چرا ایران از فهرست تولیدکنندگان بزرگ فولاد جهان حذف شد؟/ دخالت‌های بیجای دولت و قیمت‌گذاری‌های دستوری، پاشنه آشیل صنعت فولاد

اقتصاد۲۴، مریم بهنام راد- انجمن جهانی فولاد اخیرا آمار تولید فولاد خام جهان در سه ماهه نخست ۲۰۲۳ را منتشر کرد و بدون هیچ توضیحی نام ایران را از فهرست ۱۰ تولیدکننده بزرگ فولاد جهان حذف و ایتالیا را جایگزین ایران کرد!

این در حالی است که از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، در فهرست این انجمن، ایران دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان بوده و در دو ماهه نخست سال ۲۰۲۳ نیز ایران بالاتر از ترکیه نهمین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان بوده است.

در همین رابطه رضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، وضعیت تولید فولاد در کشور را در گفتگو با اقتصاد ۲۴ چنین تشریح کرد و گفت: صنعت فولاد با تمام معضلات و مشکلاتی که به خاطر تحریم، به خاطر کمبود برق، به خاطر کمبود گاز و به دلیل مشکلات صادرات، نقل و انتقال پول و ... دارد، روی هم رفته بسیار خوب عمل کرده است.

وی تصریح کرد: مشکل اساسی که در این صنعت داریم دخالت‌های ناعادلانه و موردی است که هر روزی به یک شکلی از جانب وزارت صمت تحمیل می‌شود؛ چه از لحاظ قیمت‌گذاری‌های دستوری یا تغییر سیاست‌های کلی بابت برگشت پول، متاسفانه شرکت‌ها به‌ویژه در بخش دولتی با شرایط بدی روبه‌رو هستند.

بلاتکلیفی تولید کنندگان فولاد

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران که جدا شدن «فاطمی امین» از بدنه وزارتخانه را مثبت ارزیابی می‌کرد، گفت: کسی را باید در وزارت صمت بنشانند که صاحب تجربه باشد و بتواند مشکلات این صنعت را همه‌جانبه لمس کند و حمایت از مصرف‌کننده را هم در نظر بگیرد تا یک تعادلی ایجاد شود. الان با راه‌اندازی سامانه‌هایی که یک‌بار تاجر می‌تواند خرید کند و بار دیگر خیر، یا دفعه دیگر بهینه‌یاب را ملزم می‌کنند که تمام کالا‌ها را بیاورد و ... رانت‌خواری‌هایی به وجود آمده است.

شهرستانی با اشاره به اینکه این وضعیت باید به تعادل برسد و راه‌حلی جز دخالت نکردن ندارد، گفت: باید به تولیدکننده دو حق انتخاب بدهند؛ یکی اینکه بتواند در داخل کشور کالایش را فقط از طریق بورس بفروشد. دوم اینکه فقط حق فروش از طریق صادرات داشته باشد.

بیشتر بخوانید: تولید در خواب زمستانی؛ قطع برق بحران صنایع ایران!

به گفته وی، فروش از طریق بورس، موجب شفاف‌سازی شده و علاوه بر آن کمک می‌کند که بازار ملتهب نشود و در واقع مکانیزم عرضه و تقاضا پیاده‌سازی می‌شود.

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در ادامه گفت: همیشه هزینه‌های تمام‌شده صادرات بیشتر از هزینه فروش داخلی است؛ چون باید هزینه‌های حمل و نقل به بنادر، تخلیه و بارگیری، گمرک، بیمه و ریسک پول را هم به آن اضافه کرد که تقریبا بین ۱۰ تا ۱۵ درصد تمام می‌شود؛ بنابراین قیمت محصولات در بازار داخلی همیشه ۱۰ تا ۱۵ درصد ارزان‌تر از محصولات صادراتی است. در این شرایط، تولیدکننده دوباره محصولاتش را عرضه می‌کند تا فروش بیشتری داشته باشد و این فرآیند باعث حذف دلال‌ها و سفته‌بازی‌ها می‌شود.

قیمت جهانی فولاد به کدام سو می‌رود؟

شهرستانی در پاسخ به اینکه وضعیت قیمت جهانی و داخلی صنعت فولاد را چطور ارزیابی می‌کند؟ گفت: در خارج از ایران، با شرایط فعلی که می‌خواهند جلوی تورم را با بالا بردن بهره‌های بانکی بگیرند، نشان می‌دهد که تقاضا در دنیا به‌صورت کلی روند کاهشی داشته باشد. از طرف دیگر، به دلیل اینکه قیمت حامل‌های انرژی پس از جنگ اوکراین گران‌تر شده، قدرت خرید مردم نیز کمتر شده و به نظر می‌آید که قیمت‌ها روند کاهشی پیدا کنند چون با پایین آمدن تقاضا، قیمت‌ها افت می‌کند، بنابراین بسیاری از شرکت‌های فولادی، تولیداتشان را کاهش خواهند داد.

قیمت فولاد ریالی رشد می‌کند نه دلاری!

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در رابطه با ایران نیز خاطرنشان کرد: با توجه به تورم و بی‌ارزش شدن پول ملی ما از لحاظ ریالی، به نظر می‌رسد قیمت فولاد بالا برود، اما از لحاظ دلاری منطبق با دنیا پیش می‌رویم و زمانی که آنجا ارزان می‌شود، به همان نسبت هم قیمت‌ها در اینجا کاهش می‌یابد؛ به شرط آنکه بگذارند و دخالت نکنند.

شهرستانی به لحاظ رشد قیمت فولاد برای نیمه اول امسال در ایران، پیش‌بینی کرد که قیمت‌های ریالی رشد خواهند کرد، اما به لحاظ دلاری رشد قیمتی وجود ندارد و منفی خواهد بود.