مدارای آنکارا با یک بحران/ چرا ترکیه در مناقشه دریای سرخ بی‌طرف است؟

اقتصاد ۲۴- ترکیه عضو ناتو نقش «بی‌طرفی فعال» در بحران دریای سرخ را بر عهده دارد. آنکارا که بین منافع منطقه‌ای و متحدان غربی گرفتار شده است، هشدار می‌دهد که پاسخ نظامی به حوثی‌ها، صحنه سیاست را به "دریای خون" تبدیل می‌کند. جنگ اسرائیل با غزه و گسترش آن به دریای سرخ از ماه نوامبر به طور قابل‌توجهی ابعاد بین‌المللی پیدا کرده است. این نقطه که ازنقطه‌نظر تجارت جهانی حیاتی است، به طور فزاینده‌ای نظامی‌سازی شده است. اعضای ناتو در واکنش به بحران امنیتی دریای سرخ یکدست نیستند و تقسیم شده‌اند.

برخی از کشور‌های ائتلاف از رویکرد نظامی برای مقابله با حملات موشکی و هواپیما‌های بدون سرنشین حوثی علیه کشتی‌های تجاری و تجاری حمایت کرده‌اند. اما دیگران هشدار داده‌اند که چنین اقدامی تنها خطر تشدید تنش‌ها را به وجود می‌آورد. از ۱۲ ژانویه، ایالات متحده و بریتانیا با حمایت استرالیا، بحرین، کانادا و هلند بمباران ده‌ها هدف حوثی در بخش‌های مختلف یمن را آغاز کردند. بااین‌حال، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا از شرکت در این عملیات نظامی به رهبری ایالات متحده خودداری کرده‌اند و در عوض رویکرد دیپلماتیک بیشتری را برای بحران امنیتی دریای سرخ انتخاب کرده‌اند.

نه ترکیه برای همکاری علیه حوثی‌ها

یک عضو مهم ناتو که به‌شدت مخالف چنین مداخله نظامی غرب علیه انصارالله است، ترکیه است. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، واشنگتن و لندن را به تلاش برای تبدیل دریای سرخ به «دریای خون» متهم کرد. اظهارات اردوغان را باید حداقل تا حدی در چارچوب سیاست داخلی ترکیه درک کرد، آن‌چنان که بسیاری از مردم از کشتار اسرائیل در غزه خشمگین هستند.

کارشناسان سیاسی معتقدند در حوزه رسانه‌های اجتماعی ترکیه، "تمایل فزاینده‌ای برای تجلیل از جنگ حوثی‌ها علیه اسرائیل" وجود دارد. آن‌ها می‌گویند در میان عموم مردم ترکیه در مورد حوثی‌ها کمبود دانش عمومی وجود دارد، اما اعتقاد مشترکی وجود دارد که بازیگران دولتی و غیردولتی باید از غزه حمایت کنند. بر اساس این منطق، بسیاری از ترک‌ها از حوثی‌ها حمایت می‌کنند. اگر چه اظهارات اردوغان اغلب برای مصرف داخلی بود؛ اما رئیس‌جمهور ترکیه و مقامات عالی‌رتبه در آنکارا به‌شدت نگران اقدام نظامی ایالات متحده و انگلیس در دریای سرخ هستند. اقداماتی که تنش‌های منطقه‌ای را بدتر می‌کند و می‌تواند ناتو را به یک درگیری بسیار بزرگ‌تر بکشاند.

ناظران سیاسی اذعان می‌کنند به نفع آنکارا نیست که بحران تشدید شود. ازاین‌رو ترکیه از تلاش جمعی برای حمله به اهداف حوثی‌ها حمایت نخواهد کرد. نگرانی‌هایی که احتمالاً توسط مقامات ترکیه در نشست‌های ناتو نیز مطرح شده است.

بیشتر بخوانید: چشم‌انداز سیاست خارجی ترکیه در سال ۲۰۲۴

بر همین اساس، ترکیه مستقیماً در اصل موضع بی‌طرفی فعال اتخاذ کرده و دولت حتی به‌سرعت حادثه‌ای را که در آن دزدان دریایی مرتبط با حوثی‌ها سوار یک کشتی ترکیه شدند و بازداشت کردند، کم‌اهمیت جلوه داد. ترکیه به‌عنوان یک قدرت دریایی با منافع خاص در افریقا و شبه‌جزیره عربستان، خطرات زیادی در نتیجه بحران امنیتی و نظامی‌شدن دریای سرخ دارد.

اقتصاد ترکیه بهای افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل را با کشتی‌های کانتینری بزرگ برای جلوگیری از دریای سرخ به دلیل حملات دریایی حوثی‌ها پرداخت کرده است. تجارت بین ترکیه و کشور‌های شرق دور مانند چین که تأمین‌کننده شماره یک کالا ترکیه است، اکنون باید در سراسر افریقای جنوبی و از طریق تنگه جبل‌الطارق به‌جای باب المندب انجام شود. همچنین هند، مالزی و کره جنوبی در فهرست ۲۰ شریک برتر واردات ترکیه قرار دارند.

همکاری ترکیه و سومالی در دریای سرخ

از سوی دیگر ترکیه و سومالی توافقنامه چارچوب همکاری‌های دفاعی و اقتصادی را امضا کردند که یک پیمان ۱۰ساله است که ظاهراً آنکارا را در توسعه، آموزش و تجهیز نیرو‌های دریایی سومالی درگیر می‌کند و ترکیه را به‌عنوان محافظ خط ساحلی سومالی و ضامن نهایی امنیت دریایی سومالی تأسیس می‌کند. بر اساس این توافق، ترکیه و سومالی در ۷ مارس یک توافق همکاری انرژی بین دولتی امضا کردند که روابط دوجانبه را تقویت می‌کند و نقش ترکیه را در شاخ افریقا افزایش می‌دهد. ناظران سیاسی می‌گویند ترکیه قرار است فعالیت‌های خود را به عنوان یک بازیگر مهم منطقه‌ای به طور فزاینده و تاثیرگذار در چشم انداز امنیتی خلیج عدن افزایش دهد. این به آن معنی است که دارایی‌های دریایی ترکیه اکنون در نزدیکی بحران فزاینده در دریای سرخ قرار دارد.

درحالی‌که امنیت دریای سرخ همچنان از گسترش جنگ غزه رنج می‌برد، آنکارا احتمالاً به دنبال سیاست‌هایی باهدف جلوگیری از درگیری بیش از حد ادامه یافته است. مشارکت آنکارا در ابتکار عمل به رهبری غرب و باهدف «بازدارندگی» انصارالله از حملات موشکی و هواپیما‌های بدون سرنشین بیشتر علیه کشتی‌ها بسیار بعید است. ترکیه به‌جای همسویی با واشنگتن و لندن علیه حوثی‌ها، تلاش خواهد کرد تا خود را بین بازیگران مختلف در یمن و دریای سرخ متعادل کند و درعین‌حال آنکارا را به‌عنوان مدافع فلسطینی‌ها در غزه بازنمایی کند. ازاین‌رو در میان ناامنی در دریای سرخ، آنکارا به عنوان بازیگری که همه طرف‌ها به دنبال تعامل با آن هستند، سود می‌برد. ترکیه به دلیل یک معماری امنیتی متحد به اتحاد ناتو متصل است. بااین‌حال، ترکیه در موقعیتی منحصربه‌فرد قرار دارد که روابط منطقه‌ای آن به همان اندازه برای آن مهم است و در حال حاضر زمان مناسب برای مداخله در بحران دریای سرخ نیست.