توسعه اقتصاد دریا، شعاری صرفا روی کاغذ/ ظرفیت‌های آبی کشور و خواب غفلت دولت‌ها

اقتصاد۲۴- به تازگی مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی گفته، مخاطب مستقیم سند اقتصاد دریامحور، وزارت راه‌ و شهرسازی به عنوان حلقه مهم ترانزیت، وزارت صمت، وزارت جهاد کشاورزی و سایر دستگاه‌های مربوطه خواهد بود.

هنوز جزئیاتی درباره تمرکز این سند و یا چارچوب‌های وظیفه‌ای نهادعالی سیاست‌گذاری اقتصاد دریامحور مشخص نیست. با این حال به نظر می‌رسد شکل‌گیری رویکرد و روندی که بتواند مسئله اقتصاد دریامحور و احیای ظرفیت‌های خاموش آن را در دستور کار قرار دهد، مثبت است.

علیرغم استراتژیک بودن بحث اقتصاد دریامحور، طی دهه‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌های مناسبی برای بهبود و تقویت بنادر در کشور انجام نشده و این مسئله همواره جزو اولویت‌های آخر دولت‌ها بود.

با وجود شعار‌ها و وعده های مستمر در این خصوص، توسعه نیافتگی شهر‌های ساحلی نشان از بی‌توجهی طولانی مدت دولت‌ها به این مسئله دارد؛ بنابراین باید در ادامه دید تشکیل نهادعالی برای سیاست‌گذاری اقتصاد دریامحور و در ادامه سند اقتصاد دریامحور، چه تغییری را در روند اهمیت‌دهی به بنادر و فرصت تجارت دریایی ایران اعمال خواهد کرد.

توسعه اقتصاد دریا محور فقط ساخت کشتی نیست

مسعود دانشمند، کارشناس تجارت دریایی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ با اشاره به موقعیت دریایی و ترانزیت دریایی ایران گفت: زمانی که صحبت از توسعه و پایه گذاری سیاست‌های اقتصاد دریامحور است نباید فقط به ساخت کشتی اکتفا شود، بلکه مفهوم اقتصاد دریا، شناخت فرصت‌های موجود، بستر‌های مناسب و تخصصی برای تقویت فعالیت‌های ترانزیت دریایی است، موضوعی که تاکنون در هیچ دولتی نه سیاست گذاری شده و نه عملیاتی!

بیشتر بخوانید: برخی کشور‌ها تنها با یک دریا، اقتصادشان را متحول کرده‌اند، اما ایران ...

وی تصریح کرد: دولت‌ها از استفاده ظرفیت‌های آبی غافل مانده اند و این غفلت همچنان باقی مانده و نمی‌دانیم سرنوشت این راه توسعه‌ای به کجا می‌رسد.

توسعه‌ای برای بنادر در نظر گرفته نشده است

به گفته مسعود دانشمند، در مفهوم اقتصاد دریا نگاه به درآمد زایی مهمترین و شاکله اصلی در بحث توسعه است پس راه این درآمد زایی‌ها در بنادر است جایی که هنوز در بدترین شکل خود باقی مانده و هیچ برنامه مدون و کاملی برای توسعه آن در نظر گرفته نشده است.

وی تصریح کرد: شاید بحث‌ها و وعده‌هایی در راستای توسعه بنادر شنیده شود، اما هنوز از استاندارد‌های اولیه در بحث بنادر عقب هستیم. کشور‌های همسایه ایران به‌ویژه کشور‌های جنوبی مانند امارت، قطر و حتی عراق، اقدامات خوب و تاثیرگذاری را در بحث تجارت دریایی خود انجام داده‌اند. مجموعه اقدامات آن‌ها باعث شد تجارت دریایی و اقتصاد دریامحور قوی‌تری نسبت به ایران داشته باشند.

ویژگی ایران در آب‌ها منحصربفرد بوده اما بکر مانده است

این کارشناس تجارت دریایی ادامه داد: دسترسی ایران به راه‌های آبی متعدد و استراتژیک، همواره یکی از ویژگی های مهم اقتصاد کشور است و جایگاه منحصر به فرد را در بین سایر کشور‌ها برای ایران ایجاد کرده است. قرارگیری در کنار دهنه اقیانوس هند، دریای عمان و همچنین دسترسی مستقیم به تنگه هرمز و خلیج فارس، از مهم‌ترین فرصت‌های جغرافیایی کشور محسوب شده که نقشی جدی در عرصه تجارت دریایی می‌توانند ایفا کنند، اما تمام این ویژگی‌ها و مهم‌ها در بخش دسترسی ایران به راه‌های آبی بکر مانده چرا که تردد چند تا کشتی از این آب‌ها توسعه نیست!

دانشمند با توضیح اینکه هیچ یک از این ظرفیت‌ها در اقتصاد دریا محور تا به امروز مورد استفاده قرار نگرفته است، گفت: زمانی که هنوز برای بهره گیری از این ظرفیت تعریف درستی نشده مشخص است نگاه به مسئله توسعه اقتصاد دریا باید پس از سال‌ها همچنان بر روی کاغذ مانده و تنها از سوی دولتمردان به عنوان یک وعده و یک رویا در اقتصاد باقی بماند و هر چند یکبار به فکر سیاست گذاری برای این مهم بیفتند.