آیا مردم در دوراهی استقبال یا بی‌توجهی به انتخابات قرار دارند؟

اقتصاد۲۴- همزمان با آغاز پیش ثبت نام انتخابات مجلس، توجه بسیاری، به سمت اسامی چهره‌هایی که در انتخابات ثبت نام می‌کنند معطوف شده است. احمد وحیدی، وزیر کشور در نخستین روز پیش ثبت نام مجلس، گفته است: «مجددا دعوت می‌کنم از همه متقاضیان عزیز و کسانی که خودشان را متناسب با داوطلبی برای مجلس می‌دانند. همه می‌توانند از طریق تلفن‌های همراه‌شان به راحتی وارد صفحه‌ای که برای پیش ثبت نام در نظر گرفته شده، شوند و ثبت نام را انجام دهند.»

محسن اسلامی مدیر کل انتخابات وزارت کشور گفته است که، در روز نخست از پیش‌ثبت‌نام‌ها، هفت هزار و ۷۰۰ متقاضی، اطلاعات هویتی خود را ثبت و مدارک خود را بارگذاری کردند. با توجه به این که اکنون قانون جدید انتخابات به مرحله اجرا رسیده است و تغییراتی از جمله پیش ثبت نام را در مراحل انتخابات کشور شاهدیم، نکته دیگری که در خبر‌های انتخاباتی مورد توجه قرار دارد نرخ مشارکت مردم و منتخبان از طیف‌های مختلف سیاسی در انتخابات پیش رو است.

در همین راستا پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که آیا اصلاح طلبان در انتخابات پیش رو مشارکت حداکثری خواهند کرد؟ مردم و طیف‌های مختلف سیاسی چه رویکردی اتخاذ خواهند کرد و آیا ترکیب مجلس آتی قابل حدس است؟ حسین کنعانی مقدم، فعال سیاسی اصولگرا و غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی، نماینده پیشین مجلس در دوره‌های نهم و دهم و فعال سیاسی اصلاح طلب به پرسش‌های فرارو در این زمینه پاسخ داده اند:

آیا تغییر و تحول از طریق صندوق‌های رای امکان پذیر است؟

مردم در دوراهی استقبال یا بی توجهی به انتخابات مجلس چه خواهند کرد؟ حسین کنعانی مقدم به فرارو گفت: «قطعا میزان مشارکت مردم در انتخابات با نرخ رای مردم مشخص می‌شود و هر اندازه که این آراء بالا باشد، نشان دهنده مشارکت حداکثری مردم در انتخابات است.

تا انتخابات مدت زمان زیادی باقی مانده است و حوادثی که می‌تواند ضربان قلب سیاسی یا نبض سیاسی کشور را تغییر دهد (خواه مثبت و خواه منفی) همچنان فرصت ظهور و بروز دارند. باید دید همزمان با شروع ثبت نام کاندیداها، چه افراد و گروه‌هایی خود را برای شرایط انتخاب شدن و نمایندگی مجلس اصلح می‌بینند و ثبت نام خواهند کرد. از همین جا می‌توانیم گمانه‌زنی‌هایی در رابطه با نوع مشارکت مردم یا سطح مشارکت مردم ارائه دهیم. به اعتقاد من ابتدا باید صبر کنیم تا ثبت نام‌ها به پایان برسد و سپس ببینیم افرادی که واجد صلاحیت شناخته می‌شوند، بیشتر کدام طیف را در بر می‌گیرند و در همان هنگام نیز مردم بهتر قضاوت خواهند کرد که آیا باید در انتخابات شرکت کنند یا خیر.»

وی افزود: «من معتقدم مشکل اصلی اصلاح‌طلبان، ناامیدی آنان از خودشان است. یعنی اصلاح طلبان در درون خودشان به این نتیجه و جمع بندی رسیده‌اند که حتی اگر نامزد‌های اصلاح طلب نیز توسط شورای نگهبان تایید صلاحیت شوند، رای نمی‌آورند. به همین دلیل، اصلاح طلبان فرافکنی می‌کنند که مردم در انتخابات شرکت نمی‌کنند. اگر اصلاح طلبان واقعا یک جریان سیاسی اصیل هستند و به مردم سالاری معتقدند، باید تمام تلاش خود را انجام دهند که مردم در انتخابات حضوری پررنگ‌تر داشته باشند و فرصت را برای مشارکت حداکثری مردم فراهم کنند.»

