ایجاد سامانه جدید به جای افزایش تولید شیر خشک!

اقتصاد۲۴-ماه‌هاست که شهروندان برای تهیه شیرخشک دچار مشکل شده‌اند؛ این وضعیت تا جایی پیش رفته که از ۲۰ مهرماه امسال عرضه شیر خشک رگولار (عادی) در داروخانه‌ها با ثبت کد ملی و تاریخ تولد نوزاد در سامانه «تی‌تک» سازمان غذا و دارو انجام می‌شود. تصمیمی که مشکلاتی برای افراد بدون شناسنامه و اتباع هم ایجاد کرده است.

بر این اساس شیرخشک‌های رژیمی و رگولار (معمولی) در سامانه تی‌تک برای شفافیت در زنجیره توزیع شیرخشک ثبت می‌شوند و اگر داروخانه‌ای شیرخشک را ثبت نکند سهمیه شیرخشکش قطع خواهد شد.

علاوه بر این، فروش سهمیه‌ای مشکلات دیگری هم برای خانواده‌ها ایجاد کرده است. چراکه هر کودک فقط ۱۰ عدد سهمیه ماهانه دولتی و بیمه‌ای دارد و در صورت نیاز بیشتر، باید دو برابر هزینه پرداخت کند.

از سوی‌دیگر، سوءاستفاده‌هایی از سوی برخی داروخانه‌ها در جریان است؛ برای مثال مدیرکل تعزیرات حکومتی استان سیستان‌وبلوچستان اخیرا گفته بود که عده‌ای با جمع‌آوری کارت‌های ملی نوزادانی که نیاز به شیرخشک ندارند، اقدام به سودجویی می‌کنند.

بیشتر بخوانید:پرداخت ارز شیر خشک به کجا رسید؟

بخشی از این مشکلات به دلیل روند معیوب تخصیص ارز از سال گذشه تاکنون است و تولیدکنندگان شیر خشک هم از اواخر سال قبل نسبت به احتمال نابسامانی در بازار شیر خشک در سال جاری هشدار داده بودند. در مقابل وزارت بهداشت ارز را به واردات شیرخشک اختصاص داد. هرچند که این اقدام هم اثری در بازار شیر خشک نداشت.

بنا بر آمار منتشرشده از سوی انجمن تولیدکنندگان شیر خشک، با گسترش فعالیت کارخانه‌های شیر خشک، ظرفیت تولید این محصول در سال به ۱۲۰ میلیون قوطی رسیده است. اما سال گذشته ۶۱ میلیون قوطی شیر خشک تولید شده و در پنج ماه اول امسال نیز ۲۷ میلیون قوطی به بازار عرضه شده است. این در حالی است که این صنعت به ۱۱۰ میلیون دلار ارز برای واردات مواد اولیه نیاز دارد. اما در نیمه اول امسال فقط ۲۵ میلیون دلار به این شرکت‌ها تخصیص داده شد است.

از طرف دیگر به دلیل تخصیص ار نیمایی به مواد اولیه شیر خشک، قیمت این محصول در ایران ارزان‌تر از کشور‌های منطقه است و همین موضوع باعث قاچاق معکوس شیر خشک به عراق و افغانستان شده که به کمبود در بازار هم دامن زده است.

در مجموع اشتباهات سیاست‌گذار در این هم مصرف‌کننده و هم تولید‌کننده را دچار مشکل کرده است؛ تا جایی که اواخر مهرماه وزیر صمت در نامه‌ای از وزیر بهداشت خواست تا برای جلوگیری از تعطیلی این کارخانه‌ها و جلوگیری از بحران شیر خشک هر چه زودتر نامه تائید ارز این واحد‌ها را صادر کند تا بانک مرکزی ارز لازم را به این امر اختصاص دهد. اما گزارش‌ها حاکی از این است که همان زمان به شرکت‌های پخش اعلام شده که چهار میلیون قوطی شرخشک از یک برند ترکیه‌ای به‌زودی وارد سیستم خواهد شد.

هرچند اواخر مهر ماه، رئیس سازمان غذا و دارو وعده داده بود که مشکل کمبود شیرخشک تا یک ماه آینده رفع شود، با گذشت دو ماه از زمان تعیین شده نه تنها مشکلی حل نشده، بلکه امروز سجاد اسماعیلی، سخنگوی سازمان غذا و دارو، از راه‌اندازی سیستم پیامکی شیرخشک جهت جلوگیری از سوء استفاده احتمالی از کد ملی نوزاد یا دریافت هزینه بیشتر، خبر داده و به ایسنا گفته پیامک‌های شیرخشک برای اطلاع رسانی از میزان سهمیه باقیمانده، برای سرپرست نوزاد ارسال می‌شود.

هرچند سخنگوی سازمان غذا و دارو معتقد است در حال حاضر هیچ مشکلی در خصوص تأمین شیرخشک‌های معمولی (رگولار) وجود ندارد و بازار به تعادل عرضه و تقاضا رسیده، اما مشاهدات میدانی و روند ایجاد سامانه‌های جید برای کنترل عرضه نشان می‌دهد دولت همچنان نتوانسته مشکلات بازار شیرخشک را حل کند. اما همچنان به جای حل اساسی این مسئله، یعنی تخصیص ارز کافی و حل مشکلات تولید، با ایجاد سامانه‌های جدید قصد کنترل بازار را دارد.