دلار فرزین بورس را ریزشی کرد یا لاتاری خودرو؟

اقتصاد۲۴- همزمان روز گذشته قیمت فروش دلار امریکا در صرافی بانک ملی ایران ۴۲ هزار و ۴۱۱ اعلام شد و به دلیل کاهش نرخ دلار و ریزش قیمت‌ها فروشنده در بازار ارز زیاد بود. اما به نظر می‌رسد که سیگنال کاهش نرخ دلار موجب شد تا بازار سرمایه روندی نزولی به خود بگیرد و بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه خرد از بازار خارج شود. حدس زدن اینکه در شرایط تورمی کنونی این پول به کدام بازار کوچ کرده چندان سخت نیست و به نظر می‌رسد فروشندگان دیروز بازار سهام به سمت بازار ارز هجوم برده‌اند.

دو دلیل عمده ریزش شاخص‌ها

دلار و بورس ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند و با افزایش قیمت دلار در بازار، بورس نیز بلافاصله پس از چند ساعت واکنش هیجانی نشان می‌دهد؛ اما در نهایت تاثیر واقعی این افزایش قیمت دلار را می‌توان در صورت مالی شرکت‌ها دید.

معمولا آخر هفته‌ها روز «اصلاح» شاخص‌هاست و معامله‌گران انتظار ریزشی شدن شاخص‌ها و تشکیل صف‌های فروش را دارند. اما رکوردشکنی خروج پول حقیقی از بازار دیروز که در ۱۶ ماه گذشته بی‌سابقه بوده، این سوال را مطرح می‌کند که آیا واقعا اتفاقات دیروز واکنش بازار به دلار فرزین بود؟

فرزین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه بر این باور است که هر آنچه در اقتصاد و بازار سرمایه اتفاق می‌افتد به دو دلیل اقتصادی است؛ اولین مورد تغییر در متغیر‌های کلان اقتصادی است و دومین مورد رفتار‌های هیجانی و انتظارات تورمی است.

اما هم‌اکنون با توجه به تغییرات مکرر و مداوم در نقطه‌نظرات و برنامه‌های اقتصادی دولت و مسوولان از جمله بسته حمایتی بازار سرمایه که سه ماه پیش تدوین شد و چند بند آن از جمله عرضه اوراق و تغییر نرخ بهره و تغییر در ساعت معاملات شرکت فرابورس و... تغییر کرد، این ریزش‌ها رخ داده است.

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: این‌گونه تغییرات و حتی دخالت‌های دستوری در حوزه بازار ارز بدون توجه به تاثیر مضاعف حجم نقدینگی در حوزه اقتصاد و پول ملی بیشترین تاثیر منفی را بر بازار سرمایه گذاشته است.

بیشتر بخوانید: چرا برخی نمایندگان مخالف عرضه خودرو در بورس کالا هستند؟

او افزود: قیمت‌گذاری ۲۸۵۰۰ تومانی برای نرخ ارز یک شوک مهم برای این بازار بود که فعالان اقتصادی و فعالان حوزه بازار سرمایه بر اساس آن تحلیل‌های خود را انجام می‌دهند، اما تغییرات مکرر در این زیرساخت‌ها باعث بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران شده و دیدگاه‌های مثبت در امر سرمایه‌گذاری را هم مخدوش می‌کند.

آقابزرگی تصریح کرد: چنانچه ما مکررا و متعاقبا در آینده چنین تغییراتی را در حوزه اقتصادی و بازنگری در سیاست‌های اقتصادی شاهد باشیم مسلما این تاثیرات منفی را در بازار سرمایه مشاهده خواهیم کرد.
او ادامه داد: البته تغییری که اخیرا در بورس به وجود آمده به دوگانگی در تصمیم‌گیری پیرامون عدم عرضه یا عرضه خودرو در بورس کالا برمی‌گردد که مسوولان بدون توجه به تبعات این موضوع مرتبا در این مورد صحبت می‌کنند.

تاوان بی‌انضباطی دولت را بورس می‌دهد

در لایحه بودجه سال آینده نرخ خوراک پتروشیمی‌ها - به عنوان صنایع بزرگ بورسی- نسبت به امسال افزایش بالایی پیدا کرده و از ۵ هزار تومان در هر متر مکعب گاز به ۷ هزار تومان رسیده است. اتفاقی که در یک هفته گذشته تاثیر خود را بر قیمت سهام صنایع بزرگ و تشکیل صف‌های فروش گذاشته است.

فردین آقابزرگی در مورد نرخ خوراک پتروشیمی‌ها می‌گوید: نرخ خوراک پتروشیمی‌ها برای سال آینده حدود ۴۰ درصد افزایش پیدا یافته است. در بودجه ۱۴۰۲ رقمی به ارزش ۸۰ هزار میلیارد تومان بابت نرخ خوراک گاز شرکت‌های پتروشیمی‌ها در نظر گرفته شده که متاسفانه تاوان بی‌انضباطی مالی و نداشتن یک برنامه جامع برای کنترل حجم نقدینگی و تورم را بازار سرمایه باید بپردازد.

آقابزرگی تصریح کرد: در سال ۱۳۹۹ نیز به دلیل همین بی‌انضباطی‌ها، بازار سرمایه دچار حمله سنگینی شد که به یاد ماندنی هم شده و تا سالیان سال از خاطره‌ها پاک نخواهد شد. در حال حاضر هم وضعیت به همین منوال است و در حالی که به صورت شفاهی اعلام می‌شود که دولت از بازار سرمایه حمایت می‌کند، اما در بودجه سود شرکت‌های پتروشیمی مجموعا ۱۷۵ هزار میلیارد تومان است که ۸۴ هزار میلیارد تومان از این میزان را دولت درنظر گرفته تا از شرکت‌های پتروشیمی بابت مابه‌التفاوت نرخ گاز دریافت کند.

