اقتصاد ایران در مسیر ابرتورم قرار دارد؟

اقتصاد۲۴-ابرتورم در راه است؟ این سوالی است که این روزها ذهن بسیاری را درگیر کرده است؛ آن هم در شرایطی که آخرین گزارش مرکز آمار ایران از نرخ تورم، عددی نگران‌کننده را نشان داد.

براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه به نقطه در اسفند ۱۴۰۱ رکورد ۵۰ سال اخیر را شکست؛ به طوری که نرخ تورم نقطه‌ای به ۶۳.۹ درصد رسیده است. همچنین نرخ تورم در ۱۲ ماه منتهی به اسفندماه سال گذشته ۴۶.۵ درصد اعلام شد.

در این شرایط اما گزارش رسمی دولت، از رکوردشکنی یک شاخص تورم‌ساز بعد از سال حکایت کرد. بر اساس این گزارش، حجم نقدینگی در اقتصاد کشور در دی ماه به بیش از ۶ هزار و ۳۶ همت رسید که از این مقدار سهم پول هزار و ۴۸۹ هزار میلیارد تومان بوده است. یعنی سهم پول از نقدینگی در این ماه ۲۴.۶۷ درصد بوده که طی حداقل ۱۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است.

همچنین با توجه به گزارش گزیده آمارهای اقتصادی مربوط به دی ماه که از سوی بانک مرکزی منتشر شده است، پایه پولی در دوازده‌ماهه منتهی به پایان دی‌ماه ۱۴۰۱ معادل ۳۸.۲ درصد افزایش یافت که نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (۳۵.۵ درصد)، ۲.۷ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.

دولت به شدت مشغول چاپ پول است

با تورم به این آمارها، مدتی است که برخی از کارشناسان نسبت به وقوع احتمالی ابرتورم هشدار می‌دهند. در همین خصوص، سیامک قاسمی، کارشناس اقتصادی در یادداشتی جدید در فضای مجازی با طرح این سوال که آیا ابرتورم در پیش است، به آمارها از رشد نقدینگی و پایه پولی اشاره کرده و نوشته است: آمارهای با تاخیر زیاد منتشر شده از وضعیت نقدینگی و پایه پولی در پایان دی‌ماه ۱۴۰۱، اطلاعات مهم و خطرناکی دارد.

وی افزوده است: سرعت رشد پایه پولی به ۳۸ درصد و نقدینگی به ۳۴ درصد رسیده است. معنای این شکاف بی‌سابقه این است که دولت به شدت مشغول چاپ پول است و کسری بودجه را از محل قرض گرفتن شدید از بانک‌ها و مجبور کردن آنها به استقراض از بانک مرکزی جبران می‌کند.

وی عنوان کرده است: سرعت رشد بخش پول یا بخش تورم‌زای نقدینگی به ۷۰ درصد رسیده است. این افزایش شدید ناشی از افزایش قابل توجه انتظارات تورمی، سهم پول یا بخش داغ نقدینگی از کل نقدینگی را به ۲۵ درصد رسانده است که بالاترین در ۱۰ سال اخیر است.

بیشتر بخوانید: راه نجات ایران از تورم ۵۰ ساله

این کارشناس اقتصادی متذکر شده است: رشد شدید پایه پولی، کسری بودجه قابل توجه، رشد شدید بخش پول نقدینگی و ادامه بی‌اعتمادی و انتظارات تورمی و ادامه افزایش قیمت دلار، اقتصاد ایران را بیشتر از هر زمان دیگری، اگر شوک مثبت به اقتصاد وارد نشد، در آستانه تورم‌های سه‌رقمی و شاید ابرتورم قرار داده است.

سهم پول روندی صعودی گرفته است

در این میان، عبدالناصر همتی، رییس‌کل بانک مرکزی در یادداشت جدید خود در فضای مجازی نوشته است: روند پول (سپرده‌های دیداری + اسکناس و مسکوک)، نقدینگی (جمع پول و شبه‌پول) را در نمودار زیر ملاحظه می‌کنید.

وی هشدار داده است: سهم پول از خرداد ۱۴۰۰ به بعد با افزایش انتظارات تورمی، یک روند صعودی به خود گرفته است.

همتی تصریح کرده است: برای کنترل تورم و نرخ ارز، دولت بایستی در کنار سایر اقدامات، برای کاهش انتظارات تورمی و معکوس کردن روند رشد سهم پول در نقدینگی نیز چاره‌جویی جدی کند.

در حال حاضر در ابرتورم قرار داریم؟

سعید مسگری، کارشناس اقتصادی گفته است: من خیلی با این نکته موافق نیستم که ما به سمت ابرتورم رفته‌ایم یا داریم می‌رویم. فعلا با روندی که وجود دارد، نه نشانه‌های ابرتورم دیده می‌شود و نه فعلا در ابرتورم قرار داریم.

وی عنوان کرده است: امکان دارد با حادتر شدن شرایط، ابرتورم رخ دهد و این بعید نیست، اما احتمال آن کم است.