مناقشه میدان گازی آرش جز با درایت طرفین حل نمی‌شود/ شتاب‌زده عمل نکنیم؛ رابطه با عربستان و کویت مهم است

اقتصاد۲۴- میرا قربانی فر - ماجرا‌های مربوط به میدان گازی آرش و تنش تازه میان ایران و کویت، اولین بار روز ۱۸ تیرماه با ادعا‌های تازه سعد البراک وزیر نفت کویت آغاز شد که کشورش و عربستان سعودی را دارای حقوقی انحصاری در میدان گازی آرش یا الدوره در خلیج فارس دانسته بود.

واکنش کویتی‌ها، اما در واقع به اعلام تصمیم تازه ایران برای حفاری میدان آرش بود که در همان روز‌ها توسط محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اعلام شده بود، اما این اظهارات طرف کویتی نیز در حالی بیان می‌شد که ریاض و تهران به خصومت‌های هفت ساله میان خود پایان داده و همکاری‌ها را تقویت کرده‌اند.

در همان زمان نیز بود که وزیر نفت کویت از جمهوری اسلامی خواست با مشخص کردن مرز‌های دریایی‌اش ادعا‌های خود در این زمینه را اعتبارسنجی کند.

از سوی دیگر مقامات ایران نیز اعلام کرده بودند که کشورمان در میدان گازی آرش سهم دارد و توافق عربستان سعودی و کویت را که در سال ۲۰۲۲ برای توسعه این میدان امضا شده است را به رسمیت نمی‌شناسد.

در همین حال روز ۵ مرداد بود که طرف‌های کویتی خبر دادند که کشورشان بدون انتظار برای تعیین مرز با ایران، حفاری و تولید در میدان گازی آرش را آغاز خواهد کرد.

این خبر و ادعای تازه البته واکنش‌های جدی را در پی داشت به خصوص که مساله سرمایه گذاری چند ساله کویتی‌ها نیز حالا از همیشه جدی‌تر شده است.

در همین زمینه حسن مرادی، استاد دانشگاه تهران، نماینده سابق مجلس و کارشناس حوزه انرژی، اما در این باره به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «باید سردمداران دولت‌های مدعی سه گانه دست به یک انتخاب همراه با تدبیر بزنند.»

این استاد دانشگاه در رابطه با ابعاد سیاسی موضوع اختلاف بر سر میدان گازی آرش به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «بعد از سال‌ها تخاصم میان ایران و عربستان سعودی و برخی کدورت‌ها میان ایران و کویت، روابط حسنه‌ای بین سه کشور حاکم شده است و متاسفانه اکنون موضوع اختلاف بر سر میدان گازی آرش مطرح شده است و این بحران و اختلاف بر سر میدان گازی به جز با درایت طرفین حل نخواهد شد.»

وی ادامه می‌دهد: «اکنون باید سردمداران دولت‌های سه گانه دست به تدبیر درباره این اختلاف بزنند و برای این مساله فرمول همه جانبه گرایانه‌ای را نیز ارائه کنند.»

این کارشناس حوزه انرژی همچنین درباره ارتباط ایران با میدان گازی آرش به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «ایران سابقه کشف این میدان را در کارنامه خود دارد. میدان گازی آرش نیز اکنون در نزدیکی حوزه نفتی سروش ایران واقع شده و این مساله به این معناست که در حوزه بی طرف واقع شده است. میادینی که در حوزه آب‌های بی طرف یا بین المللی قرار دارند، قوانینی که درباره آنان جاری است با سایر قوانین متفاوت است، بنابراین در این مورد اگر لازم شود باید حتی محاکم بین المللی نظر بدهند و نمی‌توان با حدس و گمان این مشکل را حل کرد؛ لذا اولین مسئله‌ای که کشور‌های متخاصم باید در این مورد انجام بدهند خویشتن داری است که این مساله را به حکم مرجع الطرفین یا مرجع داوری ثالث ارجاع دهند و در مورد این موضوع تصمیم بگیرند.»

توان فنی ایران درباره برداشت از میدان گازی آرش

مرادی درباره توان فنی و امکان بهره برداری ایران از میدان گازی آرش نیز به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «ایران هیچ مشکل فنی برای برداشت از میدان گازی آرش ندارد و در میادین سخت‌تر نیز فعالیت کرده است، اما باید توجه کرد که ولو اینکه کویت دست به برداشت نیز بزند که البته به زودی ممکن نخواهد بود، این میدان گازی، میدان بسیار عظیمی است بنابراین نباید شتاب زدگی داشت، باید صحبت و صبر کرد که آیا امکان توافق وجود دارد یا خیر.»

بیشتر بخوانید: ایران از میدان گازی آرش کنار رفت؟

البته این کارشناس حوزه انرژی و سیاست اعتقاد دارد که آنقدر مجموع روابط ایران و عربستان و کویت مهم و بزرگ است که مساله میدان گازی آرش نقطه و بخش کوچکی از آن است.

او ادامه می‌دهد: «ایران باید در این مورد خویشتنداری کند چرا که مراجع صالح جهانی در این رابطه وجود دارند و البته این مساله نیز برای اولین بار نیست که یک میدان مشترک محل اختلاف قرار می‌گیرد.»

این کارشناس حوزه انرژی درباره ادعا‌های تازه مطرح شده توسط عراق نیز به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «عراق برای این ادعا باید قلمرو دریایی و یا قلمرو زمینی مرتبط داشته باشد که بعید می‌رسد؛ اگر میدان گازی آرش در نقطه بی‌طرف ایران و عربستان و کویت قرار گرفته باشد بعید است عراق بتواند در این ناحیه حرفی برای گفتن داشته باشد.»