رؤسای سنی ادوار دوازده گانه مجلس؛ از یدالله سحابی تا علاءالدین بروجردی + جدول

اقتصاد۲۴-«مجلس دوازدهم» رسما با تکیه هیات رئیسه سنی بر جایگاه هیات رئیسه و قرائت پیام رهبری آغاز به کار کرد. مجلسی که در نتیجه انتخابات ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ تشکیل شد و تکلیف ۲۹۰ نماینده این پارلمان که برخی اولین ورودشان به پارلمان است و برخی سابقه حضور در ادوار گذشته را داشته اند، مشخص شد.

آیین نامه مجلس درباره هیات رئیسه سنی چه می‌گوید؟

اولین بند از مبحث «تشکیلات قانونگذاری» در آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، به موضوع «هیأت‌های رئیسه مجلس» اشاره دارد. در ماده ۱۰ این آیین نامه آمده است: «مسن ‏ترین فرد از نمایندگان حاضر به‏ عنوان رئیس سنی و فرد بعدی به‏ عنوان نائب رئیس و دو نفر از جوان‌ترین نمایندگان حاضر به سمت دبیر معین می‏ شوند و در جایگاه هیأت رئیسه قرار می‏ گیرند. در صورت تساوی سن، هیأت رئیسه سنی با قید قرعه از بین مسن‏‌ترین و جوان‌ترین نمایندگان حاضر تعیین خواهد شد. اعلام هیأت رئیسه سنی با معاونت قوانین مجلس است.»

همچنین ماده ۱۱ آیین نامه داخلی مجلس نیز درباره وظایف هیأت رئیسه سنی نوشته است:

۱- اداره جلسه افتتاحیه و جلسات بعدی تا زمان انتخاب هیأت رئیسه

۲- انجام مراسم تحلیف

۳- قرعه‌کشی برای تعیین اعضای شعب

۴- توزیع اعتبارنامه‌ها بین شعب

۵- برگزاری انتخابات هیأت رئیسه

۶- تمشیت امور اداری مجلس تا زمان انتخاب هیأت رئیسه

ب–هیأت رئیسه

براساس ماده ۱۲ نیز هیأت رئیسه سنی در اولین جلسه پس از افتتاح مجلس اقدام به برگزاری انتخابات هیأت رئیسه می‌نماید. اعضای هیأت رئیسه برای مدت یک‌سال انتخاب می‌شوند. انتخابات بعدی در سالروز انتخابات هیأت رئیسه می‌باشد و درصورتی‌که با تعطیلات مصادف گردد در جلسه قبل از آن انجام می‌شود. مسؤولیت هیأت رئیسه جدید از سالروز انتخابات قبل آغاز می‌شود.

رئیس سنی مجلس دوازدهم کیست؟

علاء الدین بروجردی که در مرحله اول انتخابات در ۱۱ اسفندماه ۱۴۰۳، با کسب ۳۹.۹۲۴رأی توانست منتخب حوزه انتخابیه خود لارستان، خنج و گراش شود، با ۷۴ سال سن به عنوان رئیس سنی مجلس دوازدهم انتخاب شد. او متعلق به طیف مستقلین مجلس دوازدهم است و ساعاتی پیش از تکیه بر صندلی ریاست سنی این مجلس از سوی مستقلین به عنوان رئیس موقت فراکسیون مستقلین نیز برگزیده شد.

همچنین نایب رئیس سنی مجلس نیز، حسینعلی شهریاری منتخب مردم زاهدان است که سابقه حضور در چند دوره پارلمان را در کارنامه خود دارد.

بیشتر بخوانید:طلسم حضور زنان در هیات رئیسه مجلس شکسته می‌شود؟

عباس قدرتی و عبدالحسین همتی نیز به عنوان جوانترین نمایندگان مجلس دوازدهم به عنوان دبیران هیات رئیسه سنی تعیین شدند.

مسن‌ترین رؤسای سنی مجلس شورای اسلامی/ کم سن‌ترین چه کسی بود؟

بررسی روسای سنی ۱۲ دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی حکایت از آن دارد که «یدالله سحابی» در مجلس اول با ۷۵ سال سن و محمدعلی شیخ که در مجلس ششم با ۷۵ سال، مسن‌ترین روسای سنی در ادوار دوازده گانه مجلس بوده اند. البته ناگفته نماند که محمدعلی شیخ در مجلس پنجم نیز که ۷۱ ساله بود به عنوان رئیس سنی انتخاب شده بود و از این جهت رکوددار است.