پس‌لرزه اتفاقات خودرویی

در یک هفته گذشته جنجال‌ها در حوزه خودرو نیز کم نبوده. شورای رقابت به عنوان نهاد نزدیک به خودروسازان، به دنبال توقف فروش خودرو در بورس بود و با مخالفت نهاد‌هایی مانند وزارت اقتصاد یا وزارت صمت و حتی شورای عالی بورس مواجه شد. اتفاقی که نوعی «طناب‌کشی» بر سر توزیع رانت بزرگی است که در پس فروش خودرو در اشکال مختلف نهفته است. این اتفاقات درنهایت خود را در سهام خودرویی‌ها نشان داده و صف‌های فروش این شرکت‌ها نیز بیشتر شده است.

فردین آقا بزرگی در تحلیل این مشکلات می‌گوید: در مورد بازار خودرو چندگانگی وجود دارد. روزی که خبر پیش‌فروش خودرو را می‌دهند بورس هم به‌هم می‌ریزد و درحالی که می‌بینیم شرکت‌های خودروساز کمتر از ۷ درصد از محصولات خود یعنی حدود ۳۴ هزارو ۷۰۰ دستگاه را به بورس کالا وارد کرده است، یک‌باره تعداد پیش‌فروش‌ها ۵۰ تا ۱۰۰ هزار دستگاه اعلام می‌شود.

با وجود این تناقضات مشخص است که روند بازار سرمایه به‌هم می‌ریزد. آقابزرگی خاطرنشان کرد: ضمن آنکه شورای رقابت در روز‌های اخیر سخنانی را مطرح کرده که دو روز نگذشته آن را تکذیب کرد و صرفا فعالان بازار سرمایه باید پاسخگوی آثار سوء این سخنان نسنجیده باشند. این قبیل از مسائل تنها بی‌اعتمادی را گسترش می‌دهد که حتی در صورت افزایش سود شرکت‌ها هم باز افراد به آن توجهی نمی‌کنند و آن هم به دلیل پایداری در تداوم این وضعیت را کمرنگ می‌بینند.

او ادامه داد: مسبب این مساله به اعتقاد بنده خود مسوولان در بدنه دولت و گاهی نمایندگان مجلس هستند که با اظهارنظر‌های غیرکارشناسی و تصمیمات غیرکارشناسی بازار سرمایه را با مشکل روبه‌رو کرده‌اند و تبعات سوء آن در بازار سرمایه باقی مانده است.

خرید خودرو جذاب‌تر است یا سرمایه‌گذاری در بورس؟

با توجه به خروج شدید پول از بازار سهام سوال این است که این پول‌ها به کدام بازار هجوم برده است؟ آقا بزرگی در این باره گفت: یکی از نشانه‌هایی که بازار سرمایه را می‌توان خوب یا بد توصیف کرد همین ورود و خروج پول به این بازار است.

همین اتفاق هم در سال ۱۳۹۹ رخ داد و مرتبا ورود پول به این بازار صورت می‌گرفت، غافل از اینکه این حرکت معقول و کارشناسی و مناسب نبود، الان ورود و خروج پول در هر بازاری که از بازار سرمایه بازدهی و رشد بیشتری داشته باشد صورت می‌گیرد. هر بازاری جذابیت خود را دارد و صاحبان سرمایه به تناسب پول به آن وارد می‌شوند.

بخش زیادی از پول‌ها به سمت خودرو می‌رود

او افزود: حمایتی که این روز‌ها از صنعت خودرو صورت می‌گیرد و می‌بینیم که اغلب نمایندگان مجلس و دولت از این صنعت دفاع می‌کنند باعث شده تا زمانی که شرکت‌های خودروساز آگهی می‌زند مردم به هر شکلی که شده پول خرید خودرو را تامین کنند تا به سود قابل توجهی دست پیدا کنند.

به نظر می‌رسد که یکی از مقاصد اصلی خروج پول از بازار سرمایه به سمت بازار رقیب یعنی خودرو صورت گرفته است و خودرویی‌ها به راحتی با ویترین محصولات خود در بازار کالا و بخشی خارج از بورس کالا این منابع را جذب می‌کنند.

افرادی هم که در این بازار وارد می‌شوند به راحتی در مدت کمتر از یکی، دو ماه ۳۰ تا ۴۰ درصد در بازار خودرو سود می‌برند. آقابزرگی افزود: هم‌اکنون بازار خودرو به راحتی نسبت به سایر بازار‌های مشابه حباب دارد و شاهد آنیم که خودرو‌های ایرانی به نسبت خودرو‌های خارجی در کشور‌های دیگر گران هستند.

اما با توجه به حمایت‌هایی که از این بازار انجام می‌شود تلاقی آگهی پیش‌فروش خودرو از سوی دو شرکت خودروساز همزمان با تصمیمات عجولانه و غیرکارشناسی برخی مسوولان از جمله بانک مرکزی و دخالت در حوزه بازار ارز (برخلاف وعده‌های قبلی که قرار بود دلار تک نرخی شود) رخ داده. امروز با چندین مدل بازار ارزی روبه‌رو شده‌ایم و این موضوع بازار سرمایه را هم دچار تردید کرده است.