این فعال سیاسی اصولگرا در ادامه گفت: «اخیرا گفته می‌شود که اصلاح طلیان دو طیفی شده اند و برخی از آنان علاقه‌مند به حضور در انتخابات هستند و برخی نیز انتخابات را تحریم کرده‌اند. من این نوع رفتار را یک مانور سیاسی برای چانه زنی بیشتر می‌بینم. یعنی از یک سو می‌خواهند شورای نگهبان را تحت فشار قرار دهند که اگر ما در انتخابات شرکت نکردیم به دلیل تنگ نظری‌های شما بوده و از سوی دیگر تعیین شرط و شروط برای گرفتن امتیازات بیشتر، طی سال آینده است. من معتقدم شرط و شروط گذاشتن برای نظام در انتخابات روشی اشتباه است. این رفتار باعث می‌شود هم مشارکت کاهش پیدا کند و هم یک رانت سیاسی برای برخی جناح‌ها ایجحاد شود که با کمک همین شرط گذاری‌ها رقیب را از میدان بیرون کنند.»

بیشتر بخوانید: در یک ساعت ابتدایی چند نفر در انتخابات مجلس پیش‌ثبت‌نام کردند؟

وی افزود: «در نهایت آن چه که اراده ملی است از درون صندوق‌های رای بیرون خواهد آمد. اگر معتقدیم باید تغییر و تحولی ایجاد شود و باید شرایط را به سمت بهبود برد، هیچ راهی جز این نداریم که از طریق صندوق آراء این کار را انجام دهیم و این صندوق رای است که حرف آخر را می‌زند. فراموش نکنیم که هر رای در کشور ما ارزش بسیار بالایی دارد و حتی برای یک رای نیز باید تلاش بسیاری کنیم. به اعتقاد من، انتخابات پیش رو، مرصاد سیاسی است. یعنی تمام دشمنان، انقلاب و ملت دست به دست هم خواهند داد تا مشروعیت و مقبولیت نظام را در این انتخابات با مشارکت حداقلی زیر سوال ببرند. به همین خاطر باید بسیار مراقب باشیم که در زمین دشمن بازی نکنیم. شاه بیت تغییراتی که در قانون انتخابات اعمال شد، بحث انتخابات تناسبی بود که عملا حذف شد. این قانون، شامل رفع برخی ابهامات و موانع انتخابات قبلی است. همچنین، مسیر نظارت استصوابی شورای نگهبان، باز‌تر و موانع قانونی که بر سر راه آن قرار داشت برداشته شد.»

آیا با فقدان زمینه‌های برگزاری انتخابات پرشور روبروییم؟

مردم در دوراهی استقبال یا بی توجهی به انتخابات مجلس چه خواهند کرد؟ غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی در گفتگو با فرارو گفت: «فرض را بر این بگذاریم که متوجه شدیم یک انشقاق بین اصلاح طلبان وجود دارد که برخی مایلند در انتخابات شرکت کنند و برخی نمی‌خواهند. این انشقاق همیشه وجود داشته و مربوط به اکنون نیست. فقط شدت و حدت آن تغییر کرده است. اما این اتفاقات، چه تاثیری بر حضور مردم در انتخابات دارد؟ آن‌ها تصمیم خود را گرفته‌اند. مردم که تابع اصلاح طلب و اصولگرا نیستند. مردم نتیجه گرا هستند یعنی اگر دولت نتواند شرایط اقتصادی را تغییر دهد، مجلسی که در ناتوانی دولت نقش دارد، برای مردم انگیزه‌ای برای حضور ایجاد نمی‌کند. به جای نگاه غلیظ جناحی و حذبی باید اقدام درست را انجام دهیم.»

وی افزود: «ماه‌ها پیش، رهبر انقلاب در خصوص حضور مردم به نکاتی مهم اشاره کردند، اما اقدامی از وزارت کشور، شورای نگهبان، صدا و سیما و سایر نهاد‌ها برای به فعلیت رساندن پیام رهبری ندیدیم. اکنون برای مردم، پرواضح است؛ جناحی که دولت و مجلس را در اختیار دارند، به دنبال مشارکت حداکثری نیستند. مگر مردم گوش به فرمان اصلاح طلبان هستند؟ مردم به سفره‌های خود نگاه می‌کنند. دو سال کارنامه بسیار منفی و نامناسب دولت سیزدهم اثر زیادی روی کاهش مشارکت مردم خواهد داشت. معتقدم دولت آقای رئیس نماد جبهه پایداری است. این که بگوییم دولت رئیسی با خط کش جبهه پایداری نمی‌خواند یک موضوع دیگر است، اما درواقع، آقای رئیسی در اسارت جبهه پایداری است.»

