کاهش معنادار ثبت نام کنندگان در انتخابات مجلس خبرگان؛ از انتخابات غیررقابتی در ۱۶ استان تا ردصلاحیت‌های جنجالی

اقتصاد۲۴- ششمین دوره از انتخابات مجلس خبرگان رهبری همزمان با انتخابات مجلس دوازدهم در روز ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد. بنابر اعلام آمار رسمی ستاد انتخابات کشور، ۵۱۰ نفر کاندیدای این دوره از انتخابات مجلس خبرگان شدند که صلاحیت ۱۴۴ نفر تایید شد. همچنین از میان ۸۸ نماینده فعلی، بنابر اعلام آمار رسمی از سوی وزارت کشور، ۶۵ نفر کاندیدای این دوره از انتخابات نیز شده اند.

۲۱ نماینده فوت کردند، تکلیف ۱۳ صندلی مشخص شد

در عمر ۸ ساله مجلس پنجم خبرگان ۲۱ نماینده نیز دار فانی را وداع گفتند که در میان آن‌ها نام چهره‌های مشهوری مانند علی اکبر هاشمی رفسنجانی، سید محمود هاشمی شاهرودی، نورالله طبرسی، سید هاشم بطحائی گلپایگانی و محمدتقی مصباح یزدی دیده می‌شود.

از میان این ۲۱ نفر، ۱۳نفر در انتخابات میان دوره‌ای جایگزین شده اند، اما ۸ نماینده دیگری که درگذشته اند، جایگزینی برایشان تعیین نشده است.

۱۴۴ کاندیدا مجوز گرفتند

اما با پایان یافتن بررسی صلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان، هادی طحان نظیف، سخنگوی شورا، روز ۱۹ بهمن ماه اعلام کرد که صلاحیت ۱۴۴ نفر توسط شورای نگهبان تأیید شده و ۳۶۶ نفر یا انصراف داده اند یا مُهر قرمز ردصلاحیت بر پرونده شان نقش بسته است. ۱۴۴ نفری که از سه روز پیش وارد تبلیغات انتخاباتی شده اند.

انتخابات رقابتی در ادوار اولیه انتخابات مجلس خبرگان

بر اساس گزارشی که خبرگزاری خبرآنلاین از ۶ دوره انتخابات مجلس خبرگان تهیه کرده، در ادوار اول و دوم انتخابات مجلس خبرگان فضای رقابتی محسوس‌تر بود. در دوره اول انتخابات خبرگان از میان ۱۶۷ کاندیدا، ۱۲ نفر و در دومین دوره انتخابات نیز از میان ۱۷۱ داوطلب، ۶۲ کاندیدا رد صلاحیت شده بوده اند.

بررسی‌ها نشان داده است که از دوره چهارم تیغ رد صلاحیت شورای نگهبان برنده بوده است.

کاهش معنادار ثبت نام کنندگان در انتخابات خبرگان رهبری

با بررسی آمار‌های منتشر شده، در دوره ششم از انتخابات مجلس خبرگان رهبری، تعداد ثبت نام کنندگان به صورت قابل محسوسی کاهش یافته است. در این دوره از انتخابات فقط ۵۱۰ نفر ثبت نام کرده اند که در مقایسه با دوره پنجم که ۸۰۱ نفر بوده اند، ۲۹۱ نفر کاهش داشته است.

بیشتر بخوانید:انصراف‌های معنادار در انتخابات مجلس خبرگان؛ انتخابات در اسفند ۱۴۰۲ دیگر رقابتی نیست

بخشی از علت این عدم کاندیداتوری را می‌توان به شرایط جدید انتخابات مجلس خبرگان از جمله شرط سنی و سطح تحصیلات مرتبط دانست. اما سرد بودن فضای انتخابات دلیل دیگری است که می‌توان برشمرد.

برخی از شخصیت‌های سیاسی کشور، ردصلاحیت‌ها را عامل بی رغبتی چهره‌های شاخص برای کاندیداتوری می‌دانند، آنگونه که مجید انصاری عضو مجمع روحانیون مبارز، در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین، علت استقبال کم از انتخابات مجلس خبرگان را رد صلاحیت‌های گسترده دوره پیش دانسته و گفته است: «به دلیل برخورد بد و رد صلاحیت‌هایی که در انتخابات ادوار سابق مجلس خبرگان انجام دادند، در این دوره از انتخابات مجلس خبرگان تعداد زیادی به هیچ وجه حاضر نشدند اسم بنویسند چراکه آبروی خودشان را که از جوی آب نگرفته‌اند. کما اینکه سید حسن آقا در انتخابات این دوره مجلس خبرگان ثبت‌نام نکرد.»