محمدباقر مهدوی کرمانی که در زمان تشکیل مجلس چهارم شورای اسلامی ۶۲ ساله بوده است، کمترین سن را در میان روسای سنی ادوار مختلف مجلس داشته است.

در جدول زیر اسامی رؤسای سنی مجالس دوازده گانه آمده است.

ترکیب روسای سنی دوازده دوره مجلس شورای اسلامی

اگرچه بر اساس آیین نامه فعلی مجلس، ترکیب هیات رئیسه چهارنفر است، اما در مجلس اول، ۷ نفر و در مجالس چهارم و پنجم سه نفر عضو این هیأت بوده اند. تفاوت تعداد اعضا نیز مربوط به تفاوت تعداد منشی‌های هیات رئیسه بوده که در مجلس اول ۵ نفر و در مجالس چهارم و پنجم، یک نفر بوده اند.

کدام روسای سنی فوت کرده اند؟

در میان روسای سنی مجالس ۱۲ گانه، یدالله سحابی، سعید امانی، محمدحسین انزایی و محمدباقر مهدوی روسای سنی مجالس اول تا چهارم چشم از جهان فروبسته اند. محمدعلی شیخ نیز دوبار رئیس سنی در مجالس ششم و هفتم بوده است.

گرایش سیاسی روسای سنی ۱۲ دوره مجلس شورای اسلامی

در هر دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی، نمایندگانی از طیف‌های مختلف سیاسی کشور از جمله اصولگرایان، اصلاح طلبان و یا طیف مستقلین کرسی‌هایی را در بهارستان تصاحب کرده اند.

این تقسیم بندی سیاسی پارلمان در هیات رئیسه‌های سنی و مشخصا روسای سنی نیز بازتاب داشته است، چنانچه برای مثال یدالله سحابی در مجلس اول، محمدعلی شیخ در مجالس ششم و هفتم و عبدالرضا هاشم زائی در مجلس دهم، روسای سنی از جریان اصلاحات بوده اند.

بیشتر بخوانید:بازگشت تاجگردون به مجلس و ماندگاری احمدی‌نژاد‌ها

در این میان چهره هایی، چون باقری کنی در مجلس چهارم، محمدتقی رهبر در مجلس هشتم، علیرضا مرندی در مجلس نهم، رضا تقوی در مجلس یازدهم از روسای سنی اصولگرا بوده اند.

در مجلس دوازدهم نیز که علاءالدین بروجردی ریاست سنی آن را بر عهده دارد، ریاست سنی به مستقلین رسیده است.

چهره‌های شاخص در میان هیات رئیسه مجالس دوازده گانه

در طول عمر ۴۵ ساله مجلس شورای اسلامی، چهره‌های برجسته‌ای بوده اند که نامشان در میان اعضای هیات رئیسه سنی به چشم می‌خورد. مهدی بازرگان که در مجلس اول در سال ۱۳۵۸ به عنوان منتخب مردم تهران به پارلمان راه یافته بود، به عنوان نائب رئیس سنی این مجلس هم برگزیده شده بود.

همچنین مجید انصاری چهره مجمع روحانیون مبارز، در مجلس اول منتخب مردم زرند بوده است. او همچنین منشی هیات رئیسه موقت اولین مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشت.

عطاء الله مهاجرانی، وزیر ارشاد دولت اصلاحات نیز در مجلس اول به عنوان نماینده شیراز، به پارلمان راه یافته بود و به عنوان یکی دیگر از منشیان هیات رئیسه سنی انتخاب شده بود.

در این میان باید از ابوالقاسم جراره نام برد، او که در مجلس نهم سمت منشی هیات رئیسه سنی را عهده دار شده بود، در انتخابات مرحله دوم مجلس دوازدهم نیز توانست به عنوان منتخب تهران کرسی نمایندگی در بهارستان را کسب کند.

در مجلس یازدهم که درسال ۱۳۹۹ تشکیل شد، کرسی رئیس سنی مجلس به سیدرضا تقوی با ۷۴ سال سن واگذار شد. همچنین مصطفی میرسلیم به عنوان نائب رئیس این مجلس انتخاب شد. این دو نماینده کاندیدای این دوره انتخابات مجلس نبوده اند.

روح الله نجابت که در این دوره از انتخابات در زمره جوان‌ترین منتخبان پارلمان به مجلس دوازدهم راه یافت، در مجلس یازدهم نیز سمت منشی هیات رئیسه سنی را در کنار محسن فتحی نماینده سنندج عهده دار شده بود.

در جدول زیر ترکیب هیات رئیسه سنی دوازده دوره مجلس شورای اسلامی را مشاهده می‌کنید؛