وقتی آمریکا هم از توافق تهران–ریاض با وساطت چین ناراضی نیست

اقتصاد۲۴-  در حالی که ساکنان واشنگتن به خاورمیانه نگاه می‌کنند و می‌بینند که چین در معاملات دیپلماتیک بین عربستان سعودی و ایران میانجی گری می‌کند پاسخ کلی شگفت انگیز این بوده است: چیز زیادی برای نگرانی وجود ندارد.
به گزارش فرارو به نقل از پولیتیکو؛ دیپلمات‌های ارشد عربستان سعودی و ایران روز پنجشنبه در پکن بودند تا توافقی را نهایی کنند که در‌های سفارتخانه‌ها در دو کشور را بازگشایی می‌کند، باعث از سرگیری پرواز‌های مستقیم بین دو کشور می‌شود و باعث از سرگرفته شدن توافق نامه‌های امنیتی و تجاری خواهد شد. این جدیدترین نشانه‌ای است که نشان می‌دهد پکن صرفا به تبدیل شدن به یک غول منطقه‌ای راضی نیست بلکه یک قدرت بزرگ جهانی می‌باشد.

اما دولت بایدن که آشکارا نگران نفوذ فزاینده چین در خاورمیانه است واکنشی جدی و شدید نسبت به میانجی گری چین بین ایران و عربستان سعودی از خود نشان نداده است. در حالی که برخی در واشنگتن می‌ترسند که چین در حال پرکردن خلاء ناشی از ایالات متحده باشد اکثر مقام‌های امریکایی و سیاستمداران آن کشور نسبت به این اقدام منطقه‌ای پکن نگاهی مثبت دارند.

سناتور "کریس مورفی" که هدایت پنل خاورمیانه کمیته روابط خارجی سنا را برعهده دارد می‌گوید: "نباید همه چیز بین ایالات متحده و چین یک بازی با حاصل جمع صفر قلمداد شود. روابط بهتر بین ریاض و تهران به این معنی است که درگیری کمتری در منطقه وجود خواهد داشت که احتمال کشاندن ایالات متحده به جنگ در خاورمیانه را کاهش می‌دهد. من نمی‌دانم چرا ما تصور می‌کنیم که تنش زدایی بین عربستان سعودی و ایران جنبه منفی دارد".

دیگران دلایلی از استراتژیک تا تاکتیکی را ارائه کردند. در بالاترین سطح مشارکت بیشتر چین به این معنی است که ایالات متحده می‌تواند بر اولویت‌های امنیت ملی خود تمرکز کند یعنی دفاع از اوکراین در برابر روسیه و بازداشتن چین از حمله به تایوان. روابط دوستانه بین ریاض و تهران هم چنین به این معنی است که جنگ هشت ساله ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی علیه یمن به زودی به پایان خواهد رسید که هدفی کلیدی برای دولت بایدن است.

بیشتر بخوانید: گاز در برابر غذا و دارو؛ تحریم‌های بین‌المللی و فرمان‌پذیری عراق

این واقعیت که ایالات متحده هیچ روابط دیپلماتیک با ایران ندارد به این معنی است که واشنگتن نمی‌توانست میانجی روابط ایران عربستان سعودی باشد. "مارتین ایندیک" که در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴ میلادی فرستاده ویژه امریکا برای مذاکرات اسرائیل و فلسطین بوده می‌گوید: "ایالات متحده باید میانجی گری چین در توافق عربستان و ایران را به عنوان یک نتیجه برد - برد برای منافع آمریکا ببیند. مسئولیت و تقصیر هرگونه شکستی در این مورد برعهده چین خواهد بود".

به نظر می‌رسد علیرغم فشار بایدن برای رقابت با چین در عرصه‌های نظامی، اقتصادی و فناوری عموما این استدلالی است که مقام‌های دولت بایدن نیز در محافل عمومی و خصوصی آن را پذیرفته اند. یکی از دستیاران دموکرات سنا که نخواسته نام اش فاش شود می‌گوید قانونگذاران امریکایی معتقدند میانجی گری چین بین تهران و ریاض از این جهت خوب است که خطر تشدید و درگیری هسته‌ای در منطقه را کاهش می‌دهد.

با این وجود، هیچ گونه شواهد واقعی‌ای وجود ندارد که نشان دهد نقش چین در توافق عربستان و ایران به این معنی باشد که ایالات متحده به نوعی خود را از خاورمیانه دور کرده است.

ژنرال "مایکل اریک کوریلا" فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده روز پنجشنبه با وزیر دفاع عربستان سعودی تماس گرفت تا در مورد همکاری امنیتی و مشارکت نظامی گفتگو کند. این موضوع نشان می‌دهد که پکن در یک جنبه از سیاست خاورمیانه درگیر است، اما جایگاه آمریکا را در همه جنبه‌ها غصب نکرده است. از جمله ایالات متحده با عربستان سعودی برای عادی سازی روابط با اسرائیل، مشارکت در فضای سایبری و عملیات امنیت دریایی، سرمایه گذاری در اهداف زیرساختی ریاض و توسعه شبکه‌های مخابراتی پیشرفته کار می‌کند.

واشنگتن هم‌چنین کماکان مهم‌ترین شریک امنیتی پادشاهی سعودی است و سلاح‌های با ارزش میلیارد دلاری برای کمک به دفاع در برابر تهدیدات منطقه‌ای به عربستان سعودی ارسال می‌کند و سه هزار سرباز در آن پادشاهی مستقر کرده است.

مانور چین البته در واشنگتن و در سراسر جهان باعث ایجاد ناراحتی‌هایی شده چرا که نشان دهنده تمایل پکن به منظور انجام بازی‌ای طولانی مدت است تا منطقه در نهایت به نفع چین تغییر جهت دهد. یک مقام خاورمیانه می‌گوید:"این تصور ایجاد شده که امریکا از منطقه خارج شده و چین خلاء ناشی از آن را پر می‌کند و نفوذ بیش تری در عربستان سعودی و نقاط دیگر منطقه به دست می‌آورد. این که چین برنده خواهد بود".

هم چنین، این نگرانی وجود دارد که ریاض از این که بایدن زمانی وعده داده بود پادشاهی سعودی را به عنوان کشوری "یاغی" قلمداد کند ناراحت شده و ممکن است از نفوذ چین برای جلب حمایت بیش‌تر از سوی ایالات متحده استفاده کند. به همین دلیل است که بایدن سال گذشته به جده سفر کرد تا روابط با عربستان سعودی را بهبود بخشد و چین را از منطقه خارج کند.

بیشتر بخوانید: رمزگشایی از سورپرایز‌های بن سلمان در رابطه با ایران

با این وجود، واشنگتن در آینده نزدیک کار چین در مورد توافق عربستان و ایران را به عنوان یک برد برای ایالات متحده و نه یک باخت قلمداد خواهد کرد.
"متیو دوس" مشاور سابق سیاست خارجی سناتور برنی سندرز که اکنون در بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی فعالیت می‌کند می‌گوید: "هر آن چه که احتمال درگیری بین ایران و عربستان سعودی را کاهش دهد صرفنظر از این که چه بازیگری میانجی آن بوده خبر خوبی می‌باشد".