تاریخ انتشار: ۰۹:۲۹ - ۱۶ آذر ۱۴۰۱

محکومیت سنگین معترضان تاثیری ندارد

در طول چند روز گذشته دو اتفاق، تصویر جدیدتری از پیشروی خشونت در جامعه ایران ایجاد کرده؛ یکی ماجرای قتل شنیع و جنایتکارانه یک شهروند در انزلی و در جریان تشییع جنازه مهران سماک است و دیگری ویدیوی عذرخواهی یک شهروند سنندجی بابت پذیرایی ساده از رییس‌جمهوری.

دادگاه اعتراضات خیابانی

اقتصاد ۲۴- در طول چند روز گذشته دو اتفاق، تصویر جدیدتری از پیشروی خشونت در جامعه ایران ایجاد کرده؛ یکی ماجرای قتل شنیع و جنایتکارانه یک شهروند در انزلی و در جریان تشییع جنازه مهران سماک است و دیگری ویدیوی عذرخواهی یک شهروند سنندجی بابت پذیرایی ساده از رییس‌جمهوری.

از منظر اخلاقی و حقوقی به‌طور قطع هر دوی این اتفاقات، چه قتل یک شهروند بی‌گناه در انزلی به بهانه فیلمبرداری از جمعیت و چه حملات مجازی و حقیقی به یک فروشنده ساده بابت پذیرایی از رییس‌جمهوری محکوم و غیرقابل پذیرش هستند. اما در پرداختن به این دست قضایا اکتفا کردن به همین یک زاویه نگاه راه به جایی نخواهد برد و نمی‌تواند هموارکننده مسیر بهبود اوضاع باشد.

برای جلوگیری از گسترش این خشونت، کنترل آن و کاستن قدم به قدم از ابعاد این وضع باید بازخوانی دقیق‌تری از چرایی شکل‌گیری این پدیده داشته باشیم. اینکه چه چیزی بخش موثری از جامعه ما را به سمت این تقابل‌های خشونت‌آمیز سوق داده و برای آن توجیه به وجود آورده است.

شکی نیست ترویج و تبلیغ این نوع کنش غیر مدنی و آسیب‌زا توسط مراجع خارج از کشور، اعم از رسانه‌ها، گروه‌ها یا چهره‌های سیاسی و مدنی یکی از دلایل اصلی تزاید رفتار‌های خشونت‌آمیز در جامعه است. مراجع مختلف خارج از کشور به شکل روشنی خصوصا طی ناآرامی‌های اخیر درپی تراشیدن و خلق توجیهات اخلاقی، سیاسی و تاریخی برای بسط خشونت بوده‌اند و قطعا در این خصوص باید مسوولیت و نقش آن‌ها لحاظ شود. اما همان‌طورکه بار‌ها هم تاکید شده حتی ریشه همین وضع، یعنی مرجعیت یافتن مراجع خارج از کشور برای بخشی از جامعه نیز بیش از هر چیز باید در داخل جست‌وجو شود.

یکی از این ریشه‌ها نوع و تناسب بخش زیادی از احکام و آرای قضایی ناظر به فعالیت‌های سیاسی یا کنش‌های اعتراض‌آمیز در کشور است. اتفاقی که در ایران رخ داده این است که به مرور زمان و در یک روند تاریخی که زمینه‌های خاص خود را دارد، کنش‌های سیاسی منتقدانه و معترضانه به‌طور کلی با برخورد‌های امنیتی جدی یا احکام قضایی سنگین از سوی نهاد‌های مربوطه پاسخ داده می‌شده و می‌شوند.


بیشتر بخوانید: توئیت جنجالی رائفی‌پور درباره معترضان خیابانی


این جدای از تنگ بودن دایره امکان فعالیت‌های آزادانه و وجود عدالت سیاسی- اجتماعی در کشور است. به نظر می‌رسد برداشت عمومی در سیستم از صدور آرای سنگین قضایی یا برخورد‌های شدید امنیتی با این دست فعالیت‌ها، بالا بردن هزینه کنش و ایجاد فضای بازدارنده در این خصوص است.

