کم‌آبی کشور علاج می‌شود؟

اقتصاد۲۴-عباسقلی جهانی، درباره مزایا و معایب انتقال آب حوضه به حوضه و دریا‌ها اظهار داشت: انتقال حوضه به حوضه و مسئله استفاده از آب دریا و یا شیرین‌سازی موضوعی است که برای تامین آب در دستور کار قرار گرفته است، اکنون بخش مهمی از جمعیت دنیا کنار سواحل زندگی می‌کنند و در مناطق غیرساحلی نیز چنانچه منبع شیرین آب وجود نداشته باشد استفاده معقول از آب دریا نه برای مسیر‌های بالا بلکه تا شعاع ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر غیرمنطقی نیست و استراتژی توصیه شده است.

وی افزود: اگر کانون‌های جمعیتی را به جای کلان‌شهر‌ها باتوجه به کم‌آبی و موضوع اشتغال با ایجاد امکانات به سمت سواحل سوق دهیم، اقدام بجایی است، مثلا سواحل مکران در دریای عمان یکی از بکرترین مناطق برای ایجاد کانون جذب جمعیت و توسعه صنایع و همچنین مسائل تجارت دریایی است، در برنامه‌های آمایش سرزمین هم به این مسئله اشاره شده که بهتر است کانون‌های جمعیتی را به سمت این مناطق ببریم و با احداث صنایع و اشتغال و گردشگری تمرکز جمعیت داشته باشیم.

این کارشناس حوزه آب تاکید کرد: اصل موضوع شیرین کردن آب شور تا اندازه‌ای منطقی است، ولی اینکه یک طرح‌های افسانه‌ای با هزینه‌های تمام شده ۳ تا ۴ دلار برای هر متر مکعب اجرا کنیم درست نیست، اکنون برداشت آب از مقیاس وسیع تا ۵ تا ۶ میلیارد متر مکعب هدف‌گذاری شده، اما اگر چاره‌اندیشی نشود به محیط زیست هم لطمات جبران‌ناپذیری وارد می‌کند، در هر حال بنده موافق انتقال آب در مسیر‌های طولانی نیستم، اما شیرین کردن برای محدوده خاصی از سواحل برای ایجاد کانون‌های جمعیتی و توسعه صنایع را بلامانع می‌دانم مشروط بر اینکه منبع جایگزین دیگری نداشته باشیم.

بیشتر بخوانید:صادرات آب بسته‌بندی چه توجیهی دارد؟

وی درباره انتقال آب از خزر به فلات مرکزی باتوجه به پایین آمدن سطح تراز آب دریاچه گفت: این طرح فعلا غیرعملیاتی است، اما هنوز ایده آن به فراموشی سپرده نشده عده‌ای همچنان به دنبال احداث آب‌شیرین‌کن و جابجایی تخصیص آب هستند یعنی آب آب‌شیرین‌کن‌ها را استفاده کنند و آبی را که جاری می‌شود به حوضه آبریز مرکزی بازگردانند، در هر حال با توجه به مباحثی که در این حوزه مطرح شده فعلا پروژه منتفی شده است مثلا در چند سال پیش کلنگ انتقال آب از خزر به سمنان بر زمین زده شد، اما اجرایی نشده است، ولی اصل قضیه فراموش نشده است.

جهانی با تاکید بر اینکه مسئله شیرین کردن آب‌های شور و انتقال آن‌ها به عنوان یک استراتژی در برنامه‌های توسعه کشور وجود دارد، ادامه داد: هم در برنامه هفتم و هم در اظهارات مسئولین طرح‌ها منتفی نشده البته تعدادی طرح انتقال از دریای عمان تعدادی در حال اجرا است.

وی با اشاره به راهکار تامین آب در استان‌های کویری به جز انتقال آب از دریا تصریح کرد: برای استان‌های کم‌آب و کویری مهمترین اقدام و استراتژی بسیار مهم بازتخصیص آب است، اگر مجموعه طرح‌هایی که هدف‌گذاری شده را برای انتقال ۵ میلیارد متر مکعب آب در نظر بگیریم در مقایسه با آب تجدیدشونده کشور که ۹۰ تا ۱۰۰ میلیارد متر مکعب است رقم بسیار ناچیزی است، حال آنکه در مقیاس ملی می‌توانیم این ۵ میلیارد متر مکعب را از منابع موجود و از طریق مدیریت مصرف و تقاضا و جابجایی تخصیص آب فراهم کنیم، اگر روی بازتخصیص آب کار کنیم و بهره‌وری را افزایش داده و مصرف را کنترل کنیم نیازی به انتقال آب از دریا نداریم، اما بهرحال این مسیر آسان نیست و نیازمند تجهیز و حمایت سرمایه‌های اجتماعی و جلب اعتماد جامعه است. کمااینکه دولت در برنامه هفتم به این نتیجه رسیده که حدود ۱۸ میلیارد متر مکعب از مصارف موجود کاهش داده شود.

عضو سابق شورای جهانی آب خاطرنشان کرد: علاج مشکل آب تجدیدنظر در تخصیص‌ها است، ما می‌توانیم از طریق بازتخصیص آب هم کمبود آب شرب را جبران کنیم و هم مقداری از منابعی که از این طریق بدست می‌آید صرف محیط زیست و آب‌های زیرزمینی کنیم به شرط اینکه اراده سیاسی و نهادسازی وجود داشته باشد و تامین نیاز و ظرفیت‌سازی در این زمینه انجام شود، این کار می‌تواند عملیاتی شود البته باید در نظر داشت مسائلی که اکنون در حوزه آب با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم در فرایند زمانی اتفاق افتاده بنابراین برای حل آن نیز نمی‌توانیم یک‌شبه مسائل را دگرگون کنیم نیازمند دوران گذار هستیم، ما پیشنهاد کردیم این دوران گذار برنامه هفتم و هشتم باشد که پلتفرم‌ها و زیرساخت‌های لازم فراهم شود و در طول برنامه بتوانیم این کار را عملیاتی کنیم و نه اینکه همه مسائل در این دوران اجرایی شود بلکه ابتدا باید تغییر جهت و فکر و اندیشه و منتاسب با آن فراهم ظرفیت‌های مالی و تکنولوژی و تامین نیروی انسانی ایجاد شود.