملاتی بالا و تیم حرفه‌ای و مطلوبی برخوردارند، می‌توانند در راستای مدیریت پول گام‌های مثمرثمری بردارند. این‌طور نیست که در بازار سهام به‌صورت پی‌درپی شاهد خرید‌هایی از سوی صندوق توسعه ملی باشیم، اما اگر فرض تداوم حمایت‌های این‌چنینی را در نظر بگیریم خواه‌نا‌خواه به سمت شرکت‌های تامین سرمایه یا صندوق تثبیت بازار متمایل خواهند شد.

صندوق توسعه‌ملی نهادی انتفاعی نیست؛ در واقع صندوقی است که ماموریت حمایت از بازار به آن محول شده‌است و در صورتی‌که برای بلندمدت عملکرد آن مطلوب ارزیابی نشود اهمیت آن در بازار برای معامله‌گران کمرنگ خواهد شد.

طبق قانون‌اساسی درصدی از درآمد‌های سالانه کشور به صندوق توسعه‌ملی تزریق می‌شود و در واقع پس اندازی برای آینده کشور در این صندوق شکل می‌گیرد و طبیعتا نهادی است که باید با استراتژی بلندمدت اقدامات خود را پیاده سازی کند، منتها علت اینکه به‌صورت مستقیم وارد جریان معاملات بازار سهام شده‌است به موضوع مذکور (حمایت نمادین) بازمی‌گردد. هرچند نهادی که باید در تصمیمات اقتصادی و استراتژی آینده کشور تاثیر داشته باشد، مفهومی ندارد که وارد دیتیل معاملات روزانه شود.