بررسی واکنش سهامداران به صعود و سقوط بورس

اقتصاد۲۴- بررسی معاملات بازارسهام نشان می‌دهد روند صعودی شاخص‌کل بورس اوراق‌بهادار سرانجام پس از یازده روز مثبت در روز دوازدهم و سیزدهم متوقف شد. روزگذشته نماگر بورس تهران مجددا در مدار ریزشی قرار گرفت و بیش از۱۰‌هزار واحد کاهش یافت تا در نهایت در ارتفاع یک‌میلیون و ۴۰۸‌هزار‌واحدی قراربگیرد.

هرچند معاملات منتهی به ۲۳آبان از رشد۱۳درصدی نماگر یادشده نسبت به هفته اول آبان ماه حکایت می‌کند، اما سهامداران همچنان ترجیح می‌دهند در جریان دادوستد‌های این بازار دست به‌عصا حرکت کنند.

حرکت دماسنج بورس تهران همچنان در مدار نوسانی قرار دارد. جایی‌که گروهی از سهامداران با تردید نسبت به معاملات آتی ترجیح می‌دهند خارج از گود به تماشای فراز و فرود‌های قیمتی بنشینند. با وجود چنین فضایی، اما شرایط حاکم بر بازار در دو هفته گذشته نسبت به هفته‌های رکودی قبل از آن قابل‌مقایسه نیست.

بازاری که با کاهش چشمگیر ارزش معاملات و خروج نگران‌کننده حقیقی‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کرد تا حدودی با تقاضای موثر حقیقی‌ها به دلیل انحراف مذاکرات برجامی، صعود قیمت دلار و نابسامانی‌های اقتصادی و غیراقتصادی روبه‌رو شده‌است. روند نوسانی بازارسهام از ابتدای هفته هم از عطش سرمایه‌گذاران برای ورود به این بازار حکایت می‌کند و هم از جانب احتیاط معامله‌گران بورسی.

این روند موید آن است که سرمایه‌گذاران پس از هر روند صعودی تا روز‌ها و حتی هفته‌ها به فکر شناسایی سود از این بازار هستند تا درصورت ثبات روند‌های جهشی برای ورود مجدد به بازار اقدام کنند و در صورت کشیده‌شدن ترمز آن با به‌کار بستن استراتژی احتیاط مدتی را صرف بررسی وضعیت به‌وجودآمده کنند. نماگر‌های بورس تهران این هفته را با فراز و فرود آغاز کردند به‌طوری‌که در ادامه راه برخی از سهام با تقویت تقاضا و گروهی دیگر با افت تقاضا مواجه شدند.

در پاسخ به این پرسش پرتکرار باید عنوان کرد که نمی‌توان یک نسخه واحد برای همه سهامداران پیچید. آنچه اهمیت دارد آن است که استراتژی سهامدارانی که در بازار حضور دائم دارند در مقایسه با سهامدارانی که برای نوسان‌گرفتن وارد بورس شده‌اند، متفاوت خواهد بود. به‌عبارتی «استراتژی‌های مختلف برای سهامداران مختلف.» به‌عنوان مثال معامله‌گران با سرمایه بالای ۱۰۰‌میلیون تومان قاعدتا رفتاری متفاوت از سهامدارانی دارند که سرمایه آن‌ها کمتر از ۱۰۰‌میلیون تومان در بورس است.

معمولا در این مواقع گروه نخست با نقد‌کردن بخش کوچکی از سهام خود می‌توانند بازدهی کسب کنند حتی اگر بازار از روند تعالی نیز خارج شود. این عده از سهامداران با خرید سهام در قیمت‌های پایین‌تر مجددا می‌توانند شانس بازدهی بیشتر را به‌دست آورند. با این اوصاف روحیه معامله‌گری سهامداران در مقاطع مختلف مشخص می‌کند که چه استراتژی قابل‌اجرا است، اما از منظر ارزندگی قیمت‌ها باید اعتراف کرد با توجه به شرایط فوق «سناریوی سهامداری» سناریوی برنده خواهد بود.

