تراژدی مسکن مهر احمدی‌نژاد تکرار می‌شود؟

اقتصاد۲۴- در حالی هنوز کلنگ خانه‌های مسکن ملی به زمین نخورده، دولت امروز خبر از افزایش ۱۰۰ درصدی هزینه ساخت هر متر مسکن داد. در حالی دولتی‌ها سال پیش قیمت هر متر مسکن ملی را ۴ میلیون تومان اعلام می‌کردند، شورای عالی مسکن این عدد را امروز به ۸ میلیون تومان افزایش داد.

رشد دو برابری هزینه ساخت مسکن ملی در شرایطی است که طبق گزارش امروز شورای عالی مسکن تاکنون برای تنها ۱.۴ میلیون خانه زمین پیدا شده است و تعداد بسیار کمی از پروژه‌ها هم کلنگ خورده‌اند.

حالا در شرایطی که تنها ۸ ماه تا پایان مهلت دولت برای ساخت فاز اول مسکن ملی، یعنی ساخت ۲ میلیون مسکن در ۲ سال باقی مانده، قیمت مسکن ملی حداقل دو برابر شده و بخش عمده پروژه‌ها هم کلنگ‌زنی نشده است. فاصله زمانی تا اهداف تعیین شده و رشد صد درصدی هزینه ساخت تنها در یک سال یادآور پروژه مسکن مهر احمدی‌نژاد است.

پروژه‌ای شکست خورده با بار تورمی زیاد، ایجاد مشکلات مختلف برای خریداران و ۱۰ برابر شدن قیمت طی مدت ساخت تنها برخی از نتایج طرح شکست خورده مسکن مهر احمدی‌نژاد بود. حال به نظر می‌رسد رئیسی هم در حال حرکت در همین مسیر است، اما با سرعتی بیشتر و آسیب‌هایی بزرگ‌تر.

مسکن ملی پروژه‌ای عقب‌مانده

احمد دنیامالی، عضو شورای عالی مسکن، امروز درباره آخرین پیشرفت فیزیکی پروژه نهضت ملی مسکن با توجه به اینکه از اتمام فاز اول آن – ساخت دو میلیون مسکن در دو سال- ۸ ماه باقی مانده است، اظهار داشت: براساس آخرین گزارش‌ها برای ۱.۴ میلیون واحد، اراضی تامین و آماده شده و ساخت تعدادی واحد هم شروع شده است. بخشی دیگر هم در مرحله تملک هستند، اما در مجموع عقب ماندگی در اجرای پروژه ملی مسکن وجود دارد.

همچنین وی در خصوص قیمت ساخت هر متر مسکن ملی گفت: «در شورای عالی مسکن بحث شد و به متری ۸ میلیون تومان رسیده‌ایم. البته باید توجه داشته باشیم این قیمت با حذف هزینه‌های زمین که در این پروژه قیمت زمین تقریبا رایگان بوده و همچنین در نظر گرفتن تخفیفات ۵۰ درصدی در بحث انشعابات و عوارض شهرداری به دست آمده است.»

جهش قیمت نهاده‌های ساختمانی

در حالی طی حدود یک سال اخیر تورم بازار مسکن تهران حدود درصد بوده که قیمت مسکن ملی که هنوز به طور جدی کلنگ نخورده ۱۰۰ درصد افزایش یافته است. به نظر می‌رسد علت اصلی این اتفاق هم جهش هزینه ساخت‌وساز است. در نیمه نخست سال که بازار ارز تا حدی آرام بود، قیمت مصالح هم رشد خیلی عجیبی نداشت.

اما به واسطه رشد کم‌سابقه ۶۰ درصدی حقوق پایه، خدمات و دستمزد رشد تند و تیزی کرد و هزینه ساختمان‌سازی هم بیشتر از این محل افزایش یافت. در همین خصوص هم می‌توان به گزارش مرکز آمار از «کرایه ماشین‌آلات مورد استفاده در طرح‌های عمرانی» اشاره کرد که امروز منتشر شد. طبق این گزارش هزینه اجاره اغلب ماشین‌آلات طی یک سال اخیر تا ۱۰۰ درصد افزایش یافته است که نشان از رشد تند قیمت خدمات دارد. مرکز آمار پیش‌تر در گزارشی دیگر هم خبر از رشد حدودا ۶۰ درصدی هزینه خدمات ساختمانی در سال جاری داده بود.