همچنین، علی جنتی، عضو کابینه یازدهم نیز در مصاحبه‌ای با خبرگزاری خبرآنلاین، شورای نگهبان را دلیل ثبت نام نکردن اشخاص در انتخابات مجلس خبرگان ذکر و خاطرنشان کرده است: «در دوره‌های مختلفی که من شاهد انتخابات مجلس خبرگان رهبری بوده‌ام متاسفانه فقهای شورای نگهبان می‌دانند چه کسانی می‌توانند وارد مجلس خبرگان شوند و چه کسانی نباید وارد شوند.»

وی در ادامه گفته است: «تعدادی از نامزد‌ها را می‌شناسم که به آن‌ها گفته شده اگر به فلان استان بروید تایید می‌شوید، اما در استان دیگر تایید نمی‌شوید. علت این است که شورای نگهبان خودش در آن استان کاندیدایی را قبول دارد و می‌خواهد نامزد خودش رای بیاورد.»

کدام چهره‌های شاخص وارد گود انتخابات نشده اند؟

در این میان، در این دوره از انتخابات مجلس خبرگان رهبری، برخی از چهره‌های شاخص حضور نیافته اند. بمب خبری را احمد جنتی، رئیس فعلی این دور از مجلس خبرگان منفجر کرد که کاندیدای این انتخابات نشد.

همچنین آیت الله سیدکاظم نورمفیدی نماینده استان گلستان، محمد هادی عبدخدایی از خراسان رضوی و هاشم هاشم زاده هریسی از آذربایجان شرقی، آیت الله زینب العالدین قربانی نماینده گیلان و آیت الله احمدی شاهرودی نماینده خوزستان نیز نامشان در میان ثبت نام کنندگان به چشم نمی‌خورد.

آیت الله امامی کاشانی، نماینده فعلی تهران در مجلس خبرگان، چهره دیگری است که بنابر اطلاعات به دست آمده به دلیل «وضعیت جسمانی» از کاندیداتوری در انتخابات مجلس ششم خبرگان انصراف داده است.

مهر قرمز رد صلاحیت بر روی پرونده حسن روحانی

همانگونه که ذکر شد، در این دوره از انتخابات مجلس خبرگان، ۳۶۶ نفر نتوانستند از فیلتر شورای نگهبان عبور کنند که در میان آن‌ها رد صلاحیت حسن روحانی رئیس جمهور ادوار یازدهم و دوازدهم که عضو فعلی مجلس خبرگان رهبری نیز هست، جنجال‌ها و واکنش‌های زیادی را به همراه داشت.

سیدمحمود علوی که وزیر اطلاعات دولت‌های یازدهم و دوزادهم بوده و عضویت در ادوار چهارم و پنجم مجلس خبرگان را در کارنامه خود دارد، چهره برجسته دیگری بود که فقهای شورای نگهبان صلاحیتش را تایید نکردند.

زنان بازهم غایب بودند

نکته دیگری که نه تنها در این دوره از انتخابات مجلس خبرگان رهبری، بلکه در ادوار گذشته نیز جلب توجه می‌کرد، اختصاص نداشتن جایگاهی برای زنان در این مجلس بوده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در میان ادوار شش گانه مجلس خبرگان رهبری، در دوره پنجم انتخابات، ۱۶ زن کاندیدا شدند که هیچکدام وارد گود رقابت انتخاباتی نشدند. اما در انتخابات میان دوره‌ای در سال ۱۳۹۸، یک زن از استان فارس تا مرحله آزمون اجتهاد پیش رفته است.

بیشتر بخوانید: رمزگشایی از دلایل حضور و بیانیه حسن روحانی برای انتخابات خبرگان؛ علیه یکدست‌سازی

در این میان، در انتخابات ششمین دوره از مجلس خبرگان نیز طبق آمار‌های اعلام شده در دومین روز ثبت نام ها، ۲درصد از کاندیدا‌ها را زنان تشکیل می‌دادند و ۹۸ درصد باقیمانده سهم مردان بوده است. اما درباره آمار کلی ثبت نامی‌ها اطلاعاتی در دست نیست. از سوی دیگر، در میان ۱۴۴ کاندیدای رد صلاحیت شده نیز، نامی از هیچ کاندیدای زنی به چشم نمی‌خورد.

رئیسی بالاخره رقیب پیدا کرد

نکته جالب توجه دیگر در بررسی آمار صلاحیت‌های شورای نگهبان در دور اول تک کاندیدا بودن برخی حوزه‌های دارای یک صندلی در مجلس خبرگان بود، آنچنان که در استان خراسان جنوبی که ابراهیم رئیسی از آن‌ها کاندیدا شده بود از میان ۵ داوطلب تنها رئیسی تایید صلاحیت شده بود. یا در استان کهگیلویه و بویر احمد نیز شرایطی مانند استان خراسان جنوبی وجود داشت و تنها صلاحیت احمد آیت الله سید شرف‌الدین ملک حسینی تایید شده و او هم بی رقیب مانده بود.

