بلوای واکسن کرونا در مناظره‌های انتخاباتی؛ حقیقت ادعا‌های وزارت بهداشت درباره واردات واکسن در دولت سیزدهم چیست؟

اقتصاد۲۴-از پاییز ۱۴۰۰ و بعد از آنکه مجلس به بهرام عین‌اللهی به عنوان وزیر پیشنهادی دولت سیزدهم رای اعتماد داد و مسوولیت وزارت بهداشت به این پزشک اصولگرا سپرده شد، تا اردیبهشت امسال چند بار این ادعا مطرح شد و مسوولان وزارت بهداشت دولت دوازدهم هم چند بار مشکلات موجود بر سر راه واکسن‌های خریداری شده به کشور را توضیح دادند، اما به نظر می‌رسد که وزارت بهداشت دولت سیزدهم توجهی به این توضیحات نداشت و هر بار ادعای پیشین را تکرار می‌کرد آن هم در حالی که اسناد روشنی برای رد این ادعا وجود داشت. آخرین نوبت تکرار این ادعا، روز‌های اخیر بود که در واکنش به اظهارات محمد جواد ظریف؛ وزیر امور خارجه دولت دوازدهم، وزارت بهداشت در دو جوابیه مکتوب مدعی شد که مجموع واکسن‌های وارد شده در دولت دوازدهم کمتر از ۲۹ میلیون دوز و مابقی واردات حاصل تلاش دولت سیزدهم بوده است.

در متن اولین جوابیه مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت که روز ۳ تیر‌ماه در خبرگزاری ایسنا منتشر شد آمده است: «پیرو ادعای مطرح شده توسط نماینده یکی از کاندیدا‌های محترم ریاست‌جمهوری در خصوص واردات واکسن در دولت دوازدهم، ضروری است جهت تنویر افکار عمومی و ممانعت از تحریف تاریخ، موارد ذیل به اطلاع مردم شریف ایران رسانده شود. بر اساس مستندات موجود در مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که قابل استعلام از جمعیت هلال‌احمر و گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز می‌باشد، بر خلاف ادعای جناب آقای دکتر ظریف مبنی بر واردات ۱۲۰ میلیون دوز واکسن در دولت جناب آقای روحانی، عدد واقعی ۲۸ میلیون و ۷۰۰ هزار دوز بود که تا پایان دولت دوازدهم ۱۸ میلیون دوز تزریق شده بود و آمار واردات واکسن در هفته‌های اول دولت شهید رییسی و با ورود مستقیم و موثر ایشان و ایجاد تسهیلات لازم و هماهنگی‌های صورت گرفته بین دستگاه‌های اجرایی و تامین اعتبار، تا اواسط شهریور ۱۴۰۰، تعداد واکسن‌های وارداتی به بیش از ۱۲۱ میلیون دوز رسید.

همزمان با واردات و نیز حمایت کامل از چرخه تولید واکسن‌های داخلی، تدابیر لازم جهت تزریق گسترده با ایجاد هماهنگی‌های منسجم بین بخشی و فعال نمودن کلیه ظرفیت‌های مردمی در دولت سیزدهم صورت گرفت و بیش از ۱۵۵ میلیون دوز واکسن شامل واکسن‌های تولید داخل و وارداتی تزریق شد که این رخداد با ثبت تزریق بیش از ۱.۶ میلیون دوز در روز توانست رکورد جدیدی را در بین کشور‌های منطقه ثبت نماید.

جناب آقای دکتر ظریف به نظر فراموش کردید که در دولت دوازدهم جان هزاران ایرانی بازیچه سیاسی بازی شما و دولت متبوع‌تان شد و در واکنش به اعتراض مردم عزیز برای تعلل در واردات واکسن، نپیوستن به FATF و تحریم‌ها را بهانه می‌کردید، حال چه شده پس از گذشت ۳ سال از تلاش‌های دولت سیزدهم و پیگیری‌های جدی شخص رییس‌جمهور شهیدمان برای واردات انبوه واکسن و نجات جان هزاران ایرانی، ادعای جدید و مصادره این دستاورد برای دولت دوازدهم را مطرح می‌کنید که جای شگفتی دارد.

