نظرسنجی درباره عملکرد دولت سیزدهم؛ منفورترین وزیر کابینه رئیسی در ۱۴۰۱

اقتصاد۲۴- با وجود این‌که هنوز نظرسنجی از سوی مراکز معتبر علمی نظرسنجی برای تعیین شخصیت‌های محبوب سال۱۴۰۱ انجام نشده است، اما برخی کانال‌های پرطرفدار تلگرامی، اقدام به برگزاری نظرسنجی‌هایی کردند تا شخصیت سیاسی محبوب سال را از نگاه کاربران آن کانال تلگرامی، تعیین کنند. چه آن‌که برای صحت سنجی هر نظرسنجی علمی نیاز به نمونه‌گیری بر اساس روش‌های علمی و ارزیابی پایایی و روایی نظرسنجی است. اما در فقدان چنین ابزارهایی، به بررسی نظرسنجی‌هایی می‌پردازیم که تا امروز منتشر شده است.

از جمله این‌ها، کانال تلگرامی موسوم به «سپاه قدس» بود که بر اساس نظرسنجی این کانال تلگرامی، که با مشارکت حدود ۴٣ هزار نفر انجام گرفت، احسان خاندوزی با ١٠.٢٩٣ رای و امیر آشتیانی وزیر دفاع با ١٠.١٢۴ رای به عنوان «محبوب‌ترین» وزرای کابینه دولت رئیسی در سال ١۴٠١ انتخاب شدند. چه آن‌که امیرعبداللهیان وزیرامور خارجه نیز با ۲۳درصد آراء در رقابت با خاندوزی قرار داشت. اما پایین‌ترین آرا برای فاطمی امین وزیر صمت با تنها ۴٠٢ رأی، و عیسی زارع پور وزیر ارتباطات با تنها ۵۶١ رأی کمترین آرا را به خود اختصاص دادند که از نظر کاربران این ککانال، «منفورترین» وزرای کابینه رئیسی در سال ۱۴۰۱ هستند. در این نظرسنجی نام برخی دیگر از اعضای کابینه از جمله احمد وحیدی و بهرام عین‌اللهی نیز وجود دارد که هر دو صرفا ۴درصد محبوبیت کاربران را به‌دست آوردند.

در نظرسنجی دیگر برای تعیین «کارآمدترین» مسئول دولت رئیسی، که کانال خبرفوری آن را منتشر کرد، ۹۷۰۳۳ کاربران در تلگرام، ایتا، سایت، روبیکا، بله، سروش و گپ، این کانال مشارکت کردند و ۳۵درصد کاربران امیرعبداللهیان وزیر خارجه را به‌عنوان کارآمدترین مسئول سال انتخاب کردند. در این نظرسنجی علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت با ۲۷درصد، امیرآشتیانی وزیر دفاع با ۱۴درصد در ردیف‌های بعدی قرار گرفتند. اما همچنان عین‌اللهی با ۱۱ درصد و محرابیان وزیر نیرو با ۷ درصد در انتهای جدول کارآمدترین مسئول دولتی قرار گرفتند.

بیشتر بخوانید: دولت رئیسی ضعیف‌ترین دولت بعد از انقلاب است/ جدا کردن سفره مردم از تحریم‌ها، یک بلوف و فریب بود

همین کانال در نظر سنجی دیگری برای تعیین «ناکارآمدترین» مسئول، توانست مشارکت ۱۶۷۴۷۳ کاربر را به‌دست آورد و در نتیجه نهایی تاج رئیس فدراسیون فوتبال با ۲۸ درصد آراء، ناکارآمدترین مسئول شناخته شد. در ردیف بعدی فاطمی امین وزیر صمت با ۲۰.۵، خاندوزی وزیر اقتصاد با ۱۷ درصد و نوری وزیرآموزش و پرورش با ۱۵ درصد و زارع پور با ۸.۵ درصد در ردیف‌های بعدی رقابت بر سر ناکارامدترین مسئول دولتی سال قرار داشتند.

اگرچه جای بسیاری از افراد از جمله ابراهیم رئیسی به‌عنوان رئیس جمهور در این نظرسنجی‌ها خالی است، اما نتایج یک نظرسنجی که از سوی موسسه استاسیس در اواخر مردادماه ۱۴۰۱ نشان داد، دولت رییسی در سال نخست فعالیت خود کاهش محبوبیت داشته و محبوبیت آن به ۲۸ درصد رسیده است. موضوعی که به اعتقاد اقتصاددان‌ها متاثر از ضعیف‌ترین تیم ۸۰ سال گذشته در دولت سیزدهم بوده است. این در حالی است که برابر نظرسنجی‌ها روحانی در ۱۸ ماه ابتدایی دولت با محبوبیت ۶۰ درصدی مواجه بود و توانسته بود امید را به جامعه بازگرداند.

