داستان خداحافظی لحظه آخری؛ چرا جو بایدن تصمیم گرفت که از انتخابات کناره‌گیری کند؟

اقتصاد۲۴-پولیتیکو می‌نویسد: صبح روز شنبه ۲۱ جولای، بایدن گفته بود که «با تمام قوا» کمپین انتخاباتی خود را ادامه می‌دهد. عصر همان روز، پس از یک گفت‌وگوی طولانی با دو تن از نزدیک‌ترین دستیارانش، نظر بایدن تغییر کرد. استیو ریچتی، کسی از دوره حضور بایدن در سنا در کنار او حضور داشت، روز جمعه با خودروی شخصی خود عازم دلاور شد تا با رئیس‌جمهور آمریکا صحبت کند. مایک دانیلون یکی دیگر از مشاوران نزدیک بایدن روز شنبه به دلاور رسید. دانیلون و ریچتی، که از سال‌های دور همواره در هنگام اتخاذ تصمیم‌های کلیدی (از جمله حضور یا عدم حضور در انتخابات ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰) در کنار بایدن حضور داشتند، به دلیل ابتلای او به کووید ۱۹ با فاصله از بایدن نشسته بودند و اطلاعات جدیدی را که در نهایت تعیین زمان پایان عمر سیاسی بایدن را رقم زد، به او ارائه می‌کردند.

به گفته ۵ نفر از افرادی که در جریان جزئیات این گفتگو قرار دارند و مایل به افشای نام‌شان نیستند، علاوه بر انتقال نگرانی‌های قانون‌گذاران دموکرات و اشاره به کاهش سرعت جمع‌آوری کمک‌های مالی، داده‌های ارائه‌شده به بایدن از سوی این دو نفر شامل نظرسنجی‌های اختصاصی کارزار انتخاباتی رئیس‌جمهور آمریکا بود که نشان می‌داد مسیر بایدن به سوی پیروزی در انتخابات نوامبر مسدود شده است. طی این گفتگو بایدن سوالات زیادی را از دستیاران خود پرسید.

تنها جیل بایدن، بانوی اول و دو تن از دستیاران مورد اعتماد خانواده بایدن یعنی انی توماسینی، معاون رئیس ستاد کارکنان کاخ سفید و آنتونی برنال، دستیار شخصی جیل بایدن روز یکشنبه در کنار بایدن حضور داشتند. ساعت یک و چهل و پنج دقیقه بعدازظهر، رئیس‌جمهور آمریکا به تعدادی از دستیاران ارشد خود درباره تصمیمش برای کناره‌گیری از رقابت‌ها اطلاع داد و از خدمات آن‌ها در طول این مدت تشکر کرد. تنها یک دقیقه بعد، پیش از آنکه فرد دیگری در کارزار انتخاباتی یا کاخ سفید از تصمیم او مطلع شود، بایدن بیانیه تاریخی کناره‌گیری خود از رقابت‌های انتخاباتی را در شبکه اجتماعی ایکس پست کرد.

اعلام خبر کناره‌گیری از رقابت‌های انتخاباتی که دنیای سیاست را شوکه کرد، خیلی زود روایت غالب درباره بایدن را تغییر داد؛ حزب متبوع او، پس از سه هفته اعمال فشار پنهانی به بایدن و تمسخر او به عنوان «یک شیر منزوی و فریب‌خورده که همه دموکرات‌ها را با خود به نابودی خواهد کشاند» به تقدیر از او و خدماتش طی دهه‌ها پرداختند و اقدام بایدن را در اولویت قرار دادن منافع کشور بر منافع شخصی توصیف کردند.

هرچند رئیس‌جمهور آمریکا فشار زیادی را تحمل می‌کرد، اما تصمیم بایدن را نمی‌توان نتیجه مستقیم کم آوردن او در برابر فشار‌های هم‌حزبیان دانست. بایدن زمانی تصمیم به کناره‌گیری گرفت که آنچه را که دموکرات‌ها پس از عملکرد بسیار ضعیف او در مناظره نخست با دونالد ترامپ به آن رسیده بودند، باور کرد: او نمی‌تواند برنده انتخابات باشد.