یقینا اگر در زمان خود به ترک فعل‌ها رسیدگی می‌شد امروز طلبکار نبودید. مردم می‌دانند و تاریخ هم قضاوت کرد که شما و دولت‌تان به دلیل اهمال در مرگ هزاران هموطن عزیز شریک بودید.» متن جوابیه دوم روز ۵ تیر‌ماه و باز هم در خبرگزاری ایسنا منتشر شد که در این جوابیه دوم آمده بود: «جناب آقای دکتر محمد جواد ظریف سه روز پیش در جمع مردم شریف کاشان مدعی شد در زمان دولت آقای روحانی، ۱۲۰ میلیون دوز، واکسن کرونا وارد کشور شده بود، این گزاره نادرست در اطلاعیه مورخ ۳ تیر‌ماه این مرکز به صورت مستند پاسخ داده شد و ابطال آن محرز گردید.

هر چند مصاحبه‌های آقای دکتر ظریف در ۳ سال اخیر و در همین خصوص نشان می‌دهد ایشان هر بار یک عدد متفاوت و البته نادرست از واردات واکسن را به خود نسبت داده‌اند، از جمله در مصاحبه با کافه خبر در تاریخ ۲۴ آذر ۱۴۰۲ که مدعی واردات ۳۰ میلیون دوز واکسن شده بودند! با این حال، وی دیروز مجددا با اصرار بر استمرار زنجیره تهمت در اجتماعی دیگر، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را جزو مخالفین واردات واکسن معرفی کرده است.

بیشتر بخوانید: سناریوی خوب، بد، زشت پیش روی بورس/ مواضع جلیلی ضد بورس است/ چراغ سبز بورس به پیروزی پزشکیان

اشاره دکتر ظریف به نامه ۲۵۰۰ نفر از اساتید و چهره‌های نظام سلامت در حمایت از فرمان مقام معظم رهبری در ممنوعیت واردات واکسن‌های امریکایی، انگلیسی و فرانسوی بود که در تاریخ ۲۳ دی ماه ۹۹ منتشر شد و از آقای روحانی خواسته شده بود، با توجه به عوارض ناشناخته و عدم وجود مجوز‌های کافی جهت تزریق همگانی واکسن‌های تولیدی در ۳ کشور مذکور و نیز نبودن مجوز‌های کافی جهت تزریق همگانی، لازم است تمهیدات علمی و استاندارد‌های لازم در خصوص ورود واکسن مورد تایید کوواکس رعایت شود.

بدیهی است که دولت آقای روحانی از ماه‌ها قبل می‌توانست با مدیریتی کارآمد و اراده‌ای واقعی، از سایر کشور‌ها روند واردات واکسن را عملیاتی نماید. اقدامی که در دولت سیزدهم و با رعایت همه ملاحظات بیولوژیک و علمی و بدون اتکا به ۳ کشور مذکور در طی چند هفته صورت پذیرفت. در انتها ذکر این نکته مهم ضروری است که مردم قدرشناس ایران هیچگاه مجاهدت‌های خادمان خود در نظام سلامت را در روز‌های سیاه بحران کرونا فراموش نخواهند کرد. چنانکه تزریق بیش از ۱۵۰ میلیون دوز واکسن در همان ماه‌های اول دولت شهید رییسی با همت کلیه نهاد‌های سلامت پایه و اعتماد و همراهی آحاد مردم باعث شد، آمار مرگ هموطنانمان از عدد هولناک بیش از ۷۰۰ نفر در روز، طی کوتاه‌ترین زمان به صفر رسیده و جریان زندگی و امید به جامعه بازگردد.» این جوابیه در حالی منتشر شد که واقعیت را نه به صورت کامل بلکه به صورت ناقص بازنشر کرده بود.

۲۳ دی ۱۳۹۹ خبرگزاری دانشجو متن نامه سرگشاده ۲۵۰۰ پزشک، استاد و اعضای هیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی به رییس دولت دوازدهم را منتشر کرد. در متن این نامه خطاب به حسن روحانی آمده بود: «بیماری کرونا به عنوان یک بیماری نوپدید، به‌طور مداوم علائم و عوارض جدیدی از خود نشان می‌دهد، به همین قیاس واکسن آن به خصوص واکسن‌های نسل جدید یعنی واکسن‌های ژنتیکی (مانند واکسن mRNA تولید شرکت فایزر، مادرنا و ...) می‌تواند عوارض ناشناخته و گاه جبران‌ناپذیری به جای بگذارد و هنوز حتی زمان لازم برای مشخص شدن کامل عوارض کوتاه‌مدت این واکسن‌ها نیز سپری نشده است؛ ملاحظه می‌فرمایید که در کشور‌های سازنده اینگونه واکسن‌ها اعم از امریکا و انگلیس نیز، علی‌رغم شروع واکسیناسیون برای برخی گروه‌های پرخطر و کادر درمانی، بسیاری از افراد با وجود وضعیت وخیم و رکوردشکنی آمار مرگ و میر، به دلیل همین شبهات و عوارض احتمالی حاضر به تزریق واکسن‌های مذکور نیستند. به گفته متخصصان ژنتیک پزشکی، با توجه به نوظهور بودن واکسن‌های نسل سوم یا ژنی، هنوز نمی‌توان از احتمال ایجاد عوارض جانبی بلندمدت مانند ایجاد تغییرات اپی ژنتیکی در سلول‌های بدن انسان توسط آنها، مطمئن بود، چرا که هنوز مطالعات بلندمدت چندساله درخصوص اینگونه واکسن‌ها انجام نشده است. ابهامات جدی و قابل تأمل در خصوص سیر اعطای تاییدیه‌های رسمی به واکسن‌های تولیدی شرکت‌های امریکایی وجود دارد، چنان‌که حتی به اذعان رسانه‌های امریکایی، مسوولان سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) برای تایید برخی از این واکسن‌ها از سوی مسوولان کاخ سفید شدیدا تحت‌فشار قرار گرفته‌اند که این شرایط، لزوم اتخاذ احتیاط عاقلانه را بیش از پیش گوشزد می‌کند. آیا منطقی است، از کسانی که دارو‌های ضروری مورد نیاز بیماران کشور ما (مانند بیماران پروانه‌ای، بیماران سرطانی و ...) را به بهانه تحریم‌های ظالمانه، از ملت ایران دریغ کرده‌اند و حالا به ناگهان دلسوز مردم ما شده‌اند - واکسن به صورت هدیه و خیریه دریافت شود؟ آیا ساده انگاری نیست که جان و سلامتی مردم عزیزمان را به عنوان نمونه آزمایشگاهی، برای آزمایش و بررسی کارایی واکسن بر روی یک جمعیت خاص، در اختیار سازندگان واکسن امریکایی یا انگلیسی قرار دهیم، آن هم دولت‌هایی که طی چند دهه اخیر به انحاء مختلف اثبات کرده‌اند که کمترین حرمتی برای سلامت و جان ایرانیان قائل نیستند؟ تجربه تلخِ دارو‌های بی‌اثر و ناکارآمدی که به عنوان نسخه شفابخش کرونا طی ۱۰ ماه اخیر میلیارد‌ها دلار به جیب شرکت‌های دارویی ریخت و اتفاقا تاییدیه FDA امریکا یا WHO را نیز داشت، ثابت کرد نباید مقهور هیاهو و سیاه‌بازی‌های جریانات به ظاهر علمی و مافیای دارویی شد. با در نظر گرفتن خطا‌های علمی احتمالی به ویژه در مواقع اضطراری و تعجیل در ساخت این واکسن‌ها، وجود تردید جدی در مورد کارایی واکسن‌های تازه به بازار آمده در مقابل جهش‌های مکرر ویروس کرونا، وجود ابهام درخصوص بازه ایمنی‌زایی واکسن و نیز مجهول بودن عوارض درازمدت این واکسن‌ها علاوه بر عوارض فوری که تاکنون نشان داده‌اند (اعم از موارد فوت احتمالی یا ابتلا به عوارض گوناگونِ گزارش شده)؛ موثر و ایمن بودن واکسن‌های فوق زیر سوال است. امروزه بیوتروریسم امری خیالی و ذهنی نیست؛ نظر به اینکه شواهد مسلم عینی از این شیطنت‌ها و نیز تست محصولات دارویی و واکسن‌ها در کشور‌های آفریقایی و جهان سوم نیز وجود دارد.