نماینده دوره‌های نهم و دهم مجلس گفت: «چرا از انتخابات ترکیه درس نمی‌گیریم. در انتخابات ترکیه، کاندیدا در زندان بود و در انتخابات شرکت کرد و رای آورد. در انتخابات ایران، وقتی فردی رد صلاحیت می‌شود، هیچ پاسخی دریافت نمی‌کند که چرا این اتفاق رخ داده است. به اعتقاد من مقصر این شرایط مجلس است، چون فشاری نمی‌آورد و نظارت و کنترل نمی‌کند. نتیجه هم شده همین که می‌بینم. وقتی مجلس بر اساس تضارب افکار و ایده‌های مختلف افرادی شکل بگیرد که همگی تابع قانون اساسی هستند و این خاک را دوست دارند و البته با سواد هستند، همه چیز عوض می‌شود.

در حال حاضر در مجلس یازدهم چه خبر است؟ بیشتر مسائل و دغدغه‌های مجلس پیرامون اینترنت، موی سر دختران و مواردی مشابه بود، اما اکنون وضعیت اقتصاد مردم اولویت است. در شرایطی که بورس و دلار در وضعیت بحرانی قرار دارد نمایندگان به دنبال چه هستند؟ شاید به همین دلایل هم باشد که بسیاری از بزرگان، مایل نیستند در انتخابات پیش رو شرکت کنند. در حال حاضر، آقایان روحانی، لاریجانی، صالحی، نوبخت، عراقچی، جهانگیری و امثالهم، تمایلی برای شرکت در انتخابات ندارند.»

وی افزود: «نتیجه این حجم محدودیت، خالص سازی و مخلص پروری و خلوص همین وضعیت اقتصادی و ژئوپلیتیک سیاسی ما است. رفتار عربستان و کویت در قبال میدان گازی ما چگونه است؟ همه کشور‌های همسایه به خود اجازه می‌دهند برای ما شاخ و شانه بکشند. آمریکا نیز، مجددا نیرو‌های خود را به منطقه گسیل کرده است. برای حل همه این شرایط راهی نداریم به جز آن که یک آشتی ملی در سطح داخل کشور ایجاد کنیم. ما باید به یک انسجام ملی برسیم. من با هر نوع رفتار دشمن شاد کن مخالفم. اما توجه کنیم که عده‌ای مستقیما دشمن را شاد می‌کنند و عده‌ای غیرمستقیم. یعنی آن افرادی که عرصه را تنگ می‌کنند که هیچ کس در انتخابات شرکت نکند هم باید پاسخگو باشند. درست مثل این است که شخصی را به خانه‌ای دعوت کنیم که درب آن بسته است. مهمان از دیوار که نمی‌تواند وارد شود. این نوع رفتار یعنی شاد کردن دشمن به شکل غیرمستقیم. قهر کردن با صندوق‌های رای یا تحریم انتخابات کاملا اشتباه است. من هم دوست دارم شاهد انتخابات پر شور باشم، اما بستر‌های برگزاری انتخابات پرشور وجود ندارد.»

ایمن آبادی در ادامه گفت: «در حال حاضر شورای انقلاب فرهنگی، شورای انقلاب و ... هر یک در نقش مجلس بازی می‌کنند. در برخی موارد، مجلس، یک موضوع را تصویب و شورای نگهبان تایید می‌کند، اما در نهایت کمیته‌ای در مجمع تشخیص مصلحت نظام، تصمیم می‌گیرد. به نظر می‌رسد مجلس کاره‌ای نیست. مثلا مجلس یک موضوع را تصویب نمی‌کند، اما شورای عالی فضای مجازی آن را تصویب می‌کند. پس این مجلس چه نقشی دارد؟ چطور ممکن است به جز مجلس، نهاد‌های دیگری هم اختیار قانون گذاری داشته باشند؟

برای قانون گذاری فقط باید یک مرجع داشته باشیم. همانطور که یک مرجع قضایی و یک مرجع مجریه داریم. این حد دخالت‌ها و بی کفایتی‌ها است که ما را به باتلاق‌هایی مثل جنگ اوکراین و روسیه می‌اندازد. دولت طبق قانون اساسی نباید هیچ اقدامی انجام دهد، اما آیا واقعا اکنون اینگونه است؟ اصلا فرض کنیم یک دستی مجلس مثبت است. اکنون و در مجلس فعلی چه اتفاقی افتاده است. وضعیت اقتصادی و اجتماعی ما چگونه است؟ آقای رئیسی نیز در نیمه دولت خود هنوز درگیر فضای انتخابت و درگیری با دولت آقای روحانی است. ما طبق قانون اساسی اصول تفکیک قوا داریم، در راس تفکیک قوا جایگاه رهبری است و سپس هر قوه به وظایف خود عمل می‌کند. در سیستم خالص سازی، به سمت تجمیع قوا رفته ایم. یعنی اگر هم اکنون قوه قضاییه تصمیمی بگرد، دولت بی نهایت ترک فعل خواهد داشت. مجلس هم اگر قصد انجام وظایف خود را داشته باشد، به همین ترتیب خواهد بود.»