تاریخ انتشار: ۱۰:۳۷ - ۱۷ ارديبهشت ۱۴۰۳

صنعت هوانوردی ایران به پایان خط رسیده است؟

کارشناسان حوزه هوانوردی می‌گویند حدود ۲۰ فروند هواپیمای مسافربری در کشور ارزش عملیاتی دارند که ۱۳ فروند آن توربوپراپ با ظرفیت ۷۰ نفر هستند که به دلیل نبود قطعات زمین‌گیر شده‌اند. می‌ماند ۷، ۸ فروند هواپیما که باید پرواز‌های داخلی و خارجی را به صورت همزمان انجام دهند که البته آن‌ها هم با کمبود قطعات مواجه هستند.

صنعت هوانوردي

اقتصاد۲۴-آیا صنعت هوانوردی ایران به پایان خط رسیده است؟ این سوالی است که با توجه به شواهد و آمار‌ها می‌توان به آن پاسخ داد. اما نگاهی به وضعیت فعلی نیز اندک سرنخ‌هایی را به دست می‌دهد. به گفته رییس سازمان هواپیمایی کشوری در حال حاضر ۱۸۰ فروند هواپیمای عملیاتی در ایران وجود دارد؛ در حالی که خود او پیش از این گفته بود که با توجه به جمعیت فعلی کشور نیاز به ۵۵۰ فروند هواپیما داریم. سال گذشته قرار بود تعداد هواپیما‌ها به ۲۵۰ فروند برسد که این اتفاق نیفتاد. اما درباره آمار و ارقام هواپیما‌های فعال کشور نیز نظرات مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.

بلیت هواپیما نایاب است!

نمای کلی صنعت هوانوردی ایران در بخش تقاضا به گونه‌ای است که بلیت هواپیما حتی برای آن‌هایی که پولش را دارند به سختی پیدا می‌شود و بدون اتصال به شبکه دلالی پر قدرتی که ظاهرا کسی قرار نیست جلوی آن‌ها بایستد؛ خبری از بلیت نیست. ایرلاین‌ها به واسطه «قیمت گذاری دستوری» بلیت هواپیما با زیان انباشته فعالیت می‌کنند و تحریم‌ها کاری کرده که سوختگیری برای پرواز‌های بین‌المللی به سختی انجام شود و در پرواز‌های داخلی، با وجود تعداد زیاد فرودگاه‌های کشور، بسیاری از آن‌ها فعالیت خاصی ندارند، چون اصولا مسافری ندارند و ایرلاین خاصی حاضر به برقراری پرواز نیست.

فقط ۷ یا ۸ هواپیمای سرحال داریم!

در بخش عرضه، کارشناسان می‌گویند به غیر از ۳ هواپیمای ایرباس برجامی، ۱۳ فروند‌ای‌تی‌آر و چند فروند ایرباس ۳۴۰ ماهان، کل ناوگان کشور باید بازیافت شود. «بازیافت» هواپیما بدین معنی است که بدنه هواپیما که از جنس آلومینیوم است به قطعات کوچک بریده شده و به کارخانه‌های مربوطه جهت ذوب و تبدیل به آلومینیوم نو شود. همچنین سایر قطعات اعم از سیم‌های مسی، قطعات فولادی، پلاستیک‌ها و... نیز تا جای ممکن بازسازی شوند.

کارشناسان حوزه هوانوردی می‌گویند حدود ۲۰ فروند هواپیمای مسافربری در کشور ارزش عملیاتی دارند که ۱۳ فروند آن توربوپراپ با ظرفیت ۷۰ نفر هستند که به دلیل نبود قطعات زمین‌گیر شده‌اند. می‌ماند ۷، ۸ فروند هواپیما که باید پرواز‌های داخلی و خارجی را به صورت همزمان انجام دهند که البته آن‌ها هم با کمبود قطعات مواجه هستند. به عبارت دیگر، در حالی که کشور‌های امارات، قطر و ترکیه در مجموع بالای هزار فروند هواپیمای سرحال دارند، تعداد هواپیما‌های قابل اتکای ایران ۷ یا ۸ فروند است و باقی هواپیما‌های کشور شدیدا فرسوده شده‌اند.

