ماجرا‌های داماد اردوغان؛ آیا او جانشین رئیس جمهور ترکیه خواهد شد؟

اقتصاد۲۴- «سلجوک بایراکتار» شیوه جنگ مدرن را تغییر داد. برخی به او لقب «ایلان ماسک ترکیه» را داده اند. گمانه زنی‌ها مبنی بر این که او می‌تواند راه پدر همسرش «رجب طیب اردوغان» را دنبال کند و به صدر سیاست ترکیه برسد افزایش یافته است.

به گزارش فرارو به نقل از اشپیگل، چند روزی از زلزله اخیر گذشته و «سلجوک بایراکتار» در وسط منطقه فاجعه در مقابل تلی از آوار ایستاده است. او خسته و غمگین به نظر می‌رسد. بیش از ۵۰۰۰۰ نفر در جریان آن فاجعه جانباختند و صد‌ها هزار نفر خانه‌های خود را از دست دادند. در ویدئویی که بایراکتار در توئیتر منتشر می‌کند قول می‌دهد ۱۰۰۰ خانه جدید و ۲۰۰۰ کانتینر مسکن برای قربانیان بسازد.
بایراکتار در واقع یکی از کارکنان اورژانس و وضعیت اضطراری ترکیه نیست. او حتی یکی از اعضای دولت ترکیه نیست. او یکی از مالکان شرکت دفاعی ترکیه بایکار است. او و «هالوک» برادرش در سراسر جهان به عنوان سازنده پهپاد برای خود نام و جایگاهی دست و پا کرده اند. پهپاد‌های کنترل از راه دور آن شرکت در اوکراین نقشی کلیدی در جنگ ایفا کردند، زیرا به ارتش اوکراین در جنگ کمک کرده بودند. یک سرباز اوکراینی حتی یک آهنگ پاپ را به آن پهپاد‌ها تقدیم کرد.

اظهارات سلجوک پس از زلزله نشان داد که به نظر می‌رسد او در حال تلاش برای کسب مسئولیت‌های بیش‌تر است. بایراکتار با «سمیه» کوچک‌ترین دختر «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه ازدواج کرده است. این موضوع باعث شده تا بسیاری تصور کنند که او ممکن است در موقعیتی قرار گیرد که جانشین پدر زنش به عنوان رهبر بعدی ترکیه شود.

اردوغان پیش‌تر اعلام کرده بود که این آخرین باری است که او نامزد انتخابات می‌شود و ناظران معتقدند که او به دنبال جانشینی است که بتواند کنترل را به او بسپارد. فرزندان او به دلایل مختلف هیچ شانسی برای رسیدن به قدرت ندارند و «برات آلبایراک» شوهر «اسرا» دختر ارشد اردوغان در منصب خود به عنوان وزیر دارایی ناموفق بود. به همین خاطر است که تمرکز بر روی بایراکتار معطوف شده و نام او را بیش از پیش در بحث‌های سیاسی بر سر جانشینی اردوغان مطرح می‌سازند. هنگامی که در یک برنامه تلویزیونی در مورد این موضوع پرسش‌هایی مطرح شد بایراکتار این حدس و گمانه زنی را رد کرد و آن را شایعه دانست.

بیشتر بخوانید: فیلم/ اردودغان دست از سر ارس بر نمی دارد!

بایکار در سال ۲۰۲۱ با فروش سالانه ۶۶۴ میلیون دلار به بزرگترین صادرکننده تسلیحات ترکیه تبدیل شد و این شرکت بعد از جنگ اوکراین رشد بیش‌تری داشته است. بایکار سال گذشته پهپاد‌ها و سایر فناوری‌ها را به ارزش ۱.۱۸ میلیون دلار به ۱۸ کشور تحویل داد.
ارتش‌ها و نیرو‌های شبه نظامی مختلف پهپاد‌های بایراکتار تی بی‌۲ را در میادین نبرد در لیبی و هم چنین در قره باغ کوهستانی و اتیوپی مورد استفاده قرار داده اند. «ریچ اوتزن» کارشناس سابق مسائل ترکیه در وزارت خارجه امریکا می‌گوید: «این پهپاد‌ها در حال حاضر یک انقلاب عملیاتی قابل توجه را در جنگ امکان‌پذیر ساختند».


دفتر مرکزی بایکار در حومه استانبول بیش‌تر شبیه یک محوطه دانشگاهی است تا یک کارخانه اسلحه سازی. در محوطه وسیع آنجا می‌توان کارکنان نسبتا جوانی را مشاهده کرد که با شلوار جین و تی شرت قدم می‌زنند. گروهی از آنان در زمین ورزشی والیبال بازی می‌کنند.

سلچوک بایراکتار دفتر خود را در طبقه بالای یک ساختمان شیشه‌ای و بتنی با هواپیما‌های مدل تزئین کرده و یک ژاکت پرواز که روی یک قفسه کت آویزان شده است.

بایراکتار ۴۳ساله است و با ته ریش چانه چهارگوش و مو‌های کوتاه و تیره‌اش بی‌شباهت به ستاره‌های سینما نیست. اوزدمیر پدر او این شرکت را در دهه ۱۹۸۰ میلادی به عنوان تامین کننده صنعت خودرو تاسیس کرد. کنان مادرش اقتصاددان و دانشمند رایانه بود. بایراکتار می‌گوید که در کودکی مجذوب هر چیزی که با فناوری ارتباط داشته به ویژه هواپیما شده بود. او می‌گوید: «این برای من یک روش زندگی است».
بایراکتار بعدا به ایالات متحده نقل مکان کرد و در آنجا در پنسیلوانیا و در موسسه فناوری ماساچوست در رشته مهندسی تحصیل کرده بود. او در سال ۲۰۰۷ میلادی به ترکیه بازگشت و به تاسیس بخش پهپاد در بایکار کمک کرد. پیشرفت آن شرکت هفت سال بعد رخ داد زمانی که شرکت ارتش ترکیه را در نبرد با پ ک ک به پهپاد مجهز ساخت. بایراکتار علاقمند بود داستان چگونگی سفرش به خط مقدم جبهه‌های نبرد در کوهستان‌های جنوب شرقی ترکیه برای توسعه بیش‌تر پهپاد به اشتراک بگذارد.

پهپاد بایراکتار تی بی‌۲ دارای طول باله‌ای تنها ۱۲ متری، پروانه دم و سه چرخ است. این وسیله نقلیه به حداکثر چهار بمب یا موشک هدایت شونده لیزری مسلح می‌شود. این پهپاد نمی‌تواند به اندازه مدل‌های آمریکایی یا اسرائیلی پرواز کند و هم چنین نمی‌تواند همان بار‌های سنگین را حمل کند، اما صرفا ۵ میلیون دلار قیمت دارد که تقریبا یک ششم قیمت پهپاد ریپر ایالات متحده است.

این موضوع این پهپاد را برای قدرت‌های نظامی کوچک و متوسط بسیار جذاب می‌سازد. در لیبی پهپاد‌های بایراکتار تی بی‌۲ به دولت رسمی طرابلس کمک کردند شورش «خلیفه حفتر» فرمانده جنگ را سرکوب کند. آن پهپاد‌ها در قره باغ کوهستانی نقش تعیین کننده‌ای در پیروزی باکو بر ایروان داشتند و پس از آن «الهام علی اف» رئیس جمهوری آذربایجان که به شکلی استبدادی بر آن کشور حکمرانی می‌کند با ارائه تصاویری از حملات پهپادی بر روی صفحه‌های ویدئویی در باکو این پیروزی را جشن گرفت.

اوکراینی‌ها عمدتا آن پهپاد‌ها را در ماه‌های ابتدایی جنگ مستقر کرده بودند پس از آن پدافند هوایی روسیه استراتژی خود را تطبیق داد. این واقعیت که پهپاد‌ها عمدتا به کشور‌های نزدیک به دولت اردوغان عرضه می‌شوند نکته‌ای قابل توجه است.
بایکار گل سرسبد صنعت دفاعی ترکیه است که از زمان به قدرت رسیدن اردوغان در سال ۲۰۰۳ میلادی ده برابر رشد کرده است. اردوغان در سخنرانی خود در جمع سربازان ارتش ترکیه گفته بود: «ما دیگر گدا نیستیم.» او درباره پهپاد‌ها گفته است: «همه آن را از ما می‌خواهند.»
در طول مبارزات انتخاباتی او محصولات دفاعی از جمله پهپاد‌ها را به نمایش گذاشته است. با این وجود، کارشناسان هشدار می‌دهند که تا حد زیادی کنترل نشده بودن پهپاد‌هایی مانند بایراکتار تی بی‌۲ درگیری‌ها را غیر قابل پیش بینی می‌سازد.

بیشتر بخوانید: برنامه‌های اردوغان برای دومین روز لغو شد

هم چنین گزارش‌هایی از حمله به غیر نظامیان از طریق پهپاد‌های بایراکتار وجود دارند. «اسماعیل شمدین» پس از فرار خود و اعضای خانواده‌اش از دست داعشی‌ها زندگی جدیدی را در قامشلی در شمال شرقی سوریه آغاز کرده بود. همان طور که خواهرش حوریه تلفنی به «اشپیگل» می‌گوید شمدین که یک دختر و یک دوقلو چهار ماهه داشته است، توانست به عنوان مکانیک ماشین در آن شهر شغلی پیدا کند.
حوریه می‌گوید که او تابستان گذشته در کارگاه بود که مورد اصابت موشک توسط یک پهپاد ترکیه قرار گرفت که بلافاصله باعث مرگش شد. خواهر او معتقد است که هدف واقعی یک افسر در نیرو‌های کرد در سوریه بوده که خودروی خود را برای تعمیر نزد او برده بود.

ترکیه سال هاست علیه پ ک ک و شاخه سوری آن یعنی یگان‌های مدافع خلق می‌جنگد و به طور فزاینده‌ای پهپاد‌های تی بی‌۲ برای این منظور مورد استفاده قرار گرفته اند. به گفته نیرو‌های کرد در سوریه تنها در یک سال گذشته ده‌ها غیر نظامی در جریان حملات توسط پهپاد‌های ترکیه کشته شده اند. سناتور «باب منندز» از حزب دموکرات فروش پهپاد‌های ترکیه را «خطرناک، بی‌ثبات کننده و تهدیدی برای صلح و حقوق بشر» می‌داند.

«سلچوک بایراکتار» در مصاحبه‌ای در دفتر خود در استانبول هرگونه انتقاد از برنامه پهپادی شرکت‌اش را رد کرد. او استدلال می‌کند که پهپاد‌ها دقیق‌تر از سایر تسلیحات هستند و به دلیل آن که حملات فیلمبرداری می‌شود او تاکید می‌کند که مسئولیت‌پذیری بیش‌تری در مورد حملات پهپادی وجود دارد.
بایراکتار دوست دارد خود را به عنوان یک متخصص فناوری معرفی کند که بیش از سیاست به کد‌های رایانه‌ای اهمیت می‌دهد. در واقع، او از زمان ازدواج‌اش با «سمیه اردوغان» در سال ۲۰۱۶ میلادی به دقت تصویر ارائه شده از خود به افکار عمومی را شکل داده است. او به طور مرتب پست‌هایی با مضامین مذهبی در اینستاگرام و توئیتر منتشر می‌کند جایی که در هر پلتفرم حدود دو و نیم میلیون دنبال کننده دارد. او هم چنین از طرح‌های آموزشی حمایت می‌کند. هنگامی که در انظار عمومی ظاهر می‌شود اغلب یک ژاکت پرواز قرمز به تن می‌کند.

در حالی که اردوغان دیپلماسی شاتل را بین کی یف و مسکو در جنگ اوکراین دنبال می‌کند بایراکتار به وضوح در کنار اوکراین قرار گرفته است. او می‌گوید: «ما وظیفه اخلاقی داریم که به اوکراین کمک کنیم». او با ذکر جمله‌ای از «بنجامین فرانکلین» می‌گوید: «افرادی که مایل هستند آزادی خود را با امنیت موقت مبادله کنند شایسته هیچ یک نیستند و هر دو را از دست خواهند داد». با این وجود، او از اظهار نظر مستقیم در مورد مسائل جاری سیاسی خودداری می‌ورزد.
زمانی که از بایراکتار در مورد جاه طلبی‌های سیاسی‌اش سوال می‌شود صرفا می‌گوید که مسئولیت اصلی او در حال حاضر اداره بایکار است. بایراکتار چیز‌های زیادی را روی میز می‌آورد که می‌تواند به تضمین موفقیت در سیاست ترکیه کمک کند. برای مثال، عکسی از اوزدمیر پدرش که یکی از افراد مورد اعتماد «نجم الدین اربکان» نخست وزیر سابق اسلامگرای ترکیه بود و نمونه اولیه پهپاد بایراکتار تی بی‌۲ به اربکان تقدیم شده بود. بایراکتار از طریق ازدواج با سمیه به محافل قدرت ترکیه نیز دسترسی پیدا کرده است.

او یک حرفه موفق در بخش خصوصی دارد که می‌تواند به آن اشاره کند. برخی در ترکیه او را با «ایلان ماسک» کارآفرین مشهور مقایسه می‌کنند. اردوغان در حال حاضر مشغول تلاش برای تضمین انتخاب مجدد خود است، اما بایراکتار آن قدر جوان است که مدت‌ها لازم باشد منتظر بماند تا نوبت به او برسد.