ایران در حوزه پزشکی و محصولات دارویی جایگاه بالا و سابقه درخشانی در صنعت تولید واکسن دارد. با توجه به ابهام در بازه ایمنی القایی تمامی واکسن‌های کرونا و احتمال احتیاج به تکرار واکسن، تولید واکسن ایرانی، برای پوشش نیاز بالای جمعیت داخلی یک ضرورت است و علاوه بر ایجاد افتخار و غرور ملی، می‌تواند زمینه صادرات و فروش به بخشی از جمعیت جهان را هم داشته باشد.

تحریم‌ها به هر حال یک واقعیت تلخ عینی است و تا قبل از فرمایشات مقام معظم رهبری نیز، در مسیر انتقال ارز یا در اولویت قرارگیری ایران در لیست خرید واکسن، موانع جدی وجود داشته است؛ فلذا تلاش‌های ارزنده دانشمندان و محققان داخلی باید بیش از گذشته مورد حمایت قرار گیرد. در پایان از حضرتعالی انتظار می‌رود علاوه بر اعلام ممنوعیت ورود واکسن از سه کشور امریکا، انگلیس و فرانسه - که به لطف دقت و تدبیر حکیمانه مقام معظم رهبری- مقرر شد، مراقبت بفرمایید که واکسن‌های تولیدی این کشور‌ها و هر گونه واکسن تولید شده از سوی مراکز غیرقابل اعتماد، به واسطه‌گری کشور ثالث نیز وارد کشور نشده و برخی واکسن‌های مربوط به ساز و کار کوواکس نیز که ماهیت مورد شبهه و مشکوک به ارتباط با جریانات کاملا مساله‌دار بین‌المللی دارد، خریداری نشود.

بیشتر بخوانید: عکس/ استقبال گسترده مردم یاسوج از آذری‌جهرمی

اگر مسوولان ناچار به وارد کردن واکسن مورد تایید کوواکس هستند، ضروری است دقیقا مشخص و اعلام شود که اولا واکسن از چه نوعی است (ویروس ضعیف شده یا پروتئین نوترکیب یا واکسن ژنی و ...) و چه تعداد و چه زمانی و به عنوان محصول کدام کشور وارد خواهد شد. امید است به فضل الهی، تدابیر عالمانه و همگرایی ملی و به دور از فضاسازی‌های سیاسی دشمنان خارجی و ساده اندیشی‌های برخی از عوامل داخلی، مساله واردات، تولید و توزیع واکسن کرونا به مطلوب‌ترین وجه ممکن انجام گیرد.»

در ادامه این متن، نام ۱۹۲ نفر از امضا‌کنندگان نامه هم منتشر شده بود که سید علیرضا مرندی، علیرضا زاکانی، زهره الهیان، حسینعلی شهریاری، حسین قناعتی، بهرام عین‌اللهی، حسن ابوالقاسمی، ناصر سیم فروش، شهرام علمداری، محمدرضا کلانتر معتمدی، محمد رییس‌زاده، زهرا شیخی مبارکه، فاطمه محمد‌بیگی، محمد اسماعیل اکبری، علیرضا منافی، عباس مسجدی، سید علی ریاض و محمد میرزا بیگی در ردیف اول فهرست امضاکنندگان این نامه بودند. ۲۰ مرداد ۱۴۰۱ خبرآنلاین به ادعای وزارت بهداشت دولت سیزدهم واکنش نشان داد. طبق گزارش خبرآنلاین، حسن روحانی (رییس دولت دوازدهم) در بازخوانی رخداد‌های دوره ریاست‌جمهوری خود و درباره تصمیم به عقد قرارداد برای خرید ۲۰۰ میلیون دوز واکسن خارجی گفته بود: «۶۰ میلیون دوز واکسن از روسیه خریدیم که چند میلیون دوز بیشتر به ما ندادند. ۵۰ میلیون دوز واکسن از تولیدکنندگان داخلی خریدیم که در دوره ما چند میلیون دوز بیشتر نتوانستند تحویل دهند. از چین و هند، اروپا و کوواکس واکسن خریدیم. شرایط به گونه‌ای شد که حداقل حدود ۱۱۰ میلیون دوز واکسن، علاوه بر واکسن داخلی خریداری کردیم.»

به دنبال این حرف‌های حسن روحانی، پدرام پاک‌آیین؛ دستیار رسانه‌ای وزیر بهداشت دولت سیزدهم در پاسخی مکتوب مدعی شد: «تعداد ثبت سفارش واکسن کرونا تا قبل از ۱۴ مردادماه ۱۴۰۰ و تشکیل دولت سیزدهم، ۲۶ میلیون و ۵۲۴ هزار و ۶۱۰ دوز واکسن بوده و پس از ۱۴ مرداد ۱۴۰۰ و با تشکیل دولت سیزدهم ۱۳۵ میلیون و ۴۷۵ هزار و ۳۹۰ دوز واکسن ثبت سفارش شد که این رقم از افزایش بیش از ۵ برابری ثبت سفارش واکسن‌ها حکایت دارد و تعداد کل واکسن‌های وارد شده قبل از تشکیل دولت سیزدهم در ۱۴ مرداد ۱۴۰۰ فقط ۱۸ میلیون و ۷۵۴ هزار و ۶۱۰ دوز بوده که بعد از تشکیل دولت سیزدهم به رقم ۱۴۳ میلیون و ۲۴۵ هزارو ۳۹۰ دوز واکسن رسیده است.»

خبرآنلاین در جواب این ادعای پاک آیین، متن گزارش خبرگزاری فارس درباره چگونگی خرید ۱۱۰ میلیون دوز واکسن کرونا در دولت دوازدهم را منتشر کرد. طبق متن منتشر شده در خبرآنلاین، خبرگزاری فارس در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۴۰۰ در گزارشی با عنوان «چرا ایران برای واکسیناسیون، منتظر تولید داخل نماند؟ / ماجرای خرید ۱۱۰ میلیون دز واکسن تا قبل از مجوز برکت» نوشته بود: «ایران تا قبل از ارایه مجوز تولید واکسن داخلی (۲۴ خرداد ۱۴۰۰) قرارداد خرید حداقل ۱۱۰ میلیون دوز واکسن را بسته بود که قرار بود به تدریج تا پایان پاییز (پایان سال ۲۰۲۱ میلادی) وارد کشور شود. این در حالی بود که طبق سند ملی واکسیناسیون، ایران تا پایان پاییز ۶۵ میلیون دوز و تا پایان سال ۱۲۰ میلیون دوز واکسن احتیاج داشت.

بزرگ‌ترین قرارداد ایران با روسیه بود. یکی ۲ میلیون و دیگری ۶۰ میلیون دوز اسپوتنیک. روسیه البته بیش از یک میلیارد دوز واکسن را به ۲۰ کشور پیش‌فروش کرده بود، اما علی‌رغم سرمایه‌گذاری‌های متعدد برای تولید واکسن در کشور‌های مختلف (از جمله ایران) عملا نتوانست ظرفیت تولید خود را سریع بالا ببرد. تا قبل از سال ۹۹ فقط ۳۰۰ هزار دوز از قرارداد اول وارد کشور شد و در بهار هم ۶۰۰ هزار دوز. از قرارداد بزرگ ۶۰ میلیون دوزی هم که باید از خرداد آغاز می‌شد، تا امروز هیچ واکسنی وارد کشور نشده. چین هم برای صادرات واکسن به ایران، با مشکل تحریم‌های امریکا مواجه شد. در نهایت، طرفین به این نتیجه رسیدند که واکسن چینی بدون نام بردن از نام کشور و شرکت تولیدکننده، از طریق واسطه صلیب سرخ تحویل هلال احمر ایران شود تا خطر تحریم کاهش پیدا کند.

با این وجود، فقط ۳ میلیون دوز از تعهد ۱۰ میلیونی چین در بهار محقق شد. در ۲۴ خرداد ۱۴۰۰ ایران مجوز تولید و تزریق اضطراری واکسن «برکت» را صادر کرد. امریکا که در دی‌ماه به فاصله ۲ هفته از موفقیت اولیه برکت، این شرکت را تحریم کرده بود، این‌بار در کمتر از ۳ روز تحریم واکسن را برداشت. این درحالی بود که امریکا همیشه ادعا می‌کرد اقلام دارویی را تحریم نکرده و ایران مشکلی برای خرید دارو ندارد.» در ادامه، خبرآنلاین به گزارش دیگری از خبرگزاری فارس استناد کرد؛ گزارشی که روز ۲۴ شهریور ۱۴۰۰ در این خبرگزاری منتشر و نوشته شده است: «در تحلیل سهم دولت جدید در واردات واکسن نباید شتاب‌زده و از سر حب و بغض سیاسی تحلیل کرد.

