دیپلماسی زمین‌گیر شده؛ گفتگو‌ها با ایران مُرد، زنده باد گفتگو!

اقتصاد۲۴-  دولت بایدن می‌خواهد همه بدانند که از تلاش برای بازگشت ایران به توافق هسته‌ای دست کشیده است. اما اینکه با این اوصاف، سیاست آمریکا در قبال ایران چه وضعیتی پیدا می‌کند، یک پرسش باز است.... به نظر نمی‌رسد که ایرانی ها، از به کما رفتن گفتگوها، چندان نگرانی ویژه‌ای داشته باشند. در شرایطی که اقتصاد ایران همچنان با بیکاری و تورم بالا دست به گریبان است، دولت ایران برخی از فروش‌های نفتی را که پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۱۸ از دست رفته بود، بازیابی کرده است. بیشتر این نفت به چین می‌رود که با تحریم‌های آمریکا مخالف است.

تلاش هسته‌ای ایران همچنان ادامه دارد. آخرین گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای می‌گوید که ایران حدود سه هزار و هفتصدکیلوگرم اورانیوم غنی شده دارد که دوازده برابر سقف مجاز در برجام است. دسترسی‌های بازرسان آژانس هم به شبکه کارخانه ها، سایت‌های غنی سازی و تاسیسات ساخت سانتریفیوژ‌ها محدود شده است.

اکنون که دیپلماسی زمین گیر شده، گزینه‌های آمریکا هم محدودتر می‌شود. تخیل زیادی لازم نیست تا بفهمیم که منظور کاخ سفید این است که: اگر لازم باشد، زیرساخت‌های هسته‌ای ایران را بمباران می‌کنیم. برای تاکید بر این نکته است که آمریکا یک تمرین نظامی همه جانبه را این هفته با اسراییل کلید زد.

با اینحال، اقدام نظامی همزاد ریسک است. دلیلی داشته که دولت‌های مختلف آمریکا، از انجام یک حمله یا کمک به انجام آن خودداری کرده اند: سنجش پیامد‌های مثبت و منفی اقدام نظامی نشان می‌دهد که بکارگیری نیروی نظامی به دردسرهایش نمی‌ارزد.

تردیدی نیست که آمریکا از توانایی انهدام بخش چشمگیری از برنامه هسته‌ای ایران برخوردار است. گرچه هیچکس نمی‌تواند با اطمینان بگوید که همه سانتریفیوژ‌ها نابود خواهند شد، اما جای مناقشه هم نیست که ایرانی‌ها صبح از خواب بیدار می‌شوند و می‌بینند که ده‌ها سال سرمایه گذاری به تلی از خاک و خاکستر تبدیل شده است.

بیشتر بخوانید: سناریو از مواجهه ایران با ماجراجویی احتمالی علی‌اف علیه ارمنستان

اما پیامد‌های ناخوشایند یک عملیات نظامی هم قابل ملاحظه اند. نخست اینکه رهبری سیاسی ایران مصمم‌تر به دستیابی به توانایی هسته‌ای خواهد شد. تا امروز، برآورد‌های اطلاعاتی آمریکا- که اخیرا مورد تایید رییس سی آی‌ای هم قرار گرفت- نشان می‌دهد که ایران چنین تصمیمی نگرفته است. به نظر می‌رسد که رهبری ایران درک می‌کند که در حال حاضر حرکت به سمت بمب هسته ای، بیشتر آسیب زاست تا مفید. رویکرد ایران در این زمینه، بر پایه سنجش هزینه و فایده است و در حال حاضر این سنجش می‌گوید که باید از بمب فاصله گرفت.

اما روز بعد از حمله آمریکا، این سنجش تغییر خواهد کرد. رهبری ایران هرکار بتواند برای حفظ امنیت خود خواهد کرد. آمریکا با انجام حمله نظامی، بطور غیرمستقیم تندرو‌های ایران را تقویت می‌کند و به آن‌ها اعتباری دوباره می‌دهد. بعد هم نوبت به آسیب‌هایی می‌رسد که به غیرنظامیان وارد می‌شود و نیز عملیات ناگزیر تلافی جویانه ایران. شبکه پایگاه‌های آمریکا در خاورمیانه، گزینه‌های اقدامات تلافی جویانه ایران هستند. دیپلماسی در حال حاضر مرده است. آمریکا و ایران باید از خودشان بپرسند که آیا این شرایط، پایدار می‌ماند؟

منبع: نیوزویک / دیپلماسی ایرانی
درباره نویسنده: دانیل دپتریس Daniel R. DePetris، عضو اولویت‌های دفاعی و ستون نویس شیکاگو تریبیون است.