واکنش عضو عضو مجمع تشخیص مصلحت درباره توافق با عربستان

اقتصاد۲۴- توافقی که میان ایران و عربستان برای از سرگیری روابط امضا شده به چه معنا است، از لحاظ دیپلماتیک چه آثاری خواهد داشت و چه مسیری را روبروی دو کشور باز می‌کند؟ با توجه به توافق ابراهیم که در این مدت اسرائیل با برخی از کشور‌ها بسته بود، این توافق چه اثری در معادلات منطقه‌ای می‌گذارد؟

شاید ما بگوییم این کار شروع جدیدی در روابط و سیاست خارجی ایران است و در واقع کسب تجربه دولت از سیاست خارجی یک سال و نیم گذشته از اینکه آن روش‌ها و دوری از جهان خیلی منافع کشور را تأمین نمی‌کند. یعنی می‌شود این را یک طلیعه‌ای دید برای یک سیاست خارجی تعاملی جدید که منافع کشور را تأمین می‌کند.

واقعیت این است که برداشت‌هایی که از سیاست خارجی دولت بعد از روی کار آمدن می‌شد این بود که خیلی سیاست خارجی را جدی نمی‌گیرند، مهم نمی‌دانند و حتی صحبت‌هایی که در مورد برجام می‌کردند یا موضع‌گیری‌هایی که در مورد FATF و همین طور کشور‌های مختلف داشتند، نشان می‌داد که آن‌ها درک صحیحی از روابط بین‌الملل نداشتند که در دنیای کنونی نمی‌توان تکی زندگی کرد و سیاست انزواطلبانه داشت.

من این موافقتنامه جدید را در این جهت می‌بینم که ان شاء الله دوستان از تجربیات گذشته‌شان استفاده کرده‌اند و متوجه شده‌اند که آن سیاست‌ها منافع کشور را تأمین نمی‌کند و بنابر این یک تغییری در سیاست خارجی آن‌ها ایجاد شده؛ که از جای خوبی هم شروع کرده‌اند. به خاطر اینکه طبیعتا سیاست خارجی از منطقه و همسایگان شروع می‌شود و بعد به نقاط دیگر دنیا گسترش پیدا می‌کند. من فکر می‌کنم که این اقدام مثبت بوده و ان شاء الله که در تمام جهات سیاست خارجی ادامه داشته باشد.

قدر مسلّم اینکه اگر این مذاکرات از دولت قبل شروع شده باشد، بالأخره رئیس جمهور رئیس شورای عالی امنیت ملی است و چه در ارتباط با عراق و چه در ارتباط با عمان و حتی قطر دنبال کرده‌اند که البته سکه به نام چین زده شد. بنابر این، کار درستی است و از موضع اصلاح‌طلبانه بگوییم هر کاری که دولت انجام بدهد و از نظر ما مثبت باشد را دفاع می‌کنیم؛ البته طبیعتا اقدامات دیگری را که فکر می‌کنیم صحیح نیست و منافع کشور را تأمین نمی‌کند، تأیید نمی‌کنیم
این توافق در نقش و جایگاه منطقه‌ای چین چقدر اثرگذار است؟ بعضی‌ها نگران هستند که این اتفاق باعث زیاد شدن نفوذ چین در ایران و نقش آفرینی منطقه‌ای آن شود و ایران به نوعی تبدیل به وجه المصالحه این قضایا شود؟

این بستگی به عملکرد دو طرف دارد، ولی چه بسا عکس این هم حداقل در مورد ایران مطرح باشد. یعنی ایران اگر بتواند همین رابطه‌ای که با چین و روسیه دارد را با کل منطقه و اروپا و کشور‌های دیگر برقرار کند، آن موقع قدرت مانور بین‌المللی آن افزایش پیدا می‌کند. بنابر این، من همیشه گفته‌ام گسترش رابطه با هیچ کشوری اشکال ندارد؛ غیر از اسرائیل که ما آن را به رسمیت نمی‌شناسیم. هر مقداری که این روابط بیشتر باشد، منافع جمهوری اسلامی ایران را تأمین می‌کند. بنابر این به عملکرد طرفین بستگی دارد که اجازه داده شود بیش از حد یک طرف نفوذ کند یا نکند.

