وسوسه معاملات آپشن، بازار سهام را فرا گرفت

اقتصاد۲۴- «آپشن» به نوعی از معاملات گفته می شود که در آن قرارداد «اختیار خرید» و «اختیار فروش» سهام مورد معامله قرار می گیرد. ساز و کار آن به طور خلاصه به این صورت است که خریدار و فروشنده، طی قراردادی که تاریخ اعمال و قیمت اعمال یک نماد پایه در آن مشخص شده، «اختیار خرید» یا «اختیار فروش» نماد پایه مذکور را داد و ستد می کنند.
در این قرارداد تعداد نمادی که مورد معامله قرار می گیرد هم مشخص شده که در اکثر موارد، به ازای هر یک قرارداد، هزار برگه از سهم پایه معامله می شود. البته خریدار یا فروشنده مجبور نیستند حتما تا تاریخ اعمال قرارداد صبر کنند و می توانند پیش از سررسید آن، قرارداد خود را ببندند.

در این صورت، خریدار و فروشنده از نوسانات بازار بهره می برند و می توانند قراردادی که با قیمت پایین خریده اند را با قیمت بالاتر بفروشند و سود کنند، یا اگر احساس کردند بازار خلاف جهت پیش بینی شان حرکت کرده، قرارداد را با رقمی کمتر از آنچه که خریده اند ببندند و زیان شناسایی کنند. درمورد فروشنده هم همین راهکار وجود دارد.

جذابیتی که سایر بازارها ندارند

در بازار سهام ایران معاملات «اختیار خرید» رونق بیشتری دارد و در بخش «اختیار فروش» معاملات با حجم بسیار کمتری انجام می شود. البته در همان بخش «اختیار خرید» هم که معاملات با رونق بیشتری همراه است، می توان گفت که عمق بازار بسیار کم است و در بعضی نمادها در طول یک روز حتی یک معامله هم انجام نمی شود. بسیار زیاد هم پیش آمده که یک نماد در طول چند ماهی که قابل معامله بوده، حتی یک معامله هم نداشته است.

اما چیزی که این بازار را بسیار جذاب کرده، نوسانات نامحدودی است که می تواند داشته باشد. بازار آپشن محدودیت دامنه نوسان ندارد و بسیار دیده می شود که یک نماد در طول یک روز 150 درصد یا حتی بیشتر از این رقم، رشد می کند. بارها پیش آمده که در این بازار، یک نماد در طول کمتر از 10 روز معاملاتی رشد بیش از 500 درصدی داشته باشد و مشاهده چنین نوساناتی، بسیاری از فعالان بازار سهام را وسوسه کرده که در این بازار هم فعال شوند.
اما نباید فراموش کرد که دامنه نوسان نامحدود، همان طور که می تواند سودهای چند صد درصدی در زمانی کوتاه نصیب سرمایه گذار کند، قابلیت این را دارد که زیان های بسیار سنگینی در کوتاه مدت وارد کند. و این دقیقا همان اتفاقی است که در بازار معاملات آپشن رخ می دهد.

ریسک بالای معاملات آپشن

به طور کلی معاملات آپشن ریسک بالایی دارد و با توجه به اتفاقات غیر قابل پیش بینی می تواند زیان سنگینی به معامله گر وارد کند. در برخی از انواع معاملات ممکن است تمام سرمایه شخصی که معامله کرده از بین برود که این البته حالت خوب این بازار است! حالت بدتر از این هم وجود دارد که در برخی از حالت های معاملات، زیان شخص می تواند چندین برابر پولی که وارد آن معامله کرده باشد.

