اقتصاد۲۴: کالیبر، یک خانواده روسی از موشک‌های کروز کشتی، زیردریایی، سطحی و هوایی است که می‌تواند با کشتی‌های جنگی متخاصم و اهداف زمینی درگیر شود. این خانواده شامل انواع موشک‌های مختلف است که ویژگی‌های طراحی مشترک دارند. این موشک‌ها توسط شرکت آلماز-آنتی روسیه توسعه یافته و تولید می‌شوند.  

در سال ۲۰۱۴، ایالات متحده به دلیل تجاوز نظامی روسیه به اوکراین و الحاق کریمه، شرکت آلماز-آنتی روسیه را تحریم کرد. این اتفاق تولید موشک کالیبر را پیچیده‌تر کرد، زیرا این موشک‌ها از تعدادی قطعات وارداتی استفاده می‌کردند. با وجود این، موشک‌های کالیبر برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ مورد استفاده عملیاتی قرار گرفتند. موشک‌ها از کشتی‌های جنگی در دریای خزر و اهدافی در سوریه پرتاب شدند. در سال ۲۰۲۲ این موشک‌ها به طور گسترده علیه اهداف در اوکراین استفاده شد. در طول جنگ روسیه و اوکراین، بیشتر ذخایر موشک کالیبر تخلیه شد. تولید این موشک‌ها در سال ۲۰۲۲ به دلیل تحریم‌ها علیه روسیه و کمبود قطعات متوقف شد. در همان سال شرکت آلماز-آنتی روسیه نوسازی این موشک‌ها را اعلام کرد. هدف اصلی جایگزینی اجزای غربی این موشک با قطعات روسی بود.

تاریخچه توسعه کالیبر

کالیبر را می‌توان معادل روسی تام هاوک آمریکا دانست. در طول دهه ۱۹۹۰، ایالات متحده کارایی موشک‌های تام هاوک خود را نشان داد. این موشک‌ها برای اولین بار در سال ۱۹۹۱ در طی عملیات طوفان صحرا در عراق پرتاب شدند. از آن زمان، موشک‌های تام هاوک در عملیات‌های رزمی متعددی مورد استفاده قرار گرفتند.

موشک‌های تام هاوک ایالات متحده در برابر اهداف با ارزش بالا و منطقه مانند مراکز فرماندهی، ایستگاه‌های رادار، باند فرودگاه ها، پناهگاه‌های هواپیما، انبار‌های تدارکات و نیروگاه‌ها بسیار کارآمد هستند. در آن زمان روس‌ها سلاح مشابهی نداشتند و در حال توسعه موشک مشابه آن بودند. کالیبر که تولد خود را به عنوان یک سامانه موشکی کروز دریایی آغاز کرد تقریباً ۳۰ سال پس از تام هاوک پدیدار شد.

موشک کروز سامانه‌های نیروی دریایی روسیه

سامانه‌های نیروی دریایی کالیبر و مشتقات آن اساساً از دو نوع موشک، شامل موشک کروز حمله زمینی ۳ام۱۴ و موشک کروز ضد کشتی ۳ام۵۴ استفاده می‌کنند. نسخه‌های متعددی از این موشک‌ها از جمله نسخه‌های صادراتی کاهش یافته توسعه یافت. قطر همه موشک‌ها برابر با ۵۳۳ میلی متر است. این در یک لوله استاندارد اژدر یک زیردریایی قرار می‌گیرد.

این موشک‌ها می‌توانند کلاهک‌های متعارف یا هسته‌ای را حمل کنند. این موشک‌ها از هدایت اینرسی با به روز رسانی ناوبری ماهواره‌ای استفاده می‌کنند. موشک‌های کالیبر دارای موتور‌های ساخت اوکراین هستند. منابع دیگر گزارش می‌دهند که موتور‌ها در واقع منشاء خارجی داشته اند، اما از کشور دیگری وارد شده اند.

قابلیت موشک‌های کالیبر

اکثر موشک‌های خانواده کالیبر در مرحله پایانی به سرعت مافوق صوت می‌رسند تا از دفاع دشمن جلوگیری کنند. موشک‌های با پسوند "۱" با سرعت مادون صوت حرکت می‌کنند، اما برد بیشتری دارند.  در طول تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، روسیه به طور گسترده از موشک‌های کالیبر پرتاب شده از دریا با کلاهک‌های معمولی استفاده کرد.

این‌ها سلاح‌های دقیق و موثری هستند. اما در طول جنگ، روسیه ذخایر این موشک‌ها را خالی کرد. وزارت دفاع اوکراین گزارش داد که در طول ۷ ماه اول جنگ، در مجموع ۲۲۸ موشک از ۵۰۰ موشک ساخته شده مصرف شده است.

موشک‌های کالیبر

۳ام۱۴ (نام گزارش غربی SS-N-۳۰A): یک موشک کروز حمله زمینی است که برای درگیری با اهداف زمینی ثابت طراحی شده است. این موشک توسط سیستم‌های پرتاب عمودی پرتاب می‌شود. این موشک بردی معادل ۱۵۰۰ کیلومتر را نشان می‌دهد، اما به طور بالقوه می‌تواند تا ۲۵۰۰ کیلومتر برد داشته باشد. این موشک توسط نیروی دریایی روسیه استفاده می‌شود.

۳ام۵۴: یک موشک کروز ضد کشتی است. برد آن ۴۴۰-۶۶۰ کیلومتر است. این موشک توسط نیروی دریایی روسیه استفاده می‌شود.

مشخصات فنی کلی موشک های کالیبر