به گفته دو نفر از افراد آگاه در کارزار انتخاباتی بایدن، زمانی که هفته گذشته کارزار انتخاباتی رئیس‌جمهور آمریکا یک نظرسنجی گسترده در سطح ایالت‌های کلیدی «میدان نبرد» - ایالت‌هایی که در آن‌ها دو کاندیدا رقابت نزدیکی دارند – انجام داد، این نخستین بار بود که طی دو ماه گذشته چنین کاری صورت می‌گرفت. نتایج و اعداد به‌دست‌آمده از این نظرسنجی‌ها برای بایدن و تیم او بسیار تلخ بودند و نشان می‌داد بایدن نه‌تن‌ها در ۶ ایالت میدان نبرد از رقیب خود عقب افتاده، در ایالت‌هایی نظیر ویرجینیا و نیو مکزیکو که دموکرات‌ها انتظار یک پیروزی قطعی در آن‌ها را داشتند و برای صرف هزینه زیاد جهت پیروزی در این ایالت‌ها آماده نبودند، بلکه وضعیت آرای او به شدت متزلزل است.

با آگاهی از این مسئله، تعداد بیشتری از سران حزب دموکرات از جمله دوستان نزدیک بایدن در سنا به کارزار اعمال فشار بر او برای کناره‌گیری از رقابت‌های انتخاباتی پیوستند و گفتند که موقعیت کنونی بهترین شانس رئیس‌جمهور است که از رقابت‌ها کناره‌گیری کند و بگوید که این تصمیم را شخصاً و براساس منافع ملی اتخاذ کرده است. به گفته تعدادی از افراد نزدیک به گفت‌وگوها، برای جیل بایدن که طی هفته‌های اخیر قاطعانه بر ضرورت حفظ حیثیت و وجهه مثبت همسرش تأکید داشت، این یک پیشنهاد مطلوب به نظر می‌رسید.

بیشتر بخوانید:چه کسی به جای بایدن به مصاف ترامپ می‌رود؟ / گزینه‌های حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا

برای جیل بایدن که به گفته افرادی که با مکالمات اخیر آشنا هستند، این اقدامی برای حفظ چهره بسیار مهم بود، که به گفته افرادی که با مکالمات اخیر آشنا هستند، قاطعانه بر حفظ حیثیت همسرش تاکید داشت.

نانسی پلوسی، رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا در پشت صحنه چهره‌های مطرح حزب را تشویق می‌کرد که آن‌ها نیز به بایدن فشار بیاورند تا حضور خود را در رقابت‌های انتخاباتی پایان دهد. او حتی با آن‌ها درباره علنی کردن برخی از این فشار‌ها و انتشار عمومی نظرسنجی‌های نگران‌کننده‌ای که وضعیت نامطلوب بایدن را نشان می‌داد، گفتگو کرده بود.

یکی از دموکرات‌های آگاه از گفتگو‌های پشت پرده می‌گوید: «نانسی آشکار ساخته بود که این کار یا از راه آسان اتفاق خواهد افتاد یا از راه سخت. او سه هفته این راه آسان را پیشنهاد داد و بعد در آستانه استفاده از راه سخت بود.»

با بیانیه بایدن که وعده می‌داد او به زودی به کارزار انتخاباتی بازخواهد گشت، برخی دموکرات‌ها به این باور رسیدند که باید فشار علنی و مستقیم بیشتری به بایدن وارد کرد و این تنها راه است که ممکن است بایدن را به کناره‌گیری از رقابت‌ها قانع کند. به گفته یک منبع آگاه، دست‌کم ۶ عضو ارشد کنگره تصمیم داشتند که در روز‌های دوشنبه و سه‌شنبه ۲۲ و ۲۳ جولای با رئیس‌جمهور آمریکا تماس بگیرند و خواهان کناره‌گیری او از رقابت‌های انتخاباتی شوند.

یک دموکرات روز یکشنبه در این باره گفت: «ما به بایدن این فرصت را دادیم که در آخر هفته با نهایت احترام این تصمیم را اتخاذ کند.» این عضو مجلس نمایندگان که نخواست نامش فاش شود تأکید کرد که در هفته‌های اخیر نظرسنجی‌های مختلفی را در سطح محلی و ملی با همکارانش به اشتراک گذاشته و نگرانی‌های مردم حوزه انتخابیه خود را با نمایندگان دیگر و همچنین کارزار بایدن مطرح کرده است.

