دوراهی سرنوشت‌ساز در تالارشیشه‌ای بورس

اقتصاد۲۴- در ۱۶روز معاملاتی فروردین شاخص کل رشد ۶۲/ ۱۸درصدی را در کارنامه به ثبت رسانده، به طوری که معامله‌گران طی مدت یادشده تنها در ۳ روز نظاره‌گر خروج پول بوده‌اند. آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد موتور معاملات بورس تازه روشن شده است و سهامداران باید شاهد روز‌های هیجان‌انگیز بیشتری باشند؛ با‌این‌حال برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که با اوج‌گیری بازار سهام رفته‌رفته ممکن است بازار با دخالت سیاستگذار مواجه شود. امری که در ۳۱ماهه گذشته به‌کرات از سوی سیاستگذار تکرار و منجر به خروج داد‌وستد‌های سهامی از ریل تعادلی شده است.

درحال‌حاضر مسائل بسیاری پیش روی فعالان بازار سهام وجود دارد که هرکدام می‌تواند برای سنجش اهمیت آن در بازار سرمایه موردبحث قرار گیرد.

از این‌رو کارشناسان دو راه (حرکت رو به جلو و بازگشت به عقب) سرنوشت‌ساز را پیش روی سهامداران به تصویر می‌کشند که حرکت در هر کدام از این دو مسیر مستلزم خواندن دست سیاستگذار است. با‌این‌حال به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران در کوتاه‌مدت حساب ویژه‌ای روی این بازار باز کرده‌اند. از اواخر بهمن سال گذشته اغلب پیش‌بینی‌ها بر احتمال روند صعودی بورس در ۱۴۰۲ (با توجه به آنچه در روند سایر بازار‌ها اتفاق افتاده بود) تاکید می‌کرد.

با عنایت به این مهم که معمولا بازار مذکور با مباحث مهمی از جمله محدودیت‌های معاملاتی صف‌ساز، حجم مبنا، حواشی دامنه نوسان، دخالت مستقیم در ساز‌و‌کار بازار دست به گریبان بوده است عده‌ای از فعالان بورسی نسبت به افزایش کارآیی بازار سرمایه امیدواری چندانی نداشتند؛ اما روند بازار سهام نشان می‌دهد خلاف آنچه طی سال ۱۴۰۱ رخ داده است هم‌اکنون بورس به موقعیتی دست یافته که نسبت به بازار‌های رقیب در شرایط بهتری به سر می‌برد.

بیشتر بخوانید: نماد‌های پر معامله در بورس امروز

اما در روز‌های گذشته برخی از فعالان اقتصادی وضعیت کنونی بورس را محدود به فروردین دانستند و با اشاره به برخی مطالبات جامانده از سال قبل، به این موضوع اشاره کردند که سازمان بورس در اواخر فروردین سال قبل وعده پیگیری یک مطالبه قدیمی را داده بود. بازشدن یا برداشته‌شدن دامنه نوسان از آن دسته از موضوعاتی است که سهامداران نسبت به آن‌ها حساسیت ویژه‌ای دارند، به طوری که قرار بود این مهم با افزایش پلکانی در هر چند ماه تا پایان ۱۴۰۱ به مثبت و منفی ۱۰‌درصدی برسد. این موارد و محقق نشدن آن‌ها سبب شده است سهامداران با اطمینان خاطر کمتری در مسیر معاملاتی صعودی اخیر قرار بگیرند.

اما و اگر‌های یک بازار پر حاشیه
اغلب صاحب‌نظران بازار سرمایه بر این باورند که با توجه به پول‌های سرگردان و تردید سرمایه گذاران نسبت به بازار‌هایی مانند بازار ارز، مسکن، خودرو و... در راستای اشباع قیمتی، بی شک حرکت پول به سمت بازار سهام می‌تواند سناریویی محتمل باشد. بعد از فراز‌و‌نشیب‌های رخ‌داده در این بازار، روند قیمت سهام نشان می‌دهد فارغ از ارزندگی قیمتی، بازار سرمایه می‌تواند به دلیل نقدشوندگی آن در کوتاه‌ترین زمان، سلایق سرمایه‌گذاران را به سمت بازار سرمایه سوق دهد.

علاوه بر آن، این مهم می‌تواند منجر به تغییر مسیر شاخص بورس و رشد آن شود. اما مهم‌ترین و تاثیرگذارترین پارامتر در تعیین خط مشی بازار در افق پیش رو نوسانات نرخ ارز است. در همین رابطه حسن رضایی‌پور، کارشناس بازار سرمایه، با اشاره به وضعیت کنونی بورس، به «دنیای اقتصاد» گفت: در دو ماه پایانی سال ۱۴۰۱ همه فعالان اقتصادی به یک نتیجه یکسان رسیدند و آن این بود که بازار سهام به طرز عجیبی از سایر بازار‌های دارایی جا مانده است.