از این رو برای یافتن تصویری واقعی‌تر از شخصیت محبوب سال، بررسی رویداد‌های مهم سال و کیفیت سنجی نظر کاربران، اهمیت خواهد یافت. چه آن‌که کانال خبرفوری با انجام نظرسنجی برای یافتن «شیرین‌ترین اتفاق سال» که با مشارکت ۱۱۶۶۰۳ کاربر انجام شد، به توافق ایران و عربستان به‌عنوان شیرین اتفاق سال رسیده است. کاربران در موارد بعدی به شکست کرونا، احیای دریاچه ارومیه و برد ایران مقابل ولز در جریان رقابت‌های جام جهانی اشاره کردند. این در حالی است که کانال تلگرامی «سپاه قدس» در نظرسنجی که با مشارکت ۷۵۰۰ کاربر انجام شده بود، ۶۳ درصد کاربران (شامل۵۲۴۳ رای) درباره رضایت از عملکرد دولت و مجلس در سال ۱۴۰۱ به گزینه «افتضاح» رای داده بودند.

نظرسنجی‌های مرور شده در شبکه‌های اجتماعی، اگرچه با تصویر دقیق از جامعه فاصله دارد و هر یک از این کانال‌های تلگرامی، مخاطبانی با گرایش‌های سیاسی خاص را دربر می‌گیرند، اما کنارهم آمدن نتایج این نظرسنجی‌ها و مقایسه آن با نظرسنجی‌های معتبر و هم‌چنین رویداد‌های دیگر، گویای وضعیت موجود است.

چه آن‌که در سال ۱۴۰۱ دوبار استیضاح فاطمی امین (وزیر صمت) در مجلس با شکست مواجه شد و بهرام عین‌اللهی که در خطر استیضاح بود به‌مرور توانست امضای استیضاح کنندگان را کاهش دهد. نارضایتی عمیق از تیم اقتصادی دولت که بار‌ها به‌درخواست استیضاح تیم اقتصادی دولت و درخواست تغییر محمدمخبر و احسان خاندوزی از سوی نمایندگان مجلس انجامید و صرفا به برکناری دیرهنگام رئیس بانک مرکزی منجر شد، در تمامی موارد با مخالفت قالیباف به‌عنوان رئیس مجلس و عدم وصول درخواست‌های استیضاح در مجلس انجامید. مواجهه وزیر کشور هم با دو بحران اعتراضات اجتماعی و مسمومیت‌های دانش آموزان، نتوانسته رضایتمندی عمومی را جلب کند. چه آن‌که احمد وحیدی نیز از نگاه برخی نمایندگان در معرض استیضاح قرار دارد.

با صعودی شدن نرخ دلار و افزایش چندبرابری قیمت کالا‌های اساسی، به نظر انتخاب، خاندوزی (وزیر اقتصاد) به‌عنوان شخصیت محبوب سال در یکی از کانال‌های تلگرامی با واقعیت فاصله معنادار دارد. این واقعیت در کنار رای ۶۳ درصدی کاربران به‌نارضایتی از عملکرد دولت و مجلس، می‌تواند نشانه‌ای مهم از برآیند عملکرد هر دو قوه برای تثبیت عاملان وضع موجود و عدم تغییر تیم اقتصادی دولت متاثر از شکست‌های پی‌درپی درخواست‌های استیضاح نمایندگان مجلس متاثر از اتحاد راهبردی «قالیباف- رئیسی» با چشم‌انداز انتخابات ۱۴۰۲ باشد.

از این رو در شرایطی که تقریبا عموم مردم از وضعیت کندی و قطعی اینترنت ناراضی هستند، انتخاب زارع‌پور (وزیر ارتباطات) به‌عنوان نامحبوب‌ترین مسئول دولتی که هم‌زمان رای کاربران برای مسئول ناکارآمد را نیز جلب کرده، گویای میزان واقعی نارضایتی از این عضو کابینه رئیسی است.

همین صورت‌بندی منطقی درباره مهدی تاج هم صادق است. رئیس فدراسیون فوتبال در شرایطی که با پرونده‌های باز قضایی مواجه است چه قبل و چه بعد از جام جهانی، هدف حملات منتقدان انتخاب او و ناتوانی دولت در عزل او قرار داشت. این میزان نارضایتی از تاج از آن‌جا اهمیت دارد که دولت رئیسی با شعار مبارزه با فساد انتخاب شد.

در سال‌های گذشته رقابت بین محمدجواد ظریف و سردار سلیمانی به‌عنوان شخصیت محبوب سال و نمایندگان ابزار دیپلماسی و میدان، خبرساز شده بود. اما آنچه در این روز‌ها توانست توافق ایران و عربستان را به‌عنوان یکی از شیرین‌ترین رویداد‌های سال۱۴۰۱ ثبت کند ایفای نقش شمخانی در جایگاه نماینده رهبر انقلاب در جریان مذاکرات صلح ایران با عربستان و امارات بود که علی شمخانی را در صدر اخبار قرار داد. اما رضایت‌مندی مردم از توافق و مذاکره با عربستان، نشانه مهمی از رضایت‌مندی عموم مردم از برقراری صلح در سیاست خارجی با ابزار مذاکره است که در سال۱۴۰۱ محقق شد.