تاریخ انتشار: ۱۹:۵۵ - ۲۲ فروردين ۱۴۰۳

کریم شیره‌ای که بود؟

کَریم شیره‌ای لقک مشهور دربار ناصرالدین شاه قاجار بود. از رعایت ادب به شاه و مقربان درگاه و شاهزادگان معاف بود و اجازه داشت هر موقع، در هر کجا، نسبت به هر کس، هر چه دلش می‌خواهد بگوید.

 

کریم شیره‌ای که بود؟اقتصاد ۲۴- کَریم شیره‌ای لقک مشهور دربار ناصرالدین شاه قاجار بود. از رعایت ادب به شاه و مقربان درگاه و شاهزادگان معاف بود و اجازه داشت هر موقع، در هر کجا، نسبت به هر کس، هر چه دلش می‌خواهد بگوید. در زمان خفقان سیاسی ناصرالدین شاه، کریم شیره‌ای با ایهام و کنایه و با شدیدترین عبارات و الفاظ طنزآمیز از سفر‌های شاه قاجار -که در آن زمان هزینه‌های زیادی را درپی داشت- انتقاد می‌کرد و باعث شادی شاهزادگان و درباریان و شخص شاه می‌شد. محبوبیتش نزد شاه باعث شد که زمانی که وی مرد سه روز عزای عمومی اعلام شود.

کریم احتمالاً بین سنین ۱۸ و ۲۰ وارد تهران شده‌است. او در اصفهان زندگی می‌کرده‌است و همه او را با نام کریم پشه می‌شناختند. به دلیل نیش و کنایه‌هایش. یکی از متن‌های به جای مانده از بقال‌بازی، تأتر کریم شیره‌ای است که نسخه‌ای از آن در کتابخانه ملی تبریز موجوداست. کریم شیره‌ای انتقاد‌های بسیار تندی از شاه و درباریان می‌کرد از جمله، لقب‌های درباریان را به شدت و با کلمات زشت مسخره می‌کرد.

کریم مردی بلندقد و لاغر اندام بود که لباسی عجیب و رنگارنگ بر تن داشت و بر خری کوچک با دست و پایی کوتاه سوار می‌شد. او با این‌که جثه‌ای حقیر و شغلی پست داشت، انسانی دارای علو طبع، با گذشت، فداکار، دلسوز و مردم نواز بود. وی با رک‌گویی و سرعت انتقال حیرت‌انگیز و سخنان نیشدار و ابتکاری خویش در عین حال که خاطر شاه را خرسند می‌کرد گاهی نیز رفع ظلم از مظلومی و سبب خجلت ظالمی را فراهم می‌ساخت. کریم به قدر کفایت باخواندن و نوشتن آشنایی داشت، نماز می‌خواند و نیز به پرورش گل نرگس علاقه داشت و البته در عید نوروز با فرستادن گل‌های دست پرورده خود به در منازل اشراف و درباریان از آن‌ها عیدی می‌گرفت.

اولین شبی که کریم به تهران وارد شد، چون با جایی آشنایی نداشت پس از مدتی سرگردانی وارد منزلی شد که جشن عروسی در آن برپا بود و، چون محلی برای نشستن نیافت در میان مطرب‌ها نشست و در پاسخ به پرسش صاحبخانه از نام و نشانش خود را دلقکی که برای پیدا کردن کار به تهران آمده معرفی کرد.

او سپس توسط سرپرست همان دسته مطرب‌هایی که در برخورد اول با آن‌ها مواجه شده بود به مجالس جشن راه یافت و با شیرین‌کاری‌ها و لطیفه‌هایش موجبات خوشی و سرگرمی مردم را فراهم می‌کرد. کریم بدین سان مشهور شد و ناصرالدین شاه که وصفش را شنید او را به نزد خود خواند و کریم شیره‌ای دلقک مخصوص شاه شد. او مردی باهوش و موقع شناس بود و هر حرفی را به جای خود می‌زد، با شوخی در موقعیتی مناسب گره کار گرفتاران را در نزد ناصرالدین شاه رفع و رجوع می‌کرد و در ازای این خدمت مزدی نیز می‌گرفت و مثل «خر کریم را نعل کردن» نیز از این نوع فعالیت‌های کریم شیره‌ای نشات گرفته است.

وی چندی نیز معاون نقاره خانه تهران بود و از اداره بیوتات حقوق و مقرری دریافت می‌کرد و به اقتضای شغلش نیز بر دسته‌هایی از عمله طرب و مطرب‌های شهر ریاست داشت. کریم شیره‌ای با این که مردی عامی بود و نمایشی به جز تعزیه ندیده بود و هرگز استادی نداشت- بخصوص در عصری که این قبیل کار‌ها تازگی داشت و به نوعی گناه شمرده می‌شد و هنوز اسمی از هنر و هنرمند در میان نبود- به تنهایی نمایشنامه‌هایی تهیه و تنظیم می‌کرد و گاهی با دسته‌ای کوچک و چند نفری خویش آن‌ها را در مقابل ناصرالدین شاه، درباریان، بزرگان و مردم عادی روی صحنه می‌آورد.