در عمل، اما تجربه سال‌های اخیر گواهی می‌دهد که اتفاق دیگری متاثر از این رویکرد قضایی- امنیتی در جامعه رخ داده. در واقع صدور پرتعداد و عموما پر اشکال احکام سنگین در قبال فعالیت‌های سیاسی، مدنی، اجتماعی یا اعتراضات عمومی باعث شده تا فاصله بین کنش‌های ضد خشونت و مدنی با کنش خشن کم شود.

در واقع وقتی برای یک اقدام عادی مجازات یک جرم سنگین در نظر گرفته می‌شود، در طولانی‌مدت تاثیر عملی‌اش بازدارندگی نیست. تاثیرش این است که فرق واکنش تنبیهی بین یک عمل ساده با یک اقدام مجرمانه سنگین‌تر ازبین برود و در چنین شرایطی چه بسا افرادی با خود بگویند «حالا که قرار است درهر شرایطی مجازات یک فعل سنگین را تحمل کنیم، چرا دست به اقدام آن فعل نزنیم»؟ فرض کنید محاکم برای قاچاق یک کیلو موادمخدر به اندازه مجازات قانونی ۲۰ کیلو قاچاق همان ماده مخدر حکم صادر کنند. نتیجه این نوع احکام بازدارندگی نیست، بلکه تشویق مجرم به این است که به جای یک کیلو، ۲۰ کیلو مواد مخدر قاچاق کند. چون مجازات آن تقریبا یکی است.

صدور پر تعداد و عموما پراشکال احکام سنگین علیه فعالیت‌های سیاسی و معترضانه هم به نظر می‌رسد چنین تاثیری در پی داشته است.

گسترش خشونت در بستر جامعه ایران حتما دلایل بسیار بیشتر و متعددتری دارد، اما برخورد قضایی سخت و احکام قضایی سنگین را باید یکی از دلایل این وضع دانست که باعث شده بازدارندگی مجازات قضایی تضعیف شود.

در عمل هم خارج از بحث‌های تئوریک، شاهد هستیم که محکومیت‌های سنگین فعالان سیاسی و معترضان خیابانی در سال‌های اخیر تاثیری در جلوگیری از گسترش دامنه نارضایتی‌ها و ناآرامی‌ها نداشته. یکی از ریشه‌های خشونتی که امروز در خیابان شاهد رشد آن هستیم را باید در اصرار برای مجازات‌های سنگین فعالان سیاسی و معترضان دید. منتقدان این گزاره احتمالا ایراد می‌گیرند که آیا باید هر کسی با هر فعل مجرمانه‌ای را آزاد گذاشت؟ پاسخ این ایراد این است که پایان دادن به این خشونت رو به تزاید را باید در جایی خارج از چارچوب احکام قضایی و برخورد‌های معمول دید و سراغ ریشه‌های دیگر آن رفت. این ابزار اگر جوابگو بود، امروز نمی‌بایست اوضاع از نظر گسترش خشونت در جامعه اینگونه باشد.

منبع: روزنامه اعتماد
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت خودرو‌های جک و لیفان شرکت کرمان موتور امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت قند و شکر امروز

عکس/ قدم زدن محمدرضا پهلوی و همسر سوم اش ۶۴ سال پیش در پاریس

عکس/ تیپ و ظاهر لاکچری بازیگر داش آکل با کیف خاص در یک مراسم

عکس/ تغییر پوشش خبرنگاران زن خارجی در امام‌زاده صالح

عکس/ چهره جوان رستم غلام شمر در سریال مختار ۴۴ سال پیش با مدل مو و سبیل دهه شصتی

اینفوگرافی/ آب تهران در وضعیت قرمز

عکس/ گشت و گذار اشرف پهلوی و همسر سوم اش ۶۴ سال پیش در سفر شوروی

عکس/ ژست احساسی نسرین مقانلو در آغوش پسرش با یک متن معنادار

آرامگاه‌ نویسندگانی که دنیا را با قلم‌شان تغییر دادند

عکس/ چهره زیبای همسر کیان ایرانی سریال مختارنامه ۲۴ سال پیش در دومین فیلم سینمایی اش

عکس/ استوری کنایه آمیز سام درخشانی برای یک مخاطب خاص!