باید واقعیت‌ها را دید وگرنه ناخواسته با یک خطای تحلیل عملکرد جمهوری اسلامی در پیگیری سلامت مردم شبهه‌ناک می‌شود. دولت جدید در تسهیل و شتاب واردات واکسن نقش جدی داشته است، اما واقعیت این‌است که عمده خرید واکسن برای دولت قبل است.۱۱۰ میلیون دوز واکسن تا بهار ۱۴۰۰ خریداری شد.۱۶.۸ میلیون دوز کواکس، ۲ میلیون دوز اسپوتنیک در اسفند ۹۹، ۲ میلیون دوز بهارات در اسفند ۹۹، ۶۰ میلیون دوز اسپوتنیک در فروردین، ۳۰ میلیون دوز سینوفارم در اردیبهشت، البته تا خرداد ۱۴۰۰ فقط حدود ۷ میلیون دوز وارد شد.

اما از ابتدای تیر واردات شتاب گرفت و تا پایان مردادماه ۳ برابر تمام دوره قبلی واکسن وارد شد. پس دقت کنیم که سرعت واردات واکسن پیش از روی کار آمدن دولت جدید نیز شدت قابل ملاحظه گرفت؛ لذا ماجرا نمی‌تواند تنها نتیجه جابه‌جایی دولت‌ها باشد. توجه کنیم که عرصه واکسن و سلامت مردم در سطح رقابت سیاسی میان دولت‌ها متوقف نمی‌شود و این‌دست ادعا‌ها هشتگ «واکسن بخرید» ضدانقلاب را تایید می‌کند. در حالی که بعد از دستور رهبری در دی ماه ۹۹ که فرمودند واکسن بخرید، سیاست جمهوری اسلامی خرید واکسن بود و حتی قبل از تولید واکسن ایرانی، بیش از ۱۱۰ میلیون دوز از کل نیاز ۱۲۰ میلیون دوزی ایران خریداری شده بود.» بعد از این ایام، مسوولان دولت دوازدهم باز هم در گفتگو‌های پراکنده، روند خرید و واردات واکسن و حتی علت دیرکرد خرید و واردات را توضیح دادند از جمله که هفته اول بهمن پارسال، علیرضا رییسی؛ معاون بهداشت و سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا در دولت دوازدهم در گفتگو با خبرآنلاین و در جواب علت تاخیر واردات واکسن در دوره کرونا گفته بود: «راه اول خرید واکسن بود. سازمان ملل با سازمان بهداشت جهانی طرحی به‌نام صندوق یا سبد کوواکس تشکیل دادند.

گفتند کشور‌های پول‌دار و تولیدکننده واکسن به‌خاطر بحث بشردوستانه و قطع کل زنجیره چرخش ویروس، ۲۰‌درصد خریدش را در این سبد بریزد و کشوری که تولید دارد هم ۲۰ درصد تولیدش را در این سبد بگذارد برای کشور‌هایی که توان تولید و خرید واکسن ندارند. این هم راه دوم تامین واکسن کرونا بود. به کشور‌های دیگر گفتند شما ۲۰ درصد نیازتان را از کواکس بخرید و پول بدهید. ما هم پول دادیم. منبع دیگر این بود که خودمان تولید کنیم. خیلی‌ها آمدند شروع به‌تولید کردند. از جمله تبی در کشور ما گرفته بود خیلی از موسسات گفتند ما توان تولید داریم. درباره کوواکس، به ما بدقولی شد. قرار بود تا اسفند ۹۹، ۲۰ درصد واکسن مورد نیاز ما را بدهد که نداد و عملا سبد کواکس برای ما کارایی نداشت. کشور‌های تولیدکننده گفتند زمانی ما ۲۰ درصد تولیدمان را می‌دهیم که مردم خودمان را واکسینه کرده باشیم.

ما با برخی کشور‌ها مانند روسیه قرارداد داشتیم. یک تیم برای بازدید از خط تولید واکسن به‌روسیه فرستادیم. این‌ها رفتند و دیدند واکسن در حال تولید است ولی ماهانه یک میلیون دوز تولید می‌شود و تا آخر سال ۷ میلیون تولید می‌شود. قرارداد ما ۳۰ میلیون دوز در سال بود. روسیه دست ما را در پوست گردو گذاشت. قراردادشان موجود است. برخی کشور‌ها گفتند ما واکسن تولید می‌کنیم. شما بیایید فاز دو آزمایش‌ها را استفاده کنید و بعد فاز ۳ انجام شود.