احمداشتیاقی درهمین رابطه توضیح داد: P/ E اکثرسهام درحوالی ۵‌واحد قرار دارد. این رقم نشانگر ارزنده‌بودن قیمت سهام است. علاوه‌بر این قیمت خرید هر سهم با سهامدار دیگر متفاوت است از این‌رو با درنظر گرفتن این موضوعات رفتار سهامداران متفاوت از یکدیگر ارزیابی می‌شود. علاوه‌بر آن صرف‌نظر از آنکه بازار در هفته آتی وارد چه مسیری خواهد شد، باید عنوان کرد که سهام دلارمحوری که P/ E آن در محدوده ۵‌واحد قرار دارد به نظر می‌رسد ارزنده باشد، این در حالی است که اگر P/ E این دسته از سهام به بالای ۶واحد رسیده باشد، امکان خرید آن در سطوح قیمتی پایین‌تر نیز وجود دارد، اما با عنایت به فضای جدید حاکم بر سهام کامودیتی‌محور و چشم‌انداز نرخ دلار نیمایی به‌نظر می‌رسد بازار عقبگرد جدی را به سهامداران تحمیل نکند. شواهد نیز از ورود نقدینگی جدید به این بازار حکایت می‌کند.

بیشتر بخوانید: پیش‌بینی اوضاع بورس در ماه‌های آینده

او با اشاره به سیاست دولت درخصوص نرخ اوراق‌بدهی و اثرات آن بر بازارسهام نیز افزود: در هفته ماقبل از رشد شاخص‌کل، نرخ اسناد خزانه به ۲۶‌درصد رسیده بود، اما در یک هفته اخیر با روند کاهشی مواجه‌شده و به حدود ۲۵‌درصد رسیده است. روند کاهشی نرخ اسناد خزانه پیامد مثبتی برای بازار سهام دارد، اما اگر دولت به دلیل جبران کسری‌بودجه به‌دنبال افزایش نرخ این گزاره مهم باشد، رشد بازار سهام می‌تواند تا حدودی با اختلال مواجه شود. در گفتگو با کارشناسان بازارسهام یکی از مهم‌ترین نکاتی که بر آن تاکید شد، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار مذکور بود.

P/ E اکثر سهام در سطوح ارزشمندی قرار دارد و به همین دلیل این مورد استراتژیک از ریسک بازار می‌کاهد. احمد اشتیاقی در ادامه به سرکوب قیمت دلار نیمایی توسط دولت پرداخت و عنوان کرد: با توجه به انتظارات تورمی به‌نظر می‌رسد سیاستگذار در بهترین حالت برای چند ماه بتواند جلوی نرخ دلار نیمایی را بگیرد.

گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که چشم‌انداز نرخ دلارنیمایی افزایشی باشد. رشد قیمت دلار نیمایی منجر به افزایش فروش محصولات و سودآوری شرکت‌های مذکور خواهد شد. این کارشناس در مورد به‌کار بستن استراتژی‌های مختلف نسبت به پرتفو‌های مختلف نیز بیان کرد: با توجه به اینکه از ۴آبان ماه مقرر شده‌است که پرتفو‌های زیر ۱۰۰میلیون‌تومان بتوانند با خرید نماد «سهام‌یار» از ریسک سرمایه‌گذاری خود بکاهند؛ با احتساب تضمین بازده ۲۰‌درصدی، این گروه از سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون‌ریسک در بورس سهامداری کنند.

