وجود ویروس ایدز گربه‌ای در میان گربه‌های پایتخت

اقتصاد ۲۴- تهران به یکی از شهر‌های جهان با بیشترین تعداد گربه تبدیل شده است. استانبول که روزگاری به کتستانبول (استانبول گربه ها) معروف بود، باید جایش را به تهران بدهد. هر گوشه‌ای از تهران را که ببینید، تعداد زیادی از گربه‌ها در هر کوچه و خیابان وجود دارند. طبق آخرین آمار غیررسمی در سال ۱۳۹۵، تعداد گربه‌های تهران، ۳۲۰ هزار تا است که از جمعیت ۶۸ کشور جهان نیز بیشتر است!

این گربه‌هایی که به نظر دوست داشتنی می‌رسند، هم بین خودشان درگیر انواع بیماری‌ها هستند و هم می‌توانند برای سایر حیوانات بیماری آفرین باشند. همچنین ناقل انواع بیماری‌ها برای انسان‌ها نیز هستند. یکی از این بیماری‌ها «ایدز گربه ای» است که سیستم ایمنی آن‌ها را ضعیف و زمینه‌ای برای ابتلا به انواع بیماری‌ها را در وجودشان فراهم می‌سازد.

از ایدز گربه‌ای چه می‌دانید؟

ویروس نقص ایمنی گربه (FIV) یکی از شایع‌ترین و پیامدترین بیماری‌های عفونی گربه‌ها در سراسر جهان است. در گربه‌های آلوده، FIV به سیستم ایمنی حمله می‌کند و گربه را در برابر بسیاری از عفونت‌های دیگر آسیب پذیر می‌کند. اگرچه گربه‌های آلوده به FIV ممکن است برای سال‌ها عادی به نظر برسند، اما در نهایت از نقص ایمنی رنج می‌برند، که به باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌های معمولی بی‌ضرر که در محیط روزمره یافت می‌شوند اجازه می‌دهد تا به طور بالقوه باعث بیماری‌های شدید شوند. هنوز درمانی جدی برای FIV وجود ندارد، مطالعات اخیر نشان می‌دهد که گربه‌های مبتلا به FIV معمولاً طول عمر متوسطی دارند، تا زمانی که به ویروس لوسمی گربه‌سان آلوده نباشند.

راه اصلی انتقال FIV از طریق زخم، مثلا کاسه‌های آب مشترک یا محل نظافت با دیگر گربه‌ها است. اگر مادر گربه در دوران بارداری خود به FIV آلوده شود، خطر انتقال به بچه گربه‌ها افزایش می‌یابد. تماس جنسی وسیله قابل توجهی برای گسترش FIV در بین گربه‌ها نیست.

سه مرحله عفونت با FIV وجود دارد. مرحله اول، عفونت معمولاً ۱-۳ ماه پس از عفونت رخ می‌دهد. در این زمان، ویروس به غدد لنفاوی منتقل می‌شود، سپس ویروس به سایر غدد لنفاوی در سراسر بدن گسترش می‌یابد و در نتیجه غدد لنفاوی موقتی بزرگ می‌شود که اغلب با تب، افسردگی و بی اشتهایی همراه است. این مرحله از عفونت ممکن است بسیار خفیف باشد و اغلب توسط صاحبان آن نادیده گرفته می‌شود یا به دلایل دیگر تب نسبت داده می‌شود.

در مرحله دوم، گربه‌ها وارد فاز بدون علامت می‌شوند که ممکن است از ماه‌ها تا چندین سال ادامه یابد. در طی این مدت، ویروس بسیار آهسته در سلول‌های سیستم ایمنی تکثیر می‌شود و گربه‌ها هیچ علامت ظاهری بیماری را نشان نمی‌دهند. گربه‌های آلوده ممکن است ناهنجاری‌های خونی مانند سطح گلبول‌های سفید پایین یا افزایش پروتئین خون را نشان دهند. برخی از گربه‌ها در این مرحله باقی می‌مانند و بیماری پیشرفت نمی‌کند.

با ادامه انتشار ویروس، گربه‌ها وارد یک حالت تضعیف ایمنی پیشرونده می‌شوند که در طی آن عفونت‌های ثانویه ممکن است رخ دهد. بیشتر بیماری‌های مربوط به FIV از خود ویروس نیست، بلکه از این عفونت‌های ثانویه یا مشکلات سیستم ایمنی است. گربه‌ها ممکن است به عفونت‌های مزمن یا عود کننده پوست، چشم، دستگاه ادراری یا دستگاه تنفسی فوقانی مبتلا شوند. التهاب لثه و بیماری شدید دندانی، معروف به ژنژیووستوماتیت، در گربه‌های آلوده به FIV شایع است و احتمال ابتلای آن‌ها به سرطان و اختلالات خونی ناشی از سیستم ایمنی بسیار بیشتر از گربه‌های سالم است. کاهش وزن، تشنج، تغییرات رفتاری نشانه‌های آن است.

نگرانی‌های سلامت انسان

FIV در بیشتر محیط‌ها بیش از چند ساعت زنده نمی‌ماند. با این حال، گربه‌های آلوده به FIV اغلب با سایر عوامل عفونی که ممکن است تهدیدی باشد، آلوده می‌شوند. برای مسدود کردن مسیر انتقال، تمیز کردن محیط و ضدعفونی کامل، تعویض ظروف غذا و آب، الزامی است.

