سنت نامزد شدن روسای جمهوری مستقر برای مجلس خبرگان از تهران شکسته می‌شود؟

اقتصاد۲۴- انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان احتمالا آن تب و تاب ۸ سال پیش را ندارد؛ انتخاباتی که در آن برای اولین بار رای‌دهندگان به صورت فهرستی رای دادند. آن دوره چهره‌های سرشناسی در رقابت‌ها حضور داشتند که در این دوره دیگر خبری از آن‌ها نیست؛ اکبر هاشمی رفسنجانی، محمد یزدی و محمدتقی مصباح یزدی. از قضا یک نفر از این سه یعنی هاشمی رفسنجانی نفر نخست فهرست خبرگان در تهران بود که بالاترین رای را هم در کشور از آن خود کرد؛ بیش از دو میلیون رای در استان تهران به نام او شد. دو نفر دیگر که مصباح یزدی و محمد یزدی باشند، با طرح انتخاباتی هاشمی رفسنجانی نتوانستند راهی مجلس خبرگان شوند و از این مجلس حذف شدند. حالا این سه نفر، دیگر در این دنیا نیستند.

اما رقابت‌های امسال خبرگان رهبری هم می‌تواند جذابیت‌هایی داشته باشد. نامزد‌های بالقوه این دور از رقابت‌ها ابراهیم رئیسی و حسن روحانی هستند؛ یکی رئیس‌جمهوری پیشین و یکی رئیس دولت مستقر.

نامزد شدن از تهران؛ سنت روسای جمهوری مستقر

در این دور از انتخابات مجلس خبرگان، قاعدتا ابراهیم رئیسی باز هم نامزد خواهد شد؛ همان احتمالی که درباره روحانی هم وجود دارد. اما رئیسی اگر بخواهد به سنت روسای جمهوری پایبند بماند باید از تهران نامزد خبرگان رهبری شود. چرا که تا حالا سابقه نداشته یک رئیس‌جمهوری از حوزه انتخابیه‌ای غیر از تهران نامزد خبرگان شود.

از میان روسای جمهوری، آیت‌الله خامنه‌ای، هاشمی‌رفسنجانی، حسن روحانی و ابراهیم رئیسی همزمان با ریاست‌جمهوری، عضو مجلس خبرگان رهبری هم بوده‌اند. اولین رئیس‌جمهوری عضو خبرگان آیت‌الله خامنه‌ای بود که از حوزه انتخابیه تهران در سال ۱۳۶۱ نامزد شد و با حدود دو میلیون و ۸۰۰ هزار رای به عنوان نخستین نفر وارد این مجلس شد.

اکبر هاشمی رفسنجانی هم چه در زمان ریاست‌جمهوری و چه بعد از آن، همواره از استان تهران نامزد می‌شد و به خبرگان راه پیدا می‌کرد.

بیشتر بخوانید: قشر خاکستری از وضع اداره جامعه عصبانی است

حسن روحانی هم در سومین دوره خبرگان رهبری در سال ۱۳۷۸، طی انتخابات میان دوره‌ای از حوزه انتخابیه سمنان وارد این مجلس شد. در دوره چهارم یعنی سال ۱۳۸۵، اما روحانی توانست از حوزه انتخابیه تهران به خبرگان برود. دوره پنجم هم که همزمان با ریاست‌جمهوری بود، از تهران توانست راهی مجلس خبرگان شود.

رئیسی پیروز دو انتخابات خبرگان رهبری در خراسان جنوبی

اما ابراهیم رئیسی، از چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری وارد این نهاد شده است که البته هر دو هم از حوزه انتخابیه خراسان جنوبی بوده است؛ هم انتخابات سال ۱۳۸۵ و هم انتخابات ۱۳۹۴. تا قبل تقسیم خراسان به سه استان در سال ۱۳۸۳، این استان ۶ نماینده در خبرگان داشت. اما پس از تقسیم استان، به خراسان جنوبی یک سهم برای مجلس خبرگان اختصاص داده شد.

اولین انتخابات خبرگان بعد از تشکیل خراسان جنوبی، سال ۱۳۸۵ بود که ابراهیم رئیسی با دو نفر دیگر رقابت می‌کرد. به غیر از رئیسی، محمد ابراهیم ربانی و قربانعلی شهمیری نامزد تک صندلی خراسان جنوبی در خبرگان بودند. نهایتا رئیسی توانست با کسب ۲۰۰ هزار رای از حدود ۲۹۳ هزار رای این استان، راهی خبرگان رهبری شود.

در انتخابات سال ۹۴ هم تعداد نامزد‌های خبرگان رهبری در خراسان رضوی به دو نفر تقلیل یافت و ابراهیم رئیسی با محمد ابراهیم ربانی رقابت کرد. رئیسی باز هم توانست با حدود ۳۲۵ هزار رای از مجموع ۴۰۶ هزار رای صندلی‌اش در خبرگان را حفظ کند.

روحانی قبل از ریاست‌جمهوری هم در تهران

حسن روحانی پیش از ریاست‌جمهوری هم سابقه حضور در انتخابات از تهران را دارد. آن هم زمانی که بیش از یک سال از دولت محمود احمدی‌نژاد گذشته بود و به واسطه مسئولیت روحانی در مذاکرات هسته‌ای دولت خاتمی، او و تیم مذاکره‌کنند زیر انتقادات گسترده‌ای قرار داشتند. اما حسن روحانی آن زمان هم توانست که از مردم استان تهران رای قابل توجهی کسب کند.

در انتخابات امسال و پس از گذشت بیش از دو سال از ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی، در صورتی که او از تهران نامزد خبرگان شود و روحانی هم از تهران، می‌تواند رقابت قابل توجهی صورت بگیرد. چرا که رای به رئیس دولت مستقر در انتخاباتی غیر از ریاست‌جمهوری، برای او یک وزن‌کشی میان‌دوره‌ای محسوب می‌شود و می‌تواند به روزترین نظرسنجی در استان پایتخت را داشته باشد. البته جامع بودن این امر در گرو مشارکت بالای ۶۰ درصد از واجدین شرایط در انتخابات است. البته اگر رئیسی اوضاع تهران را مناسب کاندیداتوری برای خبرگان نبیند، بعید نیست که با ارائه دلایلی نظیر احترام به مردم خراسان جنوبی و از این دست مسائل، از همان استان نامزد شود.

تهران؛ شمشیر دو لبه‌ی برای رئیسی

با این وجود نامزد شدن از تهران برای رئیسی می‌تواند شمشیر دو لبه باشد؛ اگر او و روحانی از تهران نامزد شوند، تعداد آرای این دو نفر می‌تواند نشانه‌هایی معنادار داشته باشد. حتی اگر فقط رئیسی از تهران نامزد شود، قیاس تعداد آرای او با دو میلیون و ۳۰۰ هزار رای نفر اول خبرگان تهران در دور قبل که هاشمی رفسنجانی بود، باز هم می‌تواند تاویل و تفسیر‌های زیادی به همراه داشته باشد. از سوی دیگر اگر رئیسی از تهران نامزد شود و رایی بالاتر از روحانی یا در صورت نبود روحانی، رایی بالاتر از آرای هاشمی رفسنجانی در دور قبل به دست بیاورد، می‌تواند یک پیروزی سیاسی غیرمستقیم برای او به همراه داشته باشد. به هر شکل رئیسی در گام اول باید دل به دریا بزند و بجای نامزدی از خراسان جنوبی، خود را در معرض رای واجدین شرایط در استان تهران قرار دهد.