وقتی بورس سازش ناکوک می شود

اقتصاد۲۴-بااین‌حال قیمت هر برگ دلار آزاد در ۳ ماه نخست سال جاری تا مرز ۲درصد رشد را تجربه کرد و توانست از کانال ۴۷‌هزار تومان در آخرین روز معاملاتی اسفند عبور کند و رقم ۴۸‌هزار و ۶۵۰تومان را در واپسین روز خرداد در پرونده کاری خود به ثبت برساند.

بررسی روند معاملات سهامی حاکی از آن است که شدت عقبگرد بورس در ماه پایانی بهار به بهانه‌هایی همچون اخبار متناقض از مذاکرات هسته‌ای کشور و تضعیف انتظارات تورمی از مهم‌ترین دلایل این روند بوده که منجر به خروج گسترده سرمایه از گردونه معاملات بورس تهران شده است. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد روند خروج پول از نیمه‌های اردیبهشت وارد فاز افزایشی شده است. به این ترتیب خروج ۳۲۸۷میلیارد تومان پول حقیقی از بورس در نخستین فصل ۱۴۰۲ نگرانی کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه را به دنبال داشته است. اما بورس تیرماه را نیز نزولی آغاز کرد. افت ۵۲/ ۰درصدی شاخص کل این بازار در روز شنبه به چالشی جدی در میان سرمایه‌گذاران تبدیل شده و واکنش‌های متفاوتی را از سوی کارشناسان به همراه داشته است.

به اعتقاد آن‌ها آنچه در روز گذشته در کشور روسیه به سبب اختلافات و تنش‌های داخلی رخ داده است، به دلیل گستره روابط این کشور با ایران، اثر منفی بر بازار سهام داشته است. به سبب این انتظار بورس نتوانست همگام با دیگر بازار‌های دارایی خود را بالا بکشد. به هر روی اغلب تحلیلگران وضعیت بازار سهام را وضعیتی رو به تعادل می‌خوانند و بر این باورند که انتشار عملکرد فصلی بنگاه‌های بورسی از یک سو و از طرفی تغییرات اعمال‌شده در نرخ ارز فرآورده‌های نفتی به مرور بورس را وارد مدار افزایشی خواهد کرد. این در حالی است که به نظر می‌رسد تداوم کاهش ارزش معاملات روزانه منجر به از دست رفتن کارآیی بورس در هفته‌های آتی شود.

واکنش بورس به متغیر‌های اثرگذار

روز گذشته بازار سهام در مواجهه با تحولات ارزی پتروشیمی‌ها رفتاری خنثی نشان داد؛ اما گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با کارشناسان بازار سرمایه نشان می‌دهد تغییرات جدید منجر به افزایش بازدهی پالایشی‌ها خواهد شد. بر اساس آنچه منتشر شده است، نرخ ارز محاسباتی برای فرآورده‌های ویژه پالایشگاهی که در بورس کالا فروخته می‌شود به ۳۸۰۰۰تومان تغییر یافته است. به این ترتیب به عنوان مثال قیمت پایه «لوب‌کات» که حدود ۱۲هزار تومان برای هر کیلو بوده است هم‌اکنون به حدود ۱۶۵۰۰تومان برای هر کیلو افزایش پیدا می‌کند. اگرچه در خبر مذکور در مورد نرخ برخی از فرآورده‌ها به‌ویژه بنزین اشاره‌ای نشده است، اما آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد می‌توان گفت پالایشگاه‌ها نفت را با دلار ۲۸۵۰۰تومان دریافت می‌کنند و ۸۰‌درصد محصول را با نرخ ۲۸۵۰۰تومان و ۲۰‌درصد را با نرخ ۳۸۰۰۰تومان به فروش می‌رسانند.

بیشتر بخوانید: تابستان مه آلود در انتظار بورس است!

