پوتین، پریگوژین و انتقامی که فراموش نشد/ سرنوشت گروه واگنر چه می‌شود؟

اقتصاد۲۴-با وجود آنکه حتی اطلاعیه‌های رسمی هم نتوانسته است ظن و گمان برخی تحلیلگران در رابطه با ساختگی بودن مرگ پریگوژین را از بین ببرد، اما به هر شکل اعلام مرگ آشپز سابق پوتین و رئیس گروه نظامی واگنر همه را به یاد شورش چند ماه پیش این ساختار نظامی خصوصی انداخت.

صرف نظر از روند وقوع این حادثه و حضور یا عدم حضور فرمانده واگنر در آن، به اعتقاد کارشناسان پوتین به عنوان رهبر کشوری که رو در روی قوی‌‌ترین پیمان نظامی حال حاضر جهان در جنگ اوکراین قرار گرفته، بعد از وقوع شورش گروه واگنر با شرایط بغرنجی مواجه شد.

بسیاری از کارشناسان معتقد بودند، شورش واگنر بیانگر ابعادی از ضعف شکل‌گرفته در حکمرانی پوتین بود و در عین حال نادیده گرفتن این تمرد توسط وی نیز دامنه این ضعف را در افکار عمومی و صد البته میان کارشناسان از جمله کارشناسان و تحلیلگران کشورهای متخاصم نهادینه کرد.

حال در آستانه شدت گرفتن ضدحمله اوکراین علیه مواضع ارتش روسیه با پشتیبانی ناتو و به رهبری آمریکا، خلاصی از بار فشار روانی کرنش و ضعف در مقابل یک دسته مزدور به دلیل احتیاج به آنها در این جنگ به یک نیاز مبرم تبدیل شده بود.

به هر شکل پریگوژین چه مسافر این هواپیما بوده باشد- که احتمال آن با توجه به اعلامیه‌های رسمی بسیار زیاد است- و چه حتی در آن نبوده باشد، چه این حادثه ساخته و پرداخته پوتین باشد یا آنکه پریگوژین برای فرار از انتقام حتمی پوتین آن را صحنه‌سازی کرده باشد، چه این کار بر اساس توافق دو طرف در راستای اهداف‌شان انجام گرفته و یا حتی سانحه‌ای کاملاً عادی در هوانوردی بوده باشد، تفاوتی در خروجی و نتیجه این معادله که قدرت گرفتن هر چه بیشتر پوتین و خوشحالی زایدالوصف کرملین از رها شدن از یکی از اهرم‌های فشار روانی در جنگ اوکراین است، نخواهد داشت.

دقایقی بعد از اعلام سقوط هواپیمای خصوصی و پیش کشیده شدن مساله مرگ پریگوژین بسیاری از رسانه‌ها به سراغ اظهارات چند سال گذشته پوتین رفتند که وی بارها آن را تکرار و تاکید کرده بود؛ خائنین باید بمیرند. او بارها اعلام کرده بود که این مرگ باید دردناک باشد، با این حال مگر پریگوژین یک خائن معمولی بود؟

پوتین تا به امروز در مورد پریگوژین به شکل دوپهلویی سخن گفته است. وی تاکید کرده او فردی بود که جرأت کرد تا کشور را در زمانی که مورد تهاجم قرار داشت به چالش بکشد، با این حال تاکید کرد که مردم در زمان جنگ قدرت تفکر خود را از دست می‌دهند.

شاید بتوان گفت رفتار علنی پوتین در مقابل پریگوژین بعد از خیانتش به همان اندازه اخبار ضد و نقیض ساعت‌های اولیه اعلام مرگ او، دوپهلو و مبهم بوده است.

هر چند این مساله برای پریگوژین هم مسجل شده بود که دیگر آن جایگاه سابق و قبل از شورش را ندارد. شاید به همین دلیل برخی تحلیلگران ترجیح می‌دهند همچنان درهای وجود صحنه‌سازی و حتی توافق پشت پرده بین دو طرف ماجرا را در این زمینه باز نگه دارند، گرچه چنین احتمالی چندان هم پررنگ به نظر نمی‌رسد.

بی‌تردید اگر این حادثه از پیش طراحی شده باشد کرملین، ارتش روسیه و از همه مهم‌تر پوتین به عنوان یک افسر سابق امنیتی، باید برای شورش احتمالی واگنر در نبود پریگوژین هم برنامه‌ریزی کرده باشند.

از این رو این پرسش مطرح می‌شود که آیا بعد از اخراج واگنر از اوکراین، فعالیت این گروه در بلاروس، آفریقا و سوریه هم محدود خواهد شد؟ در این صورت زمینه فروپاشی این گروه فراهم و تبعات آن برای مسکو بسیار بدتر از مشغول کردن آنها در مناطق دور از مرز روسیه همچون آفریقاست.