فرودگاه‌های نیمه تعطیل

در کنار این، فرودگاه‌هایی هم هستند که به دلیل نبود مسافر، زیان‌ده شده‌اند. فرودگاه‌هایی که با فشار مقامات محلی و بدون توجه به آمایش سرزمین ساخته شده‌اند. در زمان ساخت و راه‌اندازی این فرودگاه‌ها، تبلیغات گسترده‌ای درباره اهمیت این فرودگاه‌ها و نقش آن‌ها در توسعه استان یا شهرستان محل ساخت، انجام می‌شود، به‌طوری که این تصور ایجاد می‌شود که شهر‌های دارای فرودگاه به یک‌باره به بهشت تبدیل شده و چهره آن‌ها دگرگون خواهد شد، اما پس از گذشت چند ماه از افتتاح، واقعیت ماجرا آشکار می‌شود. نبود مسافر و عدم تمایل شرکت‌های هوایی برای برقراری پرواز به این فرودگاه‌ها نشان می‌دهد که در ساخت این فرودگاه‌ها به آمایش سرزمین و توجیه اقتصادی پروژه توجهی نشده است. بدین ترتیب سرمایه‌های کلان ملی که می‌توانست در پروژه‌های اولویت‌دار و مفیدی صرف شود، در این فرودگاه‌های بی‌مسافر، فریز شده و نابود می‌شود.


بیشتر بخوانید:تحریم داخلی صنعت حمل و نقل هوایی


گفته می‌شود تعداد فرودگاه‌های دارای توجیه اقتصادی در کل کشور ۵ فرودگاه است و الباقی در زیان انباشته غوطه می‌زنند. (ایرنا؛ کد خبر: ۸۴۸۷۴۳۶۲) مثلا به فرودگاه یاسوج نگاه کنید که با عنوان «بین‌المللی» و داشتن «مرز هوایی» در سال گذشته هفته‌ای دو پرواز داشته و تقریبا نیمه تعطیل بوده است! (عصر ایران؛ کدخبر: ۹۱۲۹۶۵) یا فرودگاه سراوان در استان سیستان و بلوچستان که در سال ۱۴۰۱ فقط ۶۴ مسافر داشته است که طی ۴ فقره نشست و برخاست هواپیما بوده است! (گزارش وزارت راه) همچنین هیچ فرودگاهی در ایران توانایی پذیرش هواپیمای غول‌پیکری همچون ایرباس A۳۸۰ را ندارد که در دنیای امروز به عنوان یک معیار برای توان‌سنجی فرودگاه‌های بزرگ در میزبانی پرواز‌های دوربرد به حساب می‌آید. (تین نیوز؛ کد خبر: ۲۷۲۰۷۶)

این درباره فرودگاه‌هایی است که زیر نظر شرکت مادرتخصصی فرودگاه‌ها فعالیت دارند. وضعیت در فرودگاه‌های مناطق آزاد نیز چندان بهتر نیست. به‌طور مثال، بر اساس گزارش سازمان حسابرسی زیان شرکت توسعه و مدیریت بنادر و فرودگاه‌های منطقه آزاد کیش در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ بیش از ۵۰۰ درصد افزایش یافته است. (تسنیم؛ کد خبر: ۲۹۹۸۱۶۸)

آمار وزارت راه چه می‌گوید؟

بر اساس «کتابچه عملکرد، پایش و کنترل آماری از شاخص‌های کلیدی وزارت راه و شهرسازی در سال ۱۴۰۱» که در اختیار خبرنگار «اعتماد» قرار گرفته، در پایان سال ۱۴۰۱، تعداد ناوگان فعال هوایی ۱۶۲ فروند بوده. در این ۱۶۲ فروند هواپیما، ۲۲ هزار و ۸۹۸ صندلی فعال وجود داشته که به‌طور میانگین تعداد مسافران یک هواپیمای فعال را به ۱۴۱ نفر رسانده است. اما سهم بخش هوایی از جابه‌جایی مسافر در سال ۱۴۰۱ کمی بیش از ۱۰ درصد بوده.


بیشتر بخوانید:بازگشت یک فروند هواپیمای ATR به ناوگان آسمان


در واقع ۷۲.۴ درصد مسافران از طریق جاده‌ای رفت و آمد داشته‌اند و ۱۷ درصد از آن‌ها نیز از قطار استفاده کرده‌اند. همین حرکت مسافران به سمت جابه‌جایی جاده‌ای موجب شده تا تعداد فوتی‌ها در تصادفات نیز افزایش پیدا کند. چنان که در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۱ تعداد فوتی‌های حاصل از تصادفات به ۱۵ هزار و ۴۴۰ نفر رسیده در حالی که این رقم در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۱۷ هزار و ۷۴۵ نفر بوده و در واقع تعداد فوتی‌های تصادفات ۱۵ درصد در همین یک سال رشد کرده است!

