هشدار تشدید تنش آبی در ایران

اقتصاد۲۴- احد وظیفه با تشریح تحلیل سازمان هواشناسی از ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎﺭﺵ ﻭ ﺩﻣﺎی ﺟﻬﺎﻥ ﺩﺭ ﭘﺎﯾﻴﺰ امسال، یادآور شد: اکثر ﺍﺳﺘﺎن‌های ﮐﺸﻮﺭ ﺩﺭ ﻣﺎه‌های ﭘﺎﯾﻴﺰ ﺳﺎﻝ ﺟﺎﺭی‪ گرم‌تر ﻭ خشک‌تر ﺍﺯ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ بی هنجاری ﺷﺪﯾﺪ ﺩﻣﺎ ﺑﺎ ﺩﻣﺎی ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ‫ﻧﺮﻣﺎﻝ ﻃﯽ آﺑﺎﻥ ﻭ آﺫﺭماه امسال ثبت شد.

وی ادامه داد: ﻃﯽ آﺫﺭ ﻣﺎه بی هنجاری ﻣﺜﺒﺖ ﺷﺪﯾﺪ ﻭ ﮐﻢ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺩﻣﺎ ﺩﺭ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺮﺩﺳﻴﺮ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺗﺎ ﻣﺮﮐﺰ ﮐﺸﻮﺭ ‫ﺣﺎﮐﻢ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺩﻣﺎی ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﮐﺸﻮﺭ ﺭﮐﻮﺭﺩ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﺎﻧﺪ.

وی افزود:‌در ماه گذشته ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺳﺘﺎن‌های ﮐﺸور به‌جز هرمزگان امواج گرمای بین ۵ تا ۲۰ روز را تجربه کردند و بیشترین گرمایش نسبت به نرمال در استان‌های سردسیر عرض‌های شمالی کشور بین ۷ تا ۱۵ درجه سلسیوس روی داد. بالاترین رکود بی‌هنجاری دما مثبت آذرماه در ایستگاه پارس‌آباد استان اردبیل با اختلاف مثبت ۱۹.۷ درجه سلسیوس و بیشینه دما ۳۰.۳ درجه از ۱ تا ۶ آذرماه امسال ثبت شد.

بیشتر بخوانید:از گمانه زنی‌های خوشبینانه هواشناسی تا احتمال تشدید خشکسالی؛ تابستان جگرسوز در راه است؟

وی با یادآوری این‌که ماه گذشته در ۳۳ سال اخیر دومین آذر گرم بود و اختلاف بسیار جزیی با گرم‌ترین آذر در سال ۷۷ دارد، اضافه کرد:‌در آبان‌ماه امسال نیز با بی‌هنجاری مثبت شدید دما به‌عنوان گرم‌ترین آبان تاریخ مشاهدات ۳۳ ساله به ثبت رسید و رتبه اول گرم‌ترین آبان دارد.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی گفت: بی‌هنجاری شدید و افزایش دما نسبت به نرمال نه در تنها در ایران بلکه خاورمیانه، شرق مدیترانه و شمال آفریقا حاکم بوده است. وجود هوای نابهنجار بسیار گرم‌تر از نرمال در شمال آفریقا تا شرق مدیترانه و خاورمیانه طی ماه‌های نوامبر و دسامبر باعث عدم تقویت و گذر سامانه‌های باران‌زا معمولی پاییزی از شرق مدیترانه به منطقه خاورمیانه و ایران شد.

وظیفه تاکید کرد: چنین وضعیتی منجر به کاهش شدید بارش‌ها در کشور طی آذرماه امسال و ۱۵ روز اول دیماه سال جاری شده است، به‌طوری‌که بارش تجمعی میانگین آذرماه ۷۵ درصد کمتر از نرمال بوده است. این در حالی است که ابتدای مهر تا پایان آبان‌ماه بارش دریافتی در حد نرمال قرار داشت.

به گفته وی، در ماه‌های نوامبر و دسامبر اکثر کشور‌های خاورمیانه، آسیای میانه و بخش‌هایی از جنوب اروپا شامل ایتالیا و اسپانیا، کشور‌های مکزیک، بخش‌های وسیعی در غرب آمریکا و کانادا در آمریکای شمالی با کم‌بارشی متوسط تا شدید باران یا برف مواجه شدند.

وی با یادآوری این‌که در مدت یاد شده جنوب غرب، جنوب و مرکز شرق آسیا خشک‌تر از معمول بود، اظهار کرد: در پاییز قاره آسیا گرم‌ترین نوامبر تاریخ خود را ثبت کرد، ضمن این‌که در ماه‌های پاییز ۲۰۲۳ میلادی رکورد بی‌هنجاری مثبت دما و گرم‌ترین سال زمین ثبت شد. همچنین خشکسالی در بخش‌هایی از روسیه، شمال چین، جنوب غرب آسیا و هند در باز‌های زمانی ۲ تا ۷۲ ماهه وجود داشته است. به‌ویژه خشکسالی در جنوب غرب آسیا و از جمله ایران در زمان‌های ۹ تا ۴۸ ماهه در وضعیت نامطلوبی دیده می‌شود.

وی بیان کرد: از سوی دیگر گرمای مداوم و گسترده و کاهش بارندگی‌ها طی چند ماه اخیر، عملکرد تبخیر و تعرق را در بسیاری از مناطق آسیا به‌ویژه روسیه، چین، خاورمیانه، شامل ایران و آسیای مرکزی را افزایش داده و عامل مهمی در کاهش آب دریاچه‌ها و ذخیره سد‌ها در دوره خشکسالی است.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی با بیان "در ادامه فصل زمستان بارندگی‌ها با احتمال قوی در حد نرمال تا کمتر از نرمال پیش‌بینی شده است" افزود: با تداوم نسبی هوای گرم احتمال کاهش بارش برف زمستانی یا ذوب بیشتر برف در فصول گرم سال آتی، چالش تامین آب جدی‌تر می‌شود. در این صورت و با توجه به کمبود‌های جدی فعلی آب ناشی از کم‌بارشی سال‌جاری و ۳ سال اخیر، پتانسیل تشدید تنش آبی به‌خصوص در حوضه‌های مرتبط با فلات مرکزی و شرق کشور افزایش می‌یابد.

وظیفه تاکید کرد: بنابراین لازم است نسبت به اتخاذ رویکرد‌های سختگیرانه در مدیریت منابع آب مانند منع کشت بهاره در مناطق کم‌آب در نظر گرفته شود.