آیا انتخابات خبرگان رهبری رقابتی است؟

اقتصاد۲۴- اکنون با بالا گرفتن انتقادات، اما به نظر می‌رسد تلاش برای حفظ ظاهر انتخابات آغاز شده و محمد بهادری جهرمی حقوق‌دان نزدیک به دولت با حضور در برنامه‌ای تلویزیونی گفته که «با یک نامزد برای یک کرسی خبرگان، انتخابات برگزار نمی‌شود». به گفته این حقوق‌دان «یا با جابه‌جایی نامزد‌ها یا با تایید صلاحیت افراد جدید مشکل باید حل شود و گرنه انتخابات خبرگان در آن حوزه به انتخابات بعدی موکول می‌شود.»، اما آمار‌های ادوار قبلی خبرگان نشان می‌دهد که انتخابات این مجلس برخلاف ادعای حقوق‌دان نزدیک به دولت در بسیاری از حوزه‌ها به شکل غیررقابتی برگزار شده است.

آمار‌های ادوار انتخابات خبرگان چه می‌گوید؟

در پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان در سال ۱۳۹۴ از ۸۰۱ نامزد انتخابات فقط ۱۶۱ نفر برای ۸۸ کرسی تایید صلاحیت شدند. این ردصلاحیت‌ها تاجایی پیش رفت که در استان‌های آذربایجان غربی (٣ کرسی)، اردبیل (٢ کرسی)، بوشهر (١ کرسی)، خراسان شمالی (١ کرسی)، سمنان (١ کرسی) و هرمزگان (١ کرسی) شمار نامزد‌های تایید‌صلاحیت شده برابر با شمار کرسی‌های استان‌ها بود. یعنی در ۹ کرسی مجلس خبرگان هیچ رقابتی پس از تایید صلاحیت‌ها وجود نداشت و فقط در صورتی که انصراف نامزد‌ها یا ابطال انتخابات آن‌ها را از رسیدن به خبرگان محروم می‌کرد. در استان‌های دیگر نیز وضع تفاوت محسوسی نداشت و بر اساس آمار‌ها تقریبا در سه چهارم استان‌های کشور تعداد نامزد‌های تایید صلاحیت شده دو برابر یا کمتر از دو برابر تعداد کرسی‌های این استان‌ها بود. در چنین شرایطی نامزد‌های انتخابات مجلس خبرگان در اغلب استان‌ها بخت پیروزی ۵۰ درصد یا بالاتر را داشتند.

انتخابات خبرگان رقابتی است؟

البته این آمار‌ها برای دوره پنجم است و ادوار قبلی حتی وضعیت غیررقابتی‌تر هم بوده. در دوره دوم خبرگان سال ۱۳۶۹، ۱۰۶ نفر برای نشستن روی ۸۳ کرسی رقابت کردند. پایین درصد مشارکت انتخابات مجلس خبرگان با ۴۱ درصد نیز مربوط به همین دوره است. بیشترین میزان مشارکت نیز در دور اول رقم خورد که ۷۷ درصد بوده است. مشارکت در دوره سوم، چهارم و پنجم نیز به ترتیب ۴۶، ۶۰ و ۶۲ درصد بوده است. در ششمین دوره خبرگان نیز ۵۱۹ نفر ثبت نام کردن که ۳۶۳ نفر رد صلاحیت و فقط ۱۴۷ نامزد برای ۸۸ کرسی رقابت می‌کنند. در این انتخابات از آغاز نیز ثبت نام رییسی از حوزه انتخابیه خراسان جنوبی بازتاب‌های زیادی در فضای سیاسی کشور داشت. چراکه تا پیش از رییسی روسای جمهور وقت همگی از تهران کاندیدا شده بودند. چراکه آمار‌ها و تعداد کرسی‌های نشان می‌دهد که رقابت در تهران تفاوت‌های زیادی با خراسان جنوبی دارد.

بیشتر بخوانید:سنت نامزد شدن روسای جمهوری مستقر برای مجلس خبرگان از تهران شکسته می‌شود؟

به طور مثال در دوره قبل اکبر هاشمی رفسنجانی با دو میلیون و ۳۰۰ هزار رای نفر اول خبرگان تهران و احمد جنتی رییس فعلی این مجلس نفر آخر راه‌یافتگان به مجلس خبرگان بودند. حسن روحانی رییس جمهور پیشین نیز در انتخابات سال ۹۴، ۲ میلیون ۲۳۸ هزار رای داشت، اما رییسی در خراسان جنوبی فقط با ۳۲۵ هزار رای به مجلس خبرگان رسید. در آن رییسی فقط با یک کاندیدا رقابت کرد که سال ۹۹ فوت شد

چه خواهد شد؟

ششمین دوره انتخابات مجلس خبرگان می‌تواند تاثیرگذاری زیادی داشته باشد و رد صلاحیت چهره‌های شاخص مثل حسن روحانی نیز حاکی از همین اهمیت است. نکته متفاوت این دوره، اما اینجاست که به نظر می‌رسد تلاش زیادی برای حفظ چهره انتخاباتی رییسی در جریان است. در حالی که او در انتخابات ریاست‌جمهوری نیز در حالی پیروز شد که شورای نگهبان صلاحیت علی لاریجانی با سابقه ۱۲ سال ریاست مجلس را رد کرده بود. اکنون باید دید که این دوره با رویه فعلی چه میزان مشارکت خواهد داشت.