کاهش پرواز‌های داخلی

از طرف دیگر در بخش شاخص «نشست و برخاست» که میزان تردد هواپیما‌ها در فرودگاه‌ها را به تصویر می‌کشد نیز شرایط مشابهی طی سال ۱۴۰۱ حاکم بوده و البته بیشتر نشست و برخاست هواپیما‌ها به سمت پرواز‌های بین‌المللی رفته که عمدتا توسط «ایرلاین‌های خارجی» انجام می‌شود. به گفته وزارت راه و شهرسازی، میزان نشست و برخاست هواپیما در پرواز‌های داخلی در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ ریزش ۹ درصدی داشته و از ۳۰۵ پرواز به ۲۷۸ پرواز کاهش پیدا کرده است. در مقابل، نشست و برخاست‌ها در پرواز‌های بین‌المللی ۶۴ درصد رشد کرده است.

ریزش پرواز‌ها در دهه ۹۰

آمار‌های وزارت راه و شهرسازی به وضعیت شاخص‌های بخش هوانوردی در دهه ۹۰ نیز پرداخته که در نوع خود آمار‌های جالبی ارایه می‌کند و شاید بتوانیم پاسخ سوالی که ابتدای گزارش پرسیدیم را در این بخش بیابیم. تعداد نشست و برخاست در پرواز‌های داخلی در حالی طی سال ۱۴۰۱ به ۲۷۸ هزار فروند هواپیما رسیده که در سال ۱۳۹۶ یعنی بهترین عملکرد دهه ۹۰، این رقم ۳۹۶ هزار فروند بوده. در واقع مقایسه این دو رقم از یک کاهش ۲۵ درصدی خبر می‌دهد. در پرواز‌های بین المللی نیز این وضعیت تکرار شده است.

بهترین عملکرد دهه ۹۰ در این شاخص مربوط به سال ۱۳۹۳ است که ۲۹ هزار فروند هواپیما نشست و برخاست داشته‌اند. اما در سال ۱۴۰۱ این عدد به ۲۳ هزار فروند رسیده که ۲۱ درصد کاهش یافته است. در شاخص اعزام و پذیرش مسافران داخلی نیز بهترین عملکرد برای سال ۹۶ است که ۴۴ میلیون و ۲۷۳ هزار نفر جابه‌جا شده‌اند. عددی که با کاهش ۲۸ درصدی به کمی بیش از ۳۲ میلیون نفر در سال ۱۴۰۱ رسیده است. در بخش مسافران خارجی این وضعیت بدتر است. بهترین عملکرد این بخش مربوط به سال ۱۳۹۳ است که ۴ میلیون و ۴۱۲ هزار نفر در پرواز‌های بین‌المللی اعزام و پذیرش شده‌اند و در سال ۱۴۰۱ با کاهش ۳۷ درصدی این عدد به ۲ میلیون و ۷۷۵ هزار نفر رسیده است.

۵۰ هواپیمای وارداتی کجا هستند؟

در یکی- دو سال گذشته صنعت هوانوردی ایران با شدیدترین تحریم‌های ظالمانه علیه ایران روبرو بوده و در کنار آن قیمت‌گذاری دستوری بلیت هواپیما، بسیاری از ایرلاین‌ها را زیان‌ده کرده است. اما مثلا به جای مدیریت این شرایط که پیش از این به هنگام امضای برجام صورت گرفت؛ ادعا‌های عجیبی مانند «واردات ۵۰ هواپیما» در دو سال گذشته مطرح می‌شود و در کنار آن با طعنه به دولت قبلی گفته می‌شود که «این دولت به دنبال عکس یادگاری با هواپیمای برجامی نیست!»، اما واقعیت این است که صنعت هوایی ایران که تجربه اضافه شدن ۱۶ هواپیمای برجامی را در مدت دو سال و تاثیر آن را بر صنعت هوایی حس کرده، اثرات اضافه شدن ۵۰ یا ۶۰ فروند هواپیما در دو سال گذشته قاعدتا چیزی نیست که فعالان این صنعت و مردم نتوانند آن را حس کنند.

بنابراین اینگونه اظهارات چندان درست به نظر نمی‌رسد. نمای کلی صنعت هوانوردی ایران نشان می‌دهد که مدیریت هوانوردی در کنار توان رایزنی‌های مقتدرانه سیاسی در بالاترین سطح ممکن، نیازمند به کارگیری تخصص و علم است و دیر یا زود مجبور خواهیم شد بالاخره در برابر این قاعده سر تسلیم فرود آوریم.