یک دموکرات دیگر می‌گوید در ساختمان کنگره و نزد رهبران ارشد حزب دموکرات در کنگره این احساس ایجاد شده بود که امکان دارد بایدن در نهایت کناره‌گیری کند. به گفته او، رئیس‌جمهور در روز‌های اخیر آفلاین شده بود و ترجیح می‌داد بیشتر وقت خود را کنار خانواده‌اش بگذراند؛ این سیگنالی بود که نشان می‌داد بایدن احتمالاً کار خود را در انتخابات پایان‌یافته می‌داند. یک عضو دیگر مجلس نمایندگان چنین روایت می‌کند که پس از گفت‌وگوی اخیر چاک شومر، رئیس اکثریت دموکرات‌ها در سنا، حکیم جفریس، رئیس اقلیت دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان و نانسی پلوسی، رئیس سابق مجلس نمایندگان، با دموکرات‌های کنگره آن‌ها گفتند که «بایدن پیام را دریافت کرده است.» این احساس برخلاف روندی بود که در روز‌های ابتدایی پس از مناظره فاجعه‌بار بایدن و ترامپ مشاهده می‌شد.

مناظره با ترامپ، یک نقطه عطف

پس از مناظره، بایدن و دستیاران نزدیکش مصمم به بازگشت قدرتمند به رقابت‌ها بودند و متقاعد شده بودند که بایدن همچنان بهترین شانس حزب دموکرات برای شکست دادن دونالد ترامپ است. کارزار او تلاش داشت با برگزاری یک رالی انتخاباتی جذاب در کارولینای شمالی و بعد مجموعه‌ای از مصاحبه‌ها که اتفاقاً طی آن‌ها سوالات زیادی درباره سن و آمادگی بایدن وجود داشت، رئیس‌جمهور را نجات دهد و ثابت کند آنچه در مناظره اتفاق افتاد صرفاً یک حادثه بود. با این حال، مردم آمریکا آنچه را که لازم بود دیده بودند و بایدن نیز در همین فرصت کوتاه پس از مناظره هم نشان داد در ۸۱ سالگی دیگر همان چهره ۴ سال قبل نیست. در این شرایط، با اینکه بایدن و دستیارانش بر ادامه رقابت مصمم بودند، اما به وضوح نارضایتی‌ها در درون حزب دموکرات بیشتر شد و صدا‌هایی که مصمم به تشدید فشار برای جایگزین کردن افراد دیگر با بایدن بودند، بلندتر شدند.

در همان زمان، نانسی پلوسی به شبکه MSNBC رفت و در مصاحبه‌ای اعلام کرد که حزب به رئیس‌جمهور فرصت بیشتری برای تصمیم‌گیری در خصوص اینکه می‌خواهد به رقابت ادامه دهد یا از رقابت کناره‌گیری کند، خواهد داد. این اظهارنظر، برای بسیاری در حزب دموکرات به معنای آن بود که هنوز سران حزب در خصوص کاندیداتوری بایدن تصمیم نهایی را نگرفته‌اند.

طی هفته گذشته، بایدن ظرف سه روز با پلوسی، جفریس و شومر سه رهبر ارشد کنگره دیدار کرد. شومر روز شنبه هفته گذشته برای دیدار با بایدن به اقامتگاه خانوادگی رئیس‌جمهور آمریکا در دلاور رفت. جفریس در کاخ سفید با بایدن دیدار کرد و در بیانیه‌ای به‌رغم اشاره به این دیدار چیزی درباره محتوای گفتگو‌ها نگفت. پلوسی هم پس از اجلاس اخیر ناتو در واشنگتن با بایدن دیدار کرد و براساس گزارش‌ها به‌طور خصوصی به بایدن گفت که گزینه کنار کشیدن از رقابت‌ها را در نظر بگیرد. ظرف ۲۴ ساعت، این روایت در رسانه‌ها مطرح شد که شومر هم در دیدار با بایدن درخواست مشابهی را مطرح کرده است.

این افشاگری‌ها، که با گزارش واشنگتن‌پست مبنی بر اینکه باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا نیز به‌طور خصوصی نگرانی خود را درباره سرنوشت کارزار انتخاباتی بایدن ابراز کرده، همزمان بود، به سایر دموکرات‌هایی که هنوز نگرانی خود را به طور علنی ابراز نکرده بودند، نشان داد که زمان انجام این کار فرا رسیده است.

به‌رغم این فشارها، عملکرد بایدن در برنامه انتخاباتی جمعه هفته گذشته دیترویت و اظهارات نسبتاً قوی او علیