پیامد‌های پمپاژ آب درون تونل‌های حماس؛ راه اندازی سیل درون تونل‌های غزه از طریق آب دریا چه تاثیری خواهد داشت؟

اقتصاد۲۴- پیش از بمباران بی امان غزه توسط اسرائیل، دسترسی فلسطینیان به آب آشامیدنی و پاک در آن منطقه تحت محاصره، کمیاب بود. اکنون ممکن است این وضعیت حتی بدتر از آن زمان شود. براساس گزارشی که روز چهارشنبه از سوی روزنامه "وال استریت ژورنال" منتشر شد ارتش اسرائیل پمپاژ آب دریا به داخل تونل‌های حماس در غزه را آغاز کرده است. وال استریت ژورنال به نقل از مقام‌های امریکایی هفته گذشته گزارش داد که اسرائیل مونتاژ حداقل پنج پمپ آب دریا را در نزدیکی اردوگاه آوارگان الشطی در شمال غزه به پایان رسانده است. این پمپ‌ها می‌توانند آب را از دریای مدیترانه بیرون کشیده و هزاران متر مکعب در ساعت را شامل شوند. بنا بر گزارش‌ها مقام‌های اسرائیلی در حال بررسی طرحی برای پر کردن سیل آسای تونل‌ها از آب دریا طی مدت چندین هفته هستند.

محققان متخصص در زمینه آب، دیپلماسی و منازعات می‌گویند که آن جریان سیل آسای آب اثرات مخرب زیست محیطی از جمله آسیب رسانی به محصولات و ایجاد آلودگی در منابع آب ویران شده غزه برجای خواهد گذاشت.

به گفته یکی از کارشناسان این تأثیرات نقض قوانین بین المللی بشردوستانه محسوب می‌شود. اسرائیل هیچ گونه جزئیاتی در مورد طرح ایجاد سیل درون تونل‌ها ارائه نکرده و اطلاعات را محرمانه قلمداد می‌کند. بنابراین، ارزیابی طول و شدت ایجاد سیل درون تونل‌ها نامشخص است. "جولیان شیلینگر" محقق دانشگاه توئنته در هلند می‌گوید: "علیرغم آن که دامنه و بزرگی کلی این اقدام نامشخص است می‌توان انتظار داشت که حداقل مقداری از آب دریا به ویژه در مناطقی که پیش‌تر تونل‌ها آسیب دیده اند از تونل‌ها به خاک نفوذ خواهد کرد".

شیلینگر که متخصص در زمینه ارتباط میان منازعات و مدیریت آب است می‌گوید آن نشت منجر به آلودگی موضعی خاک و آب‌های زیرزمینی با آب دریا می‌شود. او می‌افزاید: "به خاطر داشته باشید که ما در اینجا صرفا در مورد آب با محتوای نمک بالا صحبت نمی‌کنیم آب دریا در امتداد سواحل مدیترانه هم چنین از طریق فاضلاب تصفیه نشده آلوده شده است فاضلابی که به طور مداوم از سیستم فاضلاب ناکارآمد غزه به مدیترانه تخلیه می‌شود".

وارد ساختن خسارت به کشاورزی

آبخوان ساحلی غزه تنها منبع آبی در آن منطقه محاصره شده به دلیل پمپاژ بیش از حد و فاضلاب آلوده شده است. آب به طور متناوب از طریق پمپ‌های تحت کنترل اسرائیل به فلسطینیان در آن منطقه می‌رسد. اسرائیل در آغاز درگیری فعلی برای چندین روز فعالیت پمپ‌ها را به طور کامل متوقف کرد. حدود ۹۶ درصد از آب خانگی در غزه آلوده است و برای مصرف آشامیدنی توسط انسان مناسب نیست. در نتیجه، اکثر فلسطینیان در آن منطقه برای تهیه آب به تانکر‌های آب خصوصی و تاسیسات نمک زدایی متکی هستند.

بیشتر بخوانید:طوفان الاقصی‌ جدیدی در راه است؟

نتیجه مطالعه‌ای انجام شده در سال ۲۰۱۱ میلادی نشان داد که آب آن منطقه علیرغم به ظاهر نمک زدایی توسط تاسیسات اغلب آلوده است. جنگ اسرائیل علیه غزه حداقل سه تاسیسات بزرگ نمک زدایی را مجبور به توقف فعالیت ساخته است.

"مارک میسن" استاد جغرافیای زیست محیطی در مدرسه اقتصاد لندن می‌گوید: "کیفیت بسیار ضعیف آب در غزه نتیجه وضعیتی است که در آن هیچ فضای معناداری برای فلسطینیان وجود ندارد تا حاکمیت آب خود را تعیین کنند".

میسن دلیل این عدم حاکمیت را تاثیر مستمر و ناتوان کننده محاصره غزه توسط اسرائیل، توسعه زدایی اقتصادی و درگیری‌های مسلحانه مکرر می‌داند. او می‌افزاید: "چگونگی چشم انداز برای بازسازی زیرساخت‌های آبی پس از جنگ به دسترسی به سفره‌های زیرزمینی بستگی دارد که بر اثر اجرای طرح‌های سیلاب بیش از گذشته شور و آلوده خواهد شد".

میسن می‌افزاید: "جنگ از پیش آبخوان‌ها را در نتیجه آسیب به زیرساخت‌های فاضلاب و نشت فلزات سنگین ناشی از استفاده بی رویه از مهمات تخریب کرده است".

شیلینگر اشاره می‌کند که طغیان آب دریا باعث آسیب طولانی مدت به کشاورزی غزه نیز می‌شود که مدت هاست توسط اسرائیل ویران شده است.

میسن می‌گوید: "استفاده از زمین برای مصارف کشاورزی به شدت تحت تاثیر حملات نظامی، اشغالگری و جابجایی جمعیت قرار گرفته است". با فرض این که بخش کشاورزی بتواند به نحوی در آینده احیا شود آب‌های زیرزمینی مملو از نمک تا حد زیادی انتخاب محصول را محدود می‌کند.

نقض قوانین بین المللی

این اولین باری نیست که تونل‌ها پر می‌شوند. مصر در سال ۲۰۱۳ میلادی فاضلاب را روانه تونل‌ها کرد. قاهره این کار را در تلاش برای جلوگیری از قاچاق سلاح، منابع و حرکت جنگجویان بین جنوب غزه و شبه جزیره سینا انجام داد.

طغیان آب دریا هشت سال پیش منجر به آسیب وارد شدن به خانه‌ها و مشاغل غیر نظامی در غزه و هم چنین وارد شدن آسیب به منابع آب و زمین‌های کشاورزی شد. اسرائیل احتمالا استدلال خواهد کرد که پمپاژ آب درون تونل‌ها به دلیل استفاده جنگجویان فلسطینی از شبکه‌های تونلی به عنوان یک هدف نظامی براساس قوانین بین المللی اقدامی "متناسب" بوده است. میسن خاطر نشان می‌سازد با این وجود، اقداماتی که باعث وارد ساختن آسیب طولانی مدت به محیط زیست شوند غیرقانونی هستند.

او افزود:"پمپاژ مستمر آب در تونل‌ها آن دسته از هنجار‌های حقوق بشردوستانه در عرف بین المللی را نقض می‌کند که طرفین متخاصم را از وارد ساختن آسیب‌های گسترده، طولانی مدت و شدید به محیط زیست طبیعی بازداشته است".

با توجه به این که آبخوان برای نیاز‌های آبی مردم غیرنظامی ضروری است و در حال حاضر در نقطه اوج سقوط طولانی مدت قرار دارد اقدامات اسرائیل به احتمال زیاد نقض قوانین بشردوستانه بین المللی محسوب می‌شوند.