شخصی که 10 میلیون تومان معامله در این بازار انجام داده، چنانچه «خرید اختیار خرید» یا «خرید اختیار فروش» داشته باشد، در بدترین حالت همان 10 میلیون تومانی که وارد معامله کرده را زیان می کند. اما شخصی که «فروش اختیار خرید» انجام داده باشد، چنانچه بازار برخلاف پیش بینی اش حرکت کند، زیان نامحدود دارد و حتی ممکن است چندین برابر آن 10 میلیون تومانی که وارد معامله کرده را زیان کند.
البته این بدترین حالت ممکن است و معمولا معامله گران پیش از آنکه زیانشان به این اندازه بزرگ شود، موقعیت خود را با ضرر می بندند تا جلوی زیان بیشتر را بگیرند. اما نباید فراموش کرد که احتمال وقوع چنین زیان بزرگی عملا وجود دارد و چنانچه شخص بر تحلیل اشتباه خود اصرار بورزد، ممکن است دچار آن شود.

سودهای عجیب و غریب به چه افرادی می رسد؟

از آنجا که طی چند ماه گذشته اکثرا بورس مثبت بوده، بسیار زیاد پیش آمده که نمادهای بازار آپشن در یک روز رشدهای عجیب و غریب و بیش از 100 درصدی داشته اند که همین موضوع معامله گران را وسوسه می کند.

اما این رشدهای 100، 150 و حتی 200 درصدی در یک روز نصیب چه کسانی می شود؟ پاسخ این سوال می تواند وسوسه فعالیت در این بازار را کمرنگ کند.
در ابتدا باید گفت که به دلیل عمق کم این بازار، ارزش معاملات روزانه آن در اکثر نمادها کم است. به همین دلیل کمتر کسی را می توان یافت که با تمام سرمایه اش در حال فعالیت در این بازار باشد. اکثر افرادی هم که تمام سرمایه خود را درگیر این بازار می کنند، در حال اجرای استراتژی های معاملاتی مختلف هستند و نگاهشان به نوسانات روزانه قیمت قراردادها نیست.

بیشتر بخوانید: عرضه خودرو در بورس وابسته به قیمت‌گذاری

اما افرادی که فقط به فکر بهره بردن از نوسانات روزانه قیمت قراردادها یا همان اختیار خرید و اختیار فروش است، درصد کمی از سرمایه خود را وارد این بازار می کنند. از طرفی به دلیل ریسک بالایی که معاملات این بازار دارد، درگیر کردن تمام سرمایه در معاملات آپشن، کار بسیار پرریسکی است.

هرچه ریسک بالاتر، سود و زیان هم بیشتر

با این داده ها، فعلا می‌توان به این نتیجه رسید که در نوسانات بیش از ۱۰۰ درصدی اختیارها، تمام سرمایه شخص چنین رشدی نمی‌کند. اما نکته اصلی اینجاست که بدانیم معمولا نماد‌هایی نوسان روزانه بیش از ۱۰۰ درصدی دارند که میزان معاملات آن‌ها بسیار پایین است. به عبارتی حتی اگر شما بدانید که قرار است آن نماد فردا مثبت ۱۰۰ درصد شود، باز هم نمی‌توانید ۵۰ میلیون تومان از آن قرارداد را بخرید.
البته در این مورد استثنائاتی هم وجود دارد که درمورد آن استثنائات، تعداد وقوع چنین نوساناتی بسیار کم است. یا تاریخ و قیمت اعمال قرارداد به حدی رسیده که احتمال زیان ۱۰۰ درصدی در آن نماد بسیار زیاد شده، اما ناگهان بازار تغییر جهت می‌دهد و آن نماد هم رشد عجیبی را ثبت می‌کند.

در هر صورت باید گفت ثبت رشد‌های عجیب و غریب روزانه، اغلب در نماد‌هایی اتفاق می‌افتد که ریسک خرید آن قرارداد‌ها به شدت بالاست. همچنین لازم به ذکر است که در بازار معاملات آپشن افرادی نیز فعالیت می‌کنند که با اجرای استراتژی‌های معاملاتی مختلف، سود‌های کوچک، اما پایدار می‌سازند که برنده واقعی این بازار همین افراد هستند.