۵ پرسش محیط زیستی از نامزد‌های انتخاباتی؛ از تغییراقلیم، مساله آب، فرونشست زمین تا آلودگی هوا و انقراض و کاهش تنوع‌زیستی

اقتصاد۲۴-اقتصاد رابطۀ مستقیمی با کیفیت زندگی انسان‌ها دارد و بحث حول آن همیشه داغ است. به‌خصوص در بزنگاه‌های انتخاباتی که جریان‌های سیاسی و نامزد‌ها در پی جذب رأی مردم‌اند. اما گاهی سیاسیون به این نکته توجه ندارند که اگر اقتصاد به رفاه مردم گره خورده است، محیط‌زیست با بقاء انسان پیوند دارد. شاهد آنکه در پنج مناظرۀ تلویزیونی طراحی‌شده در این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری، سه‌تای آن به اقتصاد، یکی به سیاست و امور بین‌الملل و یکی به فرهنگ اختصاص یافته و سهم محیط‌زیست از این خوان، هیچ است. به‌جبران این غفلت از زیست و بقای مردم ایران در رسانۀ ملی، ما در روزنامۀ «پیام ما» تصمیم گرفتیم، با برشمردن چندی از ابرچالش‌های محیط زیستی ایران، متخصصان هر حوزه را پای کار آوریم تا یک پرسش اصلی دربارۀ هریک از ابرچالش‌ها مطرح کنند. «پیام ما» متعهد است که در راستای افزایش آگاهی مردم از برنامه‌های محیط‌زیستی کاندیدا‌های محترم برای انتخاب اصلح، پاسخ‌های هر شش نامزد ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ به این پرسش‌ها را منتشر کند.

نامزد‌های ریاست‌جمهوری اگر معتقدند محیط‌زیست ایران نه صرفاً یک دغدغۀ دست‌چنـدمی، بلکه هـمان طـور که نظرسنجـی‌ها نشـان مـی‌دهنـد، جـزو اولویت‌های نخست مردم ایران است، لازم است موضع خود را دربارهٔ چالش‌های اصلی این حوزه به‌طور شفافی مطرح کنند. نامزد‌ها اگر باور دارند که محیط زیست یک موضوع تزئینی نیست و جایگاه والایی در زندگی و دغدغه‌های مردم دارد، باید راهکار‌های خود دربارۀ ابرچالش‌های این حوزه را به‌شکلی کارشناسی‌شده و دقیق به مردم معرفی کنند. در همین راستا، کارشناسان باسابقه در پنج حوزۀ اصلی محیط‌زیست ایران، مهم‌ترین پرسش‌های خود از نامزد‌های چهاردهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری را در زیر مطرح کرده‌اند.

تغییر اقلیم

«آذر زرین» رئیس پیشین پژوهشکدۀ اقلیم‌شناسی و تغییر اقلیم، این پرسش را از رئیس‌جمهور آیندۀ ایران دارد که باتوجه‌به‌آنکه اثر مخرب تغییر اقلیم بر جغرافیای ایران محرز شده است و در سال‌های اخیر شاهد افزایش رخداد‌های فرین (Extreme) در ایران بوده‌ایم، چرا هنوز یک برنامۀ مدون در سطح ملی برای اقدام اقلیمی نداریم؟

نامزد‌های ریاست‌جمهوری اگر معتقدند محیط‌زیست ایران نه صرفاً یک دغدغۀ دست‌چندمی، بلکه همان‌طورکه نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند، جزو اولویت‌های نخست مردم ایران است، لازم است موضع خود را دربارهٔ چالش‌های اصلی این حوزه، به‌طور شفافی مطرح کنند

عضـو هیئـت عـلمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد در ادامۀ پرسش خـود، توضـیح مـی‌دهد کـه کـشور «پاکستـان» با درک درـست از اهمیت پیامد‌های تغییر اقلیم، نه‌تن‌ها در سطح ملی، بلکه حتی در سطـح ایالتی نیز برنامۀ اقدام اقلیمی تدوین کرده است و کشور قطر در کابینۀ خود وزیر تغییر اقلیم دارد، اما در ایران توجه به تغییر اقلیم از چند اقدام بی‌جان در سازمان محیط زیست، ادارۀ هواشناسی و پژوهشکدۀ اقلیم‌شناسی فراتر نرفته است.