یکی از مهم‌ترین دلایل این رخداد منفی نوسانات هیجانی قیمت ارز بود. به این ترتیب با شروع سال جدید و همزمان با فروکش کردن موج‌های صعودی قیمت دلار سایر بازار‌ها نیز به مدار باثبات‌تری بازگشتند. تنها بازاری که راه خود را از این مسیر جدا کرد، بازار سهام بود. همان‌طور که ملاحظه کردیم روند قیمت خودرو بعد از دلار مهم‌ترین ترس سهامداران بورسی بود. اما با کاهش تقاضا و عمق بازار خودرو بعد از دو سال و نیم مجددا توجه‌ها به سمت بورس معطوف شده است. این موضوع تا حدودی از قبل قابل‌پیش‌بینی بود. با‌این‌حال کمتر کسی فکرش را می‌کرد شاخص کل در فروردین بتواند به قله‌پیمایی خود ادامه دهد و ابرکانال ۳/ ۲میلیون واحدی را نیز فتح کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد به‌رغم شروع توفانی بازار سهام از فروردین رفته‌رفته جریان داد‌و‌ستد‌های بورسی به سمت متعادل شدن حرکت کرده است. سهامداران در این مدت شاهد صفوف سنگین خرید یا تمرکز روی تک‌سهم‌ها نبوده‌اند. این امر حاکی از روند منطقی بورس در ۱۶ روز معاملاتی اخیر است. در عملکرد اخیر بورس یک نکته مهم وجود دارد که می‌تواند بر وضعیت امیدوارکننده بورس بیفزاید. حرکت همزمان اکثر نماد‌ها به سمت ارتفاعات قیمتی اتفاقی است که بازار با آن روبه‌رو شده است. اما برای تداوم این وضعیت سیاستگذار بورسی باید چه استراتژی‌ای در نظر بگیرد؟

به گفته رضایی‌پور، نحوه فعالیت صندوق توسعه بازار، صندوق تثبیت بازار و نهاد‌های دیگر نشان می‌دهد ورود و خروج‌های صورت‌گرفته به بازار منجر به این شده که تالار شیشه‌ای با صفوف سنگین خرید مواجه نشود. تعدد صندوق‌ها از یک سو و افزایش نسبی دامنه نوسان می‌تواند ادامه این روند تعادلی را تشدید کند. اما باید دید در هفته‌های آتی سیاستگذار چه برنامه‌ای برای بازار خواهد داشت. به نظر می‌رسد به مرور سهامداران شاهد نظارت بیشتری از سوی نهاد ناظر بازار باشند.

او به چشم‌انداز کوتاه‌مدت بورس اشاره کرد و گفت: در چشم‌انداز کوتاه‌مدت به نظر می‌رسد بورس‌بازان بازار جذابی را مشاهده کنند؛ اما با توجه به توضیحات فوق و نقش سیاستگذار در این مسیر، نمی‌توان با قطعیت در این مورد اظهارنظر کرد. در این میان سیاستگذاری‌های صحیح و افزایش عرضه‌های اولیه گام مهمی در محقق شدن هیجانات معاملات در کوتاه‌مدت است.

از سوی دیگر باید یک موضوع دیگر را نیز مدنظر داد. اگر بازار با اصلاح مواجه شد اولین گام برای نجات سهامداران از منگنه ریزشی چگونه خواهد بود؟ نحوه اجرای عملیات نجات از سوی سیاستگذار و تکمیل این فرآیند با هم اکنون در ابهام است و این پرسش‌ها بر تردید‌های داد‌و‌ستد‌ها می‌افزاید. این وضعیت در حالی است که برخی شواهد نشان می‌دهد دولت ممکن است برای تامین نقدینگی دست روی بورس بگذارد و معادلات سرمایه‌گذاران را بهم بریزد.

به گفته این کارشناس، در روز‌های آینده رشد صنایع ریالی نیز منجر به این امر خواهد شد که این دسته از نماد‌ها نیز به واسطه رشد سودآوری خود با اقبال سهامداران روبه‌رو شوند. فروکش کردن تب اختلافات ایران با چین و عربستان نیز می‌تواند اثرات مثبتی بر شرکت‌های ریالی‌محور به همراه داشته باشد. افزون بر آن، به نظر می‌رسد گروه خودرو نیز در روز‌های آینده مجددا مورد توجه سهامداران قرار گیرد.