بیشتر بخوانید:انصراف نخستین کاندیدای پوششی

سیاست و تصمیمات در آن زمان به این شکل بود که گفته می‌شد مگر ما موش آزمایشگاهی هستیم؟ پس به آن‌ها گفتیم نه. حتی چین به‌ما پیشنهاد داد در آزمایش شرکت کنیم و همچنان پاسخ منفی بود. من آن موقع نظر کارشناسی دادم بله، بهتر است وارد (آزمایش) شویم. برای کشور‌هایی که ما با آن‌ها قرارداد بسته بودیم، تحویل واکسن مشروط به‌این بود که فاز‌های مطالعاتی را گذرانده باشند. هم‌زمان عده‌ای در امریکا و اروپا و حتی ایران خودمان علیه واکسن تجمع می‌کردند. عده‌ای جلوی وزارت بهداشت می‌آمدند و شعار می‌دادند. حرف‌های عجیبی می‌زدند که با واکسن شما را کنترل می‌کنند و دکمه می‌زنند و شما را در اختیار می‌گیرند. تصاویرش هم موجود است، به آن‌ها گفتم از نظر من اگر بگویند دشمن شما دارد «امروز» واکسن تولید می‌کند و شمای تولیدکننده داخلی دارید «فردا» واکسن تحویل می‌دهید، من از دشمن می‌خرم، چون جان مردمم نجات پیدا می‌کند. جواب آن‌ها این بود که شما نمی‌دانید و می‌خواهید از خارجی‌ها بخرید.

این تصمیمات غلبه می‌کرد. همان آدم‌ها زبان‌شان دراز است که این‌ها بی‌عرضه بودند و نتوانستند واکسن وارد کنند. ما داشتیم حدود ۲ میلیون دوز واکسن از چین وارد می‌کردیم و سیستم درست کرده بودیم به‌محض بارگیری واکسن، توزیع را شروع کنیم. ۲ میلیون دوز در چین بارگیری شد و بعد نیامد. گفتند در یکی از ایالت‌های چین ناگهان موردی از کرونا پیدا شده و گفتند این ۲ میلیون را بدهید. در هند، دادستان هند اجازه بارگیری واکسن برای صدور به‌ایران را نداد. بالاخره واکسن وارد شد. وقتی واکسن به‌وفور وارد شد، خیلی قرارداد‌ها را قبلا بسته بودیم. بیشترین واکسنی که وارد کشور ما شد و جای تشکر دارد، از کشور چین بود.

چین بدون تعارف به‌داد ما رسید. روسیه اینقدر که قرارداد بسته بود اصلا توانایی تولید نداشت که بخواهد به‌ما بدهد. ما برای تامین واکسن سراغ کوبا هم رفتیم و مشارکت خوبی هم داشتند و شروع به‌تولید شد. ولی زمان خیلی مهم بود. زمانی من خیلی تحت فشار قرار گرفتم، برای اولین‌بار است می‌گویم. یک‌بار در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بودیم. آرزو داشتم فیلم آن جلسه به دست من برسد.

در این جلسه، خیلی از شرکت‌هایی که ادعای ساخت واکسن داشتند، آنجا بودند. سر ما ریخته بودند که چرا می‌خواهید از خارجی‌ها واکسن بخرید. چرا نمی‌گذارید ما تولید کنیم؟ می‌گفتیم وقت نیست. می‌گفتند ۳ ماه خوب است؟ این پول‌ها را به‌ما بدهید تا واکسن تولید کنیم. ما می‌گفتیم چه تضمینی وجود دارد که شما می‌توانید تولید کنید؟ می‌گفتند می‌توانیم. چنان فشاری به‌ما آوردند. فرض کنید می‌دانستم آن لحظه روز است ولی آن‌ها اصرار داشتند الان شب است. آن‌ها با قلدری و با سینه فراخ و صدای بلند، می‌گفتند شما دوست دارید از خارجی‌ها واکسن بخرید. چرا تولید داخل را حمایت نمی‌کنید؟»