آب

«سعید سلیـمانی‌ها» دبـیر کارگروه ارتباطات «اندیشکدۀ تدبیر آب ایران» مـی‌گوید: نتـایج سومین آماربرداری سـراسری مـنابع و مـصارف آب که اردیبهشت‌ماه امسال منتشر شد، نشان می‌دهد طرح‌های سازگاری با کم‌آبی و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی به اجرا درنیامده‌اند و در بخش کشاورزی نیز عزمی برای تهیه و اجرای سند الگوی کشت به‌منظور کاهش مصرف آب در این حوزه دیده نمی‌شود. سلیمانی‌ها این پرسش را مطرح می‌کند که نامزد‌ها برای اجرای طرح‌های ضروری مدیریت آب کشور چه تدبیری اندیشیده‌اند؟

بیشتر بخوانید:شیخ اطلاعات؛ نگاهی به کارنامه و سابقه وزیر اسبق کشور و دادگستری/ مصطفی پورمحمدی کیست؟

فرونشست زمین

«علی بیت‌اللهی» مدیر بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، پرسش خود را درخصوص ابرچالش فرونشست در ایران مطرح کرده است. او می‌گوید: افزایش تقاضا برای استحصال آب‌های زیرزمینی در کل کشور، حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز و برداشت بی‌رویه از آبخوان‌ها، سطح آب زیرزمینی در کشور از اواخر دهۀ ۵۰ خورشیدی هم‌زمان با رشد جمعیت شروع به افت کرده و هم‌اکنون با کسری حدود ۱۴۰ میلیارد مترمکعبی آب‌های زیرزمینی مواجه شده‌ایم که مشکلات عتدیده‌ای را در تأمیتن آب موردنیاز کشاورزی، شـرب و صنعت به بار آورده اســت. هـمچنـین افـت ســطـح آب زیرزمـینی، چالش خـطرزا و فراگیر دیگری را بر کشور تحمیل کرده است که آن پدیدۀ «فرونشست زمین» است که آثار محیط‌زیستی این پدیده و همچنین اثرات آن بر مرگ آبخوان‌ها و آثار و ابنیه تاریخی، ساختمان‌هـا و زیرساخت‌ها بسیار حائز اهمیت است. پرسش این است که کاندیدای مـحترم چه‌قدر با چالش ملی فرونشـست زمین آشناست و آیا درخصوص کاهش خطرات آن برنامۀ مشخصی دارد؟

انقراض و کاهش تنوع‌زیستی حیات‌وحش

«حمید ظهرابی» معاون سابق محیط زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز با توضیح این مطلب که هدف راهبردی اول در راهبرد ملی و برنامۀ اقدام تنوع‌زیستی کشور (NBAP۲) جریان‌سازی تنوع‌زیستی بین دولت و جامعه و ارتقای آگاهی و مشارکت مردمی در دست‌یابی به توسعۀ پایدار است و هدف راهبردی سوم آن نیز کاهش فشار بر تنوع‌زیستی و ترویج استفادۀ پایدار از تنوع‌زیستی کشور است، از نامزد‌ها می‌پرسد، برای تحقق این اهداف چه برنامه‌ای دارند؟

آلودگی هوا

«یوسف رشیدی» مدیرعامل اسبق شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، از رئیس جمهور آینده می‌پرسد که با توجه به آنکه سه محور اصلی در خصوص آلایندگی هوا، سوخت، خودرو و حمل‌ونقل عمومی هستند، رسیدگی به کدام محور اولویت بیشتری دارد و چه برنامه‌ای برای آن در نظر گرفته شده است؟