منبع: روزنامه اعتماد
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت میوه در میادین تره بار امروز + جدول

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت پسته، تخمه، آجیل و خشکبار + جدول

قیمت سکه و طلا امروز یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

قیمت خودرو‌های رنو در بازار امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت مرغ، گوشت سفید و تخم مرغ در بازار + جدول

سامانه اس-۵۰۰ روسیه؛ قاتل موشک‌های بالستیک

قیمت خودرو‌های سایپا امروز یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

مراسم سالگرد ازدواج شاهرخ استخری و همسرش + عکس

فیلم/ دلبری آزاده صمدی برای هومن سیدی دوباره پربازدید شد

قیمت دلار و یورو امروز دوشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز دوشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

قیمت انواع لپ تاپ دل امروز + جدول

قیمت دلار و یورو امروز یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز دوشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ + جدول

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ استفاده از پوستر فیلم جان ویک برای سعید جلیلی

عکس/ بازشر توییت تخریبی یاران سعید جلیلی علیه پزشکیان به دست سالومه

فیلم/ آخرین وضعیت امیر تتلو از زبان خواهرش

عکس/ کاندیداهای انتخابات در صف نماز جماعت

فیلم/ حساسیت قاضی‌زاده هاشمی برای استفاده مجری از واژه سید در گویش نام او

عکسی از آنجلینا جولی به همراه دخترش

زلزله استان قم را لرزاند

عاشقانه‌های سید حسین حسینی در روز خاص + عکس

همتی: بازیگران اصلی به ⁧پوششی⁩‌ها توجه نکنند

فیلم/ خوش‌وبش کاندیداها با یکدیگر در بدو ورود به ساختمان رسانه ملی

فیلم/ ورود قاضی‌زاده‌هاشمی به محل مناظرات انتخابات ریاست جمهوری

فیلم/ ورود تبلیغاتی زاکانی به صداوسیما با تاکسی برقی جدید تهران

فیلم/ ورود سعید جلیلی به صداوسیما برای حضور در اولین مناظره

همنشینی پورمحمدی و پزشکیان پیش از مناظره اول + عکس

کدام مقامات صدا وسیما به استقبال نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری رفتند؟

سلب اختیار از وزارت راه و شهرسازی در کنترل نرخ بلیت هواپیما

پیش‌بینی رییس اتحادیه طلا درباره قیمت‌ها

فیلم/ ورود قالیباف و نوه‌اش به صداوسیما برای حضور در مناظره انتخاباتی

وضعیت ترافیکی جاده‌های کشور

فیلم/ خودروی پزشکیان در ورود به صداوسیما برای حضور در مناظره انتخاباتی

درخواست انجمن تهیه‌کنندگان مستقل سینما از نامزدهای انتخاباتی

حضور ظریف در ستاد پزشکیان تکذیب شد

چراغ سبز قالیباف به انصراف؟

آخرین اخبار از پرسپولیس

وضعیت آب‌وهوای تهران در ۵ روز آینده

گاف عجیب اوکراینی‌ها در یورو ۲۰۲۴

فیلم/ پزشکیان: نباید مردم را سر لج بیاندازیم

فیلم/ مرگ یک خلبان در حین پرواز!

تصاویری جالب از نانسی عجرم؛ محبوب‌ترین خواننده زنِ جهان عرب

عکس/شوخی کمند امیرسلیمانی با عروس جدید خانواده

عکس/ تفاوت دانشگاه در حضور جلیلی و پزشکیان

مراسم سالگرد ازدواج شاهرخ استخری و همسرش + عکس

کشور‌های کلیددار کلاهک‌های هسته‌ای؛ چرا برای زرادخانه هسته‌ای این قدر هزینه می‌شود؟

برادر بزرگ‌تر هونگچی به ایران می آید + عکس

دلار مشکل‌گشا؛ نقش نرخ‌های ارز در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و صنعتی

مصاحبه با عادل فردوسی‌پور کار دست جاودانی داد

پرسپولیس پدیده تیم ملی را نمی‌خواهد!

رامین رضاییان استقلالی می شود؟

عکس جالب که از هوتن شکیبا شکار شد

توضیحات پلیس درباره حادثه حمله یک افغانستانی در جوادیه

رمزگشایی از نزدیکی تهران_پکن؛ ایران از اهرم‌های چین برای دور زدن آمریکا در خاورمیانه

طرح های تازه تهران و مسکو در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی

سیگنال جدید دلار به بازار خودرو

نقشه عجیب مشاور سابق احمدی‌نژاد برای قالیباف و پزشکیان

فیلم/حساب پزشکیان و فرزندانش پاک است

قیمت بستنی نجومی شد

ازدواج نیما شعبان‌نژاد با بازیگر مشهور سینما جنجالی شد + عکس

عکس/ پشت پرده عدم حمایت نامزد‌های انتخابات از گشت ارشاد

عکس/ کنایه به سعید جلیلی با هشتگ عمق راهبردی

عکس قدیمی از رهبر انقلاب در لباس احرام