این گزینه خیال سهامدار را از حداقل کسب بازدهی راحت می‌کند، اما وضعیت پرتفو‌های بالای ۱۰۰‌میلیون تومان تا حدودی متفاوت است. این گروه از سهامداران که معمولا افراد با‌تجربه بازار محسوب می‌شوند، با توجه به شناختی که از نوسان‌های بازار دارند زمانی‌که بازار در مدار نزولی قرار می‌گیرد بخشی از پرتفو را نقد کرده، به‌طوری می‌توانند به خرید سهام با قیمت‌های پایین‌تر نیز اقدام بکنند.

به‌عنوان مثال اگر بازار به روند صعودی خود ادامه دهد سهامداران می‌توانند به واسطه ۷۰‌درصد از سهام خود سود حداکثری کسب کنند؛ این در حالی است که مابقی سهام نیز به‌عنوان پارک پول می‌تواند وارد صندوق‌های با درآمد ثابت شود. این شیوه بهترین سناریو برای هر دو حالت است که به کسب بازدهی سهامداران منجر خواهد شد.

وضعیت پرتفو‌های مختلف

برخی تحلیل‌ها از به‌کار بستن سناریو‌های مختلف توسط سهامداران طی روز‌های آینده خبر می‌دهند. سناریو‌هایی که می‌توانند سرنوشت معاملات را وارد فاز جدیدی از تغییرات و نوسان کنند، درحالی‌که برخی کارشناسان معتقدند روند صعودی بورس در جهت انتظارات تورمی و تشدید ابهامات در بخش‌های اقتصادی و غیراقتصادی رقم خورده است، اما عده‌ای دیگر پایداری در روند صعودی مذکور را منوط به چند شرط کلیدی می‌دانند.

با استناد به اظهارات این عده، عبور از وضعیتی که فارغ از رونق روز‌های قبل در جهت خروج از بازار وجود دارد، موضوعی نیست که بتوان به‌راحتی آن را پشت‌سر گذاشت، اما در عین‌حال که سهامداران با وضعیت پیچیده‌ای درگیر هستند، به‌نظر می‌رسد آن‌ها همچنان بتوانند به شناسایی سود همراه با کسب بیشترین بازده بپردازند.

در همین رابطه احمد اشتیاقی، کارشناس بازارسرمایه ضمن اشاره به سناریو‌های مختلفی که روی میز معامله‌گران وجود دارد، اظهار کرد: سرمایه گذاران بازار سهام در دو هفته اخیر با روندی متفاوت از گذشته روبه‌رو شده‌اند. قرارگرفتن در این مسیر پر پیچ و خم باعث‌شده تا بازیگران بورسی نتوانند چشم‌انداز روشنی از معاملات آتی ترسیم کنند.

بررسی رفتار معامله گران نشان می‌دهد بازارسهام با دو سناریوی محتمل از سوی سهامداران مواجه است. در پرده نخست، سهامداران فرصت ایجادشده در بورس را مغتنم شمرده و از بازار خارج خواهند شد، اما از سوی دیگر برخی از سهامداران سناریوی ثبات در روند صعودی قیمت سهام را محتمل‌تر از گزینه اول می‌پندارند. برهمین اساس نه‌تن‌ها برنامه‌ای برای خارج‌شدن از دایره معاملات بورسی ندارند، حتی با بررسی دقیق اوضاع به شناسایی سود نیز می‌پردازند.

او با بیان اینکه عبور شاخص‌کل از ابرکانال ۴/ ۱‌میلیون واحد جذاب‌ترین اتفاق این‌روز‌های بازارسرمایه است، تصریح کرد: حتی اگر بازارسهام نتواند انتظارات همه سهامداران را عملی کند، بازهم دستاورد اخیر بورس تا حدود زیادی به جذب پول جدید کمک کرده‌است. به گفته این کارشناس، بازارسهام همچنان با کمبود پول دست‌به‌گریبان است، به‌همین‌دلیل به‌رغم کف‌سازی‌های قوی بسیاری از نماد‌ها ممکن است بازارمجددا وارد مدار نوسانی شود، اما در چنین شرایطی سهامداران چگونه می‌توانند بازدهی کسب کنند؟