از نمونه کار‌های او می‌توان به نمایشنامه کریم نمایش می‌دهد اشاره داشت که حکایت از هنر عجیب و قدرت خلاقه و شهامت این مرد در بیان حقایق دارد. کریم شیره‌ای که شاید بتوان گفت عصاره انتقاد، حقیقت‌گویی و رک گویی بود و همچنین سر نترسی داشت با توسل به اجرای نمایشنامه و مطایبه‌گویی مطالب خود و مردم ستمدیده را با بیانی مضحک و خنده‌آور به گوش ناصرالدین شاه می‌رساند و توطئه و فتنه‌های درباریان ریاکار را برملا می‌ساخت.

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت گوشت گوسفند، گوساله و مرغ + جدول

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت خودرو‌های پارس خودرو امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

اینفوگرافی/ رئیس‌جمهور‌های ایران متولد کدام استان‌های کشور بودند؟

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

خبر مهم در خصوص اجرای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز شنبه ۲ تیر ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز شنبه ۲ تیر ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ قمی ها به ستاد انتخاباتی پزشکیان رحم نکردند!

عکس قدیمی از دورهمی احمدی نژاد با دوستانش در خوابگاه

نتایج آخرین نظرسنجی انتخابات ریاست جمهوری + نمودار

فیلم/ظریف در کاشان:یک اقلیت کوچک نمی‌خواهند بگذارند مردم حرف حق را بشنوند

قیمت خودرو‌های سایپا امروز شنبه ۲ تیر ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ استقبال مردم گرگان از ظریف

عکس/مسعود پزشکیان بر مزار شهدای هواپیمای اوکراین

تصاویری از استقبال شیرازی‌ها از پزشکیان

عکس/۶۰ سال پیش قیمت گوشت چقدر بود؟

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

بهترین نوشیدنی‌ها برای پیری سالم

خوردن این غذا‌های گیاهی سبب مرگ زودرس می‌شود

ارتباط میان خروپف و فشارخون بالا

بهترین ویتامین‌ها برای کاهش وزن

برخی وعده‌های انتخاباتی برای فریب مردم است/ قاضی زاده هاشمی وعده محال می‌دهد، چون قرار نیست در انتخابات بماند

ظریف در گرگان: دو گروه پروژه‌بگیر را جمعه ناامید خواهیم کرد

نامه سرگشاده احمد توکلی به ۶ نامزد انتخابات

یحیی گل‌محمدی سرمربی فولاد شد

اسراییل آماده حمله به لبنان می‌شود

فیلم/ روحانی: ۳۲ ماه دولت یازدهم را با سیزدهم مقایسه کنید

فیلم/ کنایه سنگین گزارشگر یورو ۲۰۲۴ به علیرضا بیرانوند

عکس/ جورجینا رونالدو را برای مرحله حذفی بدرقه کرد

فیلم/ خاطره خنده‌دار سیروس دین‌محمدی از گزارش علیفر

پزشکیان وارد فرودگاه اهواز شد + فیلم

پیام نیازمند در آستانه جدایی از سپاهان

نکات سعید حجاریان خطاب به رییس‌جمهوری آینده

درخواست دفتر احمدی‌نژاد از صداوسیما

علیرضا بیرانوند از ایران رفت

درخواست برای آزادی زیباکلام

فیلم/ حمله قالیباف به روحانی

خبر فوری از وام قرض‌الحسنه ۳ میلیارد تومانی

دیدگاه آذری جهرمی در مورد انتخابات پیش روی ریاست جمهوری

فیلم/ ناو هواپیمابر آیزنهاور آمریکا مورد هدف قرار گرفت

فیلم/ پاسخ ظریف به گروه فشار در گرگان

فیلم/ بارش شدید بارانِ تابستانی در مشهد

عکس/ دختر مهران مدیری در ده و ۲۷ سالگی

فیلم/ تغییر محدوده جغرافیایی مدارس برای ثبت‌نام

عکس/ استقبال مردم گرگان از ظریف

بمب غیرمنتظره و تاریخی پرسپولیس

ورود پلیس به ماجرای نظرسنجی انتخابات ریاست‌جمهوری

عکس/ تصاویر دیده نشده از عباس کیارستمی

تصاویری از استقبال شیرازی‌ها از پزشکیان

فیلم/ مردم شیراز: پزشکیان زنده باد، خاتمی پاینده باد

کاری که ظریف برای پزشکیان می‌کند، بایدن برای اوباما نکرد

جرایم مالی سنگین در انتظار این مشاورین املاک

امید استقلالی‌ها سرباز شد

هشدار هواشناسی؛ تشدید بارش و احتمال سیلاب

پژوهشی که تناقض‌های فمینیسم اینستاگرامی را آشکار می‌کند

فیلم/ بازیگرانی که فرزند طلاق هستند

قول پزشکیان خطاب به یک مادر شهید

ادعای تازه ترامپ درباره ایران

پیش‌بینی بورس فردا یک‌شنبه ۳ تیر ۱۴۰۳

پیش‌بینی قیمت دلار فردا یک‌شنبه۳ تیر ۱۴۰۳

تهران فقط ۶ سال با زلزله بزرگ فاصله دارد؟

لاغری و کاهش وزن با مصرف این ویتامین ها

اینفوگرافی/ دیدگاه اقتصادی قاضی‌زاده هاشمی چیست؟

عجیب‌ترین وعده‌های اقتصادی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری

انتقام سخت از قاتلان برادر با سلاح گرم ۴ سال پـس از جنایت

عکسی از مسعود پزشکیان و دخترش در اتوبوس فرودگاه

توزیع ریسک در سایه اتصال بازار‌های سرمایه و بیمه