این تحولات امکان بهبود وضعیت بازار سهام را افزایش خواهد بخشید. در همین رابطه احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه، گفت: از مصوبه جدید نرخ ارز محاسباتی فرآورده‌های پالایشگاهی برداشت‌های متفاوتی می‌توان داشت. به این صورت که کشف قیمت فرآورده‌های فرعی که با نرخ ۳۸هزار و ۵۰۰تومان انجام خواهد شد که یک معنا دارد و آن هم خداحافظی با نرخ ۲۸۵۰۰ سابق خواهد بود. محصولات فرعی پالایشگاه‌ها از جمله لوب‌کات، گوگرد، وکیوم باتوم و حلال‌ها معمولا در حدود ۲۰درصد با توجه به نوع پالایشگاه تولید می‌شوند که مقرر شده این ۲۰درصد با ارز ۳۸۰۰۰تومان فروخته شوند. این امر منجر به افزایش سودآوری پالایشگاه‌ها خواهد شد. اما نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که محاسبه نرخ ارز فروش پنج فرآورده اصلی یعنی بنزین، نفت کوره، نفت‌سفید، گاز مایع و گازوئیل همان رقم ۲۸۵۰۰ خواهد بود.

حال اگر نرخ نفت تحویلی پالایشگاهی‌ها با نرخ ۲۸۵۰۰تومان محاسبه شود، به دلیل افزایش نرخ آن به ۲۰درصد با افزایش سود‌آوری روبه‌رو می‌شوند. این در حالی است که اگر این گروه نفت را با دلار ۳۸۰۰۰تومان دریافت کنند به تبع آن هم‌زمان با بزرگ‌تر شدن عدد مذکور، حتی با فرض ثابت بودن مارجین (حاشیه سود)، باز هم این گروه‌ها رشد سودآوری را به ارمغان خواهند آورد. به گفته این کارشناس، افزایش نرخ محاسباتی پالایشگاهی‌ها از ۲۸۰۰۰ به ۳۸۵۰۰تومان در هر شرایطی منجر به افزایش سود‌آوری پالایشگاه‌ها می‌شود. درنتیجه بر کلیت جو حاکم بر بازار اثرات مثبتی خواهد گذاشت و می‌تواند امیدواری به رونق را تحقق بخشد.

گشایش‌های احتمالی

بااین‌حال ابهامات موجود در خصوص پنج فرآورده اصلی پالایشگاهی از ابهامات این خبر است که سیاستگذار باید در این مورد شفاف‌سازی کند. اما آنچه محتمل است این که تالار شیشه‌ای نسبت به افزایش نرخ فروش آن ۲۰درصد مذکور واکنش مثبت نشان خواهد داد. اگرچه روز گذشته شاخص کل بورس با ریزش بیش از ۱۱هزار واحدی در سطح ۲‌میلیون و ۱۶۲هزار واحدی ناشی از بروز تنش‌های رخ‌داده در روسیه قرار گرفت، اما مصوبه جدید به‌مرور روند بازار را به سمت تعادلی خواهد کشاند. او در ادامه با اشاره به وضعیت بازار سهام در ابتدای تیرماه اظهار کرد: بررسی روند داد‌وستد‌های روز شنبه حاکی از آن است که در این روز بازار، معاملات خود را در نقاط تعادلی به پایان برده است. اکثر سهام در روز گذشته تا منفی ۱ و مثبت ۲ معامله شده است.

به نظر می‌رسد با توجه به این مهم که بازار با فقدان نقدینگی دست به گریبان است، روند کنونی تا حدودی طبیعی محسوب می‌شود و جای نگرانی وجود ندارد. شواهد نشان می‌دهد بازار در ریل نوسانی حرکت کند. اگر دلار در روز‌های آینده بتواند به کانال ۵۰هزار تومان سرک بکشد بورس متاثر از این موضوع می‌تواند از نوسانات کاهشی فاصله بگیرد. پیش‌بینی کارشناسان بازار سرمایه نشان می‌دهد با انتشار گزارش فصلی شرکت‌ها، تالار شیشه‌ای سمت‌و‌سوی مثبتی به خود خواهد گرفت. برخی ازگمانه‌زنی‌ها نیز از یک مساله مهم خبر می‌دهد؛ دو هفته پایانی تیرماه می‌تواند زمانی باشد که بورس وارد روند مثبت و افزایشی شود. به طور کلی قیمت اغلب سهام در وضعیت کنونی نباید نگرانی سهامداران را در پی داشته باشد. از منظر وضعیت متغیر‌های اثرگذار بر بورس نیز باید به این نکته اشاره کرد که وضعیت خنثی این متغیر‌ها خود از عواملی است که رشد محدود و تدریجی بازار‌ها را رقم خواهد زد.