خداحافظی با گاز ارزان

اقتصاد ۲۴- هنگامی که اتحادیه اروپا، روسیه را پس از حمله نظامی به اوکراین در سال ۲۰۲۲، با تحریم‌های گسترده بمباران کرد، گاز در کانون توجهات قرار گرفت.

روسیه بزرگترین تامین کننده گاز طبیعی اروپا بود و در آستانه توقف عرضه قرار گرفت. در آن زمان، روحیه غالب در اروپا، اطمینان از این بود که حتی اگر روسیه، شیر گاز را به روی اروپایی‌ها ببندد، گزینه‌های جایگزین زیادی وجود دارد. در واقع، چنین هم بود. اما کاری که اروپایی‌ها انجام دادند، جایگزین کردن واردات گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) به جای وابستگی به واردات گاز روسیه از خط لوله بود. اما در گزینه جدید، رقابت بیشتری نسبت به واردات گاز روسیه از طریق خط لوله وجود دارد.

در سال ۲۰۲۲، زمانی که اولین کشتی‌های حامل ال‌ان‌جی آمریکا وارد بنادر اروپایی شدند، رهبران ملی و اتحادیه اروپا، خوشحال شدند و ادعا کردند اروپایی‌ها به راحتی، وابستگی خود به گاز روسیه را بدون هیچ اثر نامطلوبی، قطع کرده اند. تنها چند ماه بعد، امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، آمریکا را به دلیل درخواست قیمت بسیار بالا برای گاز مایع خود، به شدت مورد انتقاد قرار داد و جنبه‌ای از این سوئیچ را که هیچ کس دیگری نمی‌خواست درباره آن صحبت کند، آشکار کرد: مسئله قیمت.

جایگزین گران گاز روسیه

سوئیچ اروپا از گاز خط لوله‌ای روسیه به ال‌ان‌جی آن سوی اقیانوس اطلس، هزینه داشت و همچنان هزینه دارد و به همین دلیل است که اروپا هنوز واردات گاز از روسیه از جمله ال‌ان‌جی روسیه را به طور کامل متوقف نکرده است. مشکل این است که به زودی، مسیر ترانزیتی اوکراین بسته خواهد شد، زیرا این کشور اعلام کرده است قرارداد ترانزیت خود با گازپروم را که در پایان سال منقضی می‌شود، تمدید نخواهد کرد.

بار دیگر، رهبران اروپایی مطمئن بوده و مدعی شدند اروپا بدون گاز روسیه، مشکلی نخواهد داشت. نکته‌ای که آن‌ها بار دیگر از قلم انداختند، این بود که وابستگی فزاینده به ال‌ان‌جی، قیمت انرژی در این منطقه را بالا نگه می‌دارد و رقابت پذیری صنایع اروپایی را که بروکسل تلاش زیادی برای تقویت آن دارد، به خطر می‌اندازد.

داده‌های جریان گاز در ماه مه که اوایل ماه جاری منتشر شد، نشان داد جریان صادرات گازپروم از طریق اوکراین به اروپا، نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۳۹ درصد افزایش یافته است. رویترز هفته گذشته گزارش کرد از آغاز سال میلادی جاری، شرکت دولتی گازپروم روسیه، حدود ۱۳ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به اروپا صادر کرده است. این میزان، در مقایسه با صادراتی که این غول روسی، سابق بر این به اروپا داشت، اندک محسوب می‌شود و ال‌ان‌جی جای آن را گرفته است. این مشکلی برای اروپا است.

بیشتر بخوانید:  ۳ پاشنه آشیل که قیمت‌های انرژی را در خاورمیانه تعیین می‌کند

زمستان سردتر در راه است

بلومبرگ اخیرا در گزارشی نوشت: برخلاف آنچه رهبران اروپایی در زمستان سال ۲۰۲۲ اعلام کردند و مدعی شدند بحران انرژی حتی پیش از این که آغاز شود، کنترل شده است، بحران گاز اروپا هنوز فاصله زیادی تا پایان یافتن دارد. در آن زمستان، اروپا شانس داشت چرا که دمای هوا، معتدل بود و زمستان بعدی هم چنین بود. اما خبر بد این است که دمای هوای متعدل زمستانی که تحت پدیده «ال نینو» بوده است، به پایان خود نزدیک شده و پدیده جوی «لانینا» در راه است که هوای سردتری را به همراه می‌آورد.

این به معنای زمستان‌های سردتر در نیمکره شمالی است و به نوبه خود، به معنای تقاضای بیشتر برای گاز است و در نهایت، به معنای قیمت‌های بالاتر برای مصرف انرژی در اروپاست. سیاستمداران اروپایی هنوز دوست ندارند درباره قیمت ال‌ان‌جی صحبت کنند، زیرا این موضوع کاملا ناخوشایند است. در واقع قیمت‌ها از اوجی که در اواسط سال ۲۰۲۲ پیدا کردند، به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یافتند، اما به هیچ وجه به میانگین قیمت گازی که اروپا قبل از آن سال، از طریق خط لوله وارد می‌کرد، نزدیک نشده اند. مسئله ناخوشایندتر، یکی از دو دلیل بزرگ این کاهش قیمت است که به فعالیت صنعتی کمتر به دلیل قیمت بالای گاز، برمی‌گردد.

خداحافظی با گاز ارزان

خبر خوب این است که زمستان سال ۲۰۲۵-۲۰۲۴، احتمالا آخرین زمستانی خواهد بود که اروپا با تامین محدود ال‌ان‌جی و قیمت‌های بالاتر روبرو می‌شود. از سال ۲۰۲۵، عرضه جدید از سوی قطر و آمریکا وارد بازار می‌شود و از فشار تقاضا کم می‌کند. اما آنچه اتفاق نمی‌افتد، خرید گاز به قیمت هم سطح واردات گاز روسیه از طریق خط لوله است که به رشد صنعتی اروپا کمک کرده بود.

این مسئله نشان می‌دهد رشد صنعتی به این زودی بهبود نخواهد یافت، به خصوص اگر حمایت دولتی عظیمی فراهم نشود. شاید به همین دلیل است که صحبت از «رشد زدایی» و «پسا رشد» وارد صحبت سیاسی رسمی در اروپا شده اند. بازگشت به رشد واقعی بدون انرژی ارزان، غیرممکن است و هیچ انرژی ارزانی در افق اروپایی به چشم نمیخورد.

بر اساس گزارش اویل پرایس، در واقع، ال‌ان‌جی بسیار گران‌تر، در افق انرژی اروپا دیده می‌شود که به دلیل سیاست‌های انرژی خود اتحادیه اروپاست. اتحادیه اروپا ماه گذشته قانون جدیدی را تصویب کرد که روی انتشار متان از گاز طبیعی که وارد این بلوک می‌شود، محدودیت تعیین کرد.

این به معنای آن است که صادرکنندگان به اروپا، باید در کاهش انتشار کربن سرمایه گذاری کنند و این به معنای آن است که محصول نهایی، گران‌تر خواهد شد. زمستان سال ۲۰۲۵-۲۰۲۴ بعید است آخرین زمستان سخت برای اروپایی‌ها باشد. این زمستان احتمالا سومین زمستان از بسیاری از زمستان‌های سخت خواهد بود.