این عملکرد شورای نگهبان جنجال‌ها و واکنش‌های زیادی به همراه داشت، به طوریکه در دور دوم بررسی صلاحیت ها، در استان خراسان جنوبی علاوه بر ابراهیم رئیسی، سیدحسن روحبخش به عنوان کاندیدای این حوزه اعلام شده است.

همچنین در استان کهکیلویه و بویر احمد در کنار نام احمد آیت الله سید شرف‌الدین ملک حسینی، نام محمدهادی رحیمی صادق به عنوان کاندیدای دوم این حوزه هم دیده می‌شود تا دو رقیب برای تصاحب یک کرسی این استان در مجلس خبرگان رهبری رقابت کنند.

تکلیف استان زنجان مشخص شد

اما نکته عجیب‌تر در بررسی صلاحیت کاندیدا‌های مجلس ششم خبرگان توسط شورای نگهبان در دور اول، عدم تایید صلاحیت هیچ کدام از کاندیدا‌های مجلس خبرگان در استان زنجان بود که واکنش‌ها و انتقادات زیادی را در پی داشت. اما در اسامی نهایی اعلام شده در ۱۹ بهمن ماه نام دو تن در لیست تایید صلاحیت شده‌های این استان به نام‌های «جواد جعفری» و «اسماعیل نوری» به چشم می‌خورد تا بر سر یک کرسی زنجان در مجلس خبرگان رقابت کنند.

این استان‌ها غیر رقابتی شدند

اسامی اعلام شده از سوی شورای نگهبان نشان می‌دهد که در برخی از استان‌ها تعداد کاندیدا‌های تایید صلاحیت شده با توجه به تعداد کرسی‌های آن حوزه در مجلس خبرگان رهبری دو یا چند برابر نبوده و فضای چندان رقابتی را شاهد نیستیم.

در تهران که ۱۶ کرسی در مجلس خبرگان دارد، تنها ۲۶ کاندیدا تایید صلاحیت شده اند و حتی کاندیدا‌ها ۲ برابر صندلی‌ها نیست.

آنچنان که در استان‌های آذربایجان شرقی و فارس که صاحب ۵ کرسی در مجلس خبرگان هستند، صلاحیت ۶ کاندیدا تایید شده است؛ یعنی یک داوطلب بیشتر از تعداد کرسی ها.

در آذربایجان غربی نیز که دارای ۳ صندلی در مجلس خبرگان است،۴ کاندیدای تایید صلاحیت شده به مردم معرفی شده است.

همچنین استان‌های اردبیل، سیستان و بلوچستان، قزوین، کرمانشاه، گلستان، لرستان، مرکزی، همدان و البرز با وجود داشتن دو کرسی در مجلس خبرگان، در لیست تایید صلاحیت شده‌ها نام ۳ داوطلب آمده است.

خوزستان استان دیگری است که ۶ کرسی در مجلس خبرگان دارد، اما ۸ داوطلب توسط شورای نگهبان تایید صلاحیت شده اند.

در استان‌های گیلان و مازندران نیز با وجود ۴ کرسی در مجلس خبرگان، به ترتیب ۶ و ۵ نفر تایید صلاحیت شده اند.

لیست جامعتین برای انتخابات ششم مجلس خبرگان در تهران

چند روز پیش بود که جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، لیست کاندیدا‌های مورد نظر خود برای تهران را از میان ۲۶ داوطلب رد صلاحیت شده ارائه داده اند.

در میان لیست ۱۶ نفره منتشر شده توسط این دو تشکل روحانی، ۱۱ کاندیدا به نام‌های محمد علی موحدی کرمانی، علیرضا اعرافی، سیدمحمد علی موسوی جزائری، قربانعلی دری نجف آبادی، حسینعلی سعدی، غلامعلی صفایی، محسن قمی، محمود محمدی عراقی، غلامرضا مصباحی مقدم، علی مومن پور و غلامعلی نعیم آبادی مشترک هستند.

اما ۵ کاندیدای باقی مانده، آقایان علی رازینی، محسن اسماعیلی، هادی صادقی، حمید حوالی شهریاری و مصطفی پورمحمدی مورد تایید جامعه روحانیت مبارز قرار گرفته اند و در لیست جامعه مدرسین هم اسامی آقایان احمد دانش زاده مؤمن، محمود رجبی، سعید صلح میرزائی، محمدرضا ناصری و عبدالجواد ابراهیمی‌فر دیده می‌شود.

در جدول زیر لیست جامعتین در انتخابات خبرگان رهبری از تهران آمده است؛