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

صفحه اول روزنامه‌های اقتصادی امروز

صفحه اول روزنامه‌های ورزشی امروز

سنگ‌هایی با خواص درمانی شگفت‌انگیز

این میوه تابستانی سرشار از آنتی‌اکسیدان است

تأثیر شگفت‌انگیز این خوراکی بر جوانی پوست

با این ویتامین‌ها راحت‌تر وزن کم کنید

تقویت هوش با کمک ویتامین‌ها

تأثیر مذاکرات بر قیمت طلا و سکه؛ آیا کف قیمت‌ها فرا رسیده است؟/ حباب نداریم و قیمت‌ها واقعی است

پیش بینی قیمت دلار سه‌شنبه ۳۱ تیر ۱۴۰۴/ بازگشت قیمت دلار از کف قیمتی

فیلم/ لیندسی گراهام: خطاب به پوتین: ترامپ قرار است حالت را جا بیاورد

غریب‌آبادی: اسرائیل با ادعای دفاع از خود جنایاتش را توجیه می‌کند

احتمال جنگ دوباره ایران و اسرائیل چقدر است؟

مذاکرات واشنگتن و پکن می‌تواند خرید نفت ایران را در بر بگیرد

عکس/ واکنش تند آتیلا حجازی به پیوستن آل‌کثیر به استقلال

تکذیب حمله به اماکن انتظامی در آذربایجان‌شرقی

پزشکیان: سرمایه‌گذاری‌های مشترک در مناطق آزاد رویکردی برد ـ برد برای طرفین داخلی و خارجی است

فیلم/ جزئیات تازه از نحوه شهادت سردار حاجی‌زاده

تروئیکای اروپایی به دنبال حل دیپلماتیک و پایدار مسئله هسته‌ای ایران است

غریب‌آبادی وارد نیویورک شد

عموی تتلو: حال برادرزاده‌ام خوب نیست

صدای دو انفجار در تبریز/ ماجرا چه بود؟

اطلاعیه سازمان سنجش درباره برگزاری آزمون‌ها

واکنش پیشکسوت استقلال به جذب آل‌کثیر

تیم المپیاد ریاضی ایران با دست پر به میهن بازگشت

فیلم/ مروری بر یک مصاحبه قدیمی؛ نظر عیسی آل‌کثیر درمورد پیوستن به استقلال

فیلم/ بحران اخراج کارگران افغان جدی شد؛ فراخوان شهرداری برای جذب کارگر

فیلم/ مقام ارشد انصارالله یمن از تأثیر سخنان رهبر ایران بر ترامپ گفت

فرستاده آمریکا: اسرائیل تجزیه سوریه را ترجیح می‌دهد

فیلم/ اعتراف فرماندهی سایبری اسرائیل به قدرت سایبری ایران

فیلم/ نخستین تصاویر از حضور عیسی آل‌کثیر در ساختمان باشگاه استقلال

افزایش خاموشی‌های روزانه برق در شهرقدس

جزئیات تازه درباره وضعیت دوومیدانی‌کاران ایرانی در کره جنوبی

حمله پهپادی حوثی‌های یمن به ۵ سایت اسرائیلی

پکن از حق هسته‌ای صلح‌آمیز ایران حمایت کرد

عراقچی: تجربه جنگ ۱۲ روزه ما را قدرتمندتر می‌کند

انفجارهای گاز در تهران زیر ذره‌بین نهادهای امنیتی

عیسی آل‌کثیر در استقلال

احمد توکلی درگذشت؟

این استان‌ها چهارشنبه تعطیل شدند

فیلم/ علی‌آبادی: خواهرزاده‌ام به من می‌گوید دایی وقتی برق می‌رود، کجا می‌رود؟

نانسی عجرم خواننده مشهور عرب در ۲ سالگی