بیشتر بخوانید: دولت سیزدهم برنامه منسجمی برای ساخت ۴ میلیون مسکن ندارد

قیمت مسکن ملی نیامده دو برابر شد

اما به نظر می‌رسد در نیمه دوم سال این مصالح هستند که با افزایش تند و تیز قیمت، هزینه ساخت را افزایشی کرده‌اند. از اواسط شهریورماه تاکنون قیمت دلار تقریبا ۲۰ درصد افزایش یافته و همگام با آن قیمت بسیاری از مصالح هم رشد داشته است. آخرین معاملات سیمان در بورس کالا به حدود تنی ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان رسیده است که رشد ۱۰ تا ۲۰ درصدی نسبت به اواخر تابستان را نشان می‌دهد. قیمت تیرآهن و میلگرد هم به عنوان مهم‌ترین نهاده در ساختمان‌سازی هم چنین رشدی را طی مدت اخیر به ثبت رسانده است.

البته جهش هزینه نهاده‌ها تنها محدود به این دو مورد نبوده است. به عنوان مثال امروز دبیر انجمن انبوه‌سازان گفته بود: ️در ۱۵ روز گذشته شاهد نایاب شدن بلوک سقفی (یونولیت ) در بازار و افزایش قیمت هر متر مربع یونولیت از ۱۱۰ هزار تومان به ۴۰۰ هزار تومان هستیم و همین امر خود در قیمت تمام شده ساخت مسکن تاثیر بسیار زیادی دارد.

تکرار تراژدی مسکن مهر احمدی‌نژاد برای مسکن ملی رئیسی؟

احمدی‌نژاد هم مانند رئیسی یکی از مهم‌ترین اهداف دولت خود را کاهش هزینه مسکن و تامین مسکن ارزان‌قیمت برای مردم می‌دانست. نتیجه این تفکر هم تولد ابرپروژه مسکن مهر و ساخت حدود ۲ میلیون مسکن طی ۸ سال بود. اما در نهایت این پروژه‌ را نمی‌توان موفق نامید. در وهله نخست کارشناسان اعتقاد داشتند که مسکن مهر با متری ۶۰۰ هزار تومان ساخته خواهد شد اما دولت اصرار داشت که این عدد را ۳۰۰ هزار تومان اعلام کند.

اما با طولانی شدن ساخت این خانه‌ها، در نهایت دولت آن‌ها را متری حدود ۲.۵ تا ۳ میلیون تومان به مردم واگذار کرد؛ یعنی ۱۰ برابر قیمت اولیه.

از سال گذشته هم که دولت وعده ساخت مسکن ملی با ۲ تا ۴.۵ میلیون تومان را می‌داد، کارشناسان بارها خبر از عدم امکان‌پذیری ساخت‌وساز با این هزینه دادند. در همین خصوص می‌توان به گزارشی اشاره کرد که سال گذشته در «بورسان» منتشر شده بود و در خصوص عدم امکان ساخت مسکن ملی با این قیمت‌ها هشدار داده شده بود. برآوردهای بورسان پیش از نوروز امسال نشان می‌داد که هزینه ساخت حداقل متری ۷.۵ میلیون تومان خواهد بود و با افزایش دستمزدها در ۱۴۰۱ به حداقل ۸.۵ میلیون تومان می‌رسد. «بخوانید: قیمت واقعی مسکن ملی چند تمام می‌شود؟»

محاسباتی که حالا هم نشان می‌دهد که هزینه ساخت هر متر مربع مسکن ملی به حداقل ۱۰ میلیون تومان رسیده است. حال باید دید سناریو شکست مسکن مهر احمدی‌نژاد برای رئیسی هم تکرار خواهد شد یا نه.

شکست پروژه‌ای که در سال اول نه پیشرفت فیزیکی داشته، نه به درستی منابع مورد نیاز برای تامین مالی مشخص شده و در این شرایط تا کنون هزینه‌اش هم دو برابر شده است. دولت در این پروژه از مردم توقع دارد چیزی را بخرند که نه کیفیتش مشخص است، نه زمان تحویلش و نه حتی قیمتش!