این توافق چه اثری بر موقعیت منطقه‌ای رژیم صهیونیستی دارد؟

قطعا مؤثر است و یکی از نکات مثبت توافق اولا همین مسأله تضعیف رژیم صهیونیستی است و ثانیا از پیمان صلح ابراهیم جلوگیری می‌کند که اسرائیل داشت با رابطه‌اش با کشور‌های عربی، منطقه خلیج فارس را گسترش می‌داد. نکته مهمتر این است که یک مقدار اختلاف بین اسرائیل و آمریکا ایجاد می‌کند. چون اگر در خبر‌ها دیده باشید، آمریکا رسما اعلام کرده که عربستان قبل از امضای این توافق مطالب را به اطلاع ما رسانده بود. طبیعی است که اسرائیل از استقبال آمریکا از این توافق خوشحال نمی‌شود و قطعا موقعیت اسرائیل در منطقه را تضعیف خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: درس‌های تنش‌زدایی ایران و عربستان پس از هفت سال

تأثیر و تأثر متقابل این برقراری رابطه با بحث برجام و توافق قدیمی چیست؟

من ابتدای صحبتم عرض کردم که امیدوارم یک تغییر نگرشی در سیاست خارجی به وجود آمده باشد و این گنج به وجود آمده باشد که بدون روابط خارجی گسترده و تعامل با جهان نمی‌شود کشور را حداقل از نظر اقتصادی و توسعه به پیش برد. بنابر این، باید این روش دنبال شود تا مشکلات معیشتی و اقتصادی، و از آن مهمتر مسأله توسعه و پیشرفت اقتصادی ایران دنبال شود.

یکی از نکات خیلی تأسف‌بار این است که واقعا ایران به لحاظ توسعه اقتصادی از کشور‌های منطقه و کشور‌هایی که یک موقع همه اقتصادشان عقب‌مانده‌تر از اقتصاد ایران بود، عقب‌افتاده‌تر است و یکی از مسائل مطرح در ارتباط با خلیج فارس این است که بالأخره توسعه اقتصادی، پیشرفت‌ها، توجه به مسائل توسعه‌ای و مقایسه کشور‌های دو طرف خلیج فارس مورد توجه قرار می‌گیرد و حتی وارد بحث امنیتی و تمامیت ارضی می‌شود؛ که همه این‌ها در واقع با سیاست خارجی، سرمایه‌گذاری خارجی و مسائل تکنولوژی ارتباط پیدا می‌کند.

نه تنها برای توسعه کشور، حتی برای حفظ منابع موجود، نیاز به سرمایه‌گذاری داریم. سرمایه‌گذاری داخلی، چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی، محدودیت‌هایی دارد و حتما نیاز به سرمایه‌گذاری‌های خارجی هست برای بخش‌های مختلف از انرژی و نفت گرفته تا مثلا سرمایه‌گذاری روی صنایع دریایی یا گسترش بنادر ایران و همه این طور مسائل، نیاز به یک سیاست خارجی فعال دارد و من امیدوارم که این اقدام شروع انجام کار‌های مثبت در سیاست خارجی باشد.

سید حسن نصرالله هم از این توافق استقبال کرد و گفت این توافق در بحث لبنان هم اثرگذار است. حماس و انصارالله یمن هم استقبال کردند. این توافق روی متحدین ایران چه اثری خواهد گذاشت؟

واقعیت این است که هم در مسأله یمن و هم در مسئله لبنان، ایران و عربستان نقش دارند و آن موقع هم عربستانی‌ها می‌گفتند که یمن حیاط خلوت عربستان سعودی است؛ همان طور که مثلا عراق برای ایران اهمیت دارد، یمن هم برای آن‌ها مهم است. اگرچه عربستان این اشتباه را داشت که فکر می‌کرد با حمله به یمن و در واقع تشکیل یک ائتلاف علیه یمنی‌ها می‌تواند در یک مدت کمی مسأله یمن را حل کند، اما به مرور زمان دید که چنین امکانی نیست. همیشه گفته می‌شد که حل مسأله یمن منوط به توافق ایران و عربستان است؛ که خود یمنی‌ها هم استقبال کردند و ان شاء الله این روند پیش برود و مسئله یمن حل شود.