و، اما اگرچه FIV شبیه ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) است و باعث ایجاد بیماری گربه مانند سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) در انسان می‌شود، اما این یک ویروس بسیار خاص است که فقط گربه‌ها را آلوده می‌کند. در حال حاضر هیچ شواهدی مبنی بر اینکه FIV می‌تواند باعث عفونت یا ایجاد بیماری در انسان شود وجود ندارد.

بیشتر بخوانید: چرا تعارض بین جوامع محلی و حیات‌وحش را پایانی نیست؟

آماری از جمعیت گربه‌های شهری تهران وجود ندارد

ایمان معماریان، دامپزشک و کارشناس حوزه حیات وحش گفت: آماری از تعداد گربه‌های شهری در تهران وجود ندارد. تاکنون هیچ مطالعه‌ای برای پیدا کردن تعداد این حیوانات انجام نشده است. اولین چیزی که برای مدیریت جمعیت گربه‌های شهری نیاز است؛ همین تهیه آمار است که در ایران نداریم. با این وجود مهم‌ترین راهکار برای کنترل جمعیت گربه‌های شهری، مدیریت پسماند و کاهش دسترسی آن‌ها به منابع غذایی و همچنین غذارسانی است.

وی تاکید کرد: شهرداری باید چنین آماری را در دست داشته باشد. اینکه فکر کنیم شهرداری فقط باید حیوانات داخل شهر را مدیریت کند اشتباه است. دلیل این است که در اطراف شهر و جا‌هایی که متولی ساماندهی مشخصی ندارد هم این حیوانات وجود دارند و اگر فقط در داخل شهر مدیریت شوند، مجددا جمعیتشان به شهر وارد می‌شود؛ بنابراین باید خیلی جامع‌تر به این موضوع پرداخت.

ایمان معماریان گفت: جمعیت گسترده‌ای از گربه‌ها در کشور‌های ایران، هند و ترکیه را می‌توان مشاهده کرد؛ اما در آن کشور‌ها برنامه‌های مدیریت جمعیتی وجود دارد. در ایران، به ویژه تهران، برنامه‌ای هم برای مدیریت جمعیت گربه‌های خیابانی وجود ندارد. علت اصلی عدم برنامه ریزی جهت مدیریت جمعیت گربه‌های شهری نیز این است که لزوم این کار هنوز برای مسئولان درک نشده است.

این دامپزشک تاکید کرد: بهداشت عمومی، رفاه حیوانات ولگرد، آسیب به گونه‌های بومی حیات وحش و... از جمله موارد الزام آوری است که می‌بایست مسئولان را در راستای مدیریت جمعیت گربه‌های شهری به حرکت وا دارد. گونه‌های حیات وحش شهری از جمله پرندگان، جوندگان و خزندگان که قبلا در تهران تعدادشان بیشتر بوده است با گسترش جمعیت گربه‌های شهری، کمتر از پیش شده است. همچنین انتقال بیماری ها، از دیگر مواردی است که ممکن است برای انسان مشکلاتی را به وجود بیاورد؛ چراکه آن‌ها مثل سگ و گربه‌های خانگی، وضعیت بررسی سلامت ندارند.

انتقال انواع انگل، باکتری و قارچ در بین خود گربه ها، حیوانات دیگر و انسان از جمله موارد مشکل زا در شهر است. همچنین حیوانات خیابانی که تحت حمایت انسان‌ها نیستند نیز دائما بیمار هستند و در نهایت با شرایط ناگواری می‌میرند.

وی همچنین افزود: زمانی که دستگاهی به عنوان متولی اصلی رسیدگی به این حیوانات نباشد، نمی‌توان کسانی را که به آن‌ها غذارسانی می‌کنند را نیز از طرق قانونی مورد مواخذه قرار داد. هرچند که این عمل، زمینه ساز زاد و ولد بیش از حد این حیوانات می‌شود. از سویی دیگر در ایران مشکل جدی مدیریت پسماند داریم. وقتی پسماند در شهر رها شده باشد، از بندپا‌ها و حشرات گرفته تا گونه‌های فرصت طلب مثل کلاغ، گربه، موش، روباه و... نیز در شهر زیاد می‌شود. وقتی اطلاع رسانی و آگاهی رسانی به مردم نشود، آن‌ها فکر می‌کنند راه نشان دادن دوستی به حیوانات شهری، غذا دادن به آنهاست در حالیکه این کار اصلا درست نیست.

ایدز گربه‌ای برای انسان‌ها خطرناک است؟

ایمان معماریان همچنین در خصوص ایدز گربه‌ای گفت: این بیماری برای انسان‌ها خطرناک نیست. ایدز گربه‌ای موجب می‌شود آن‌ها به بیماری‌های دیگر مبتلا شوند. هیچ مطالعه‌ای در تهران انجام نشده است که مشخص کند چه تعداد از گربه‌های شهر به ایدز گربه‌ای و یا حتی بیماری‌های دیگر مبتلا هستند. این بیماری علائم اختصاصی ندارد و فقط باعث ضعف سیستم ایمنی می‌شود. این ضعف سیستم ایمنی در نهایت منتهی به ابتلا به عفونت‌های بعدی در بدن گربه‌ها می‌شود.

این دامپزشک در پایان گفت: در این شرایط، بیماری‌های مشترک مثل بیماری‌های انگلی، قارچی و باکتریایی در بین انسان و گربه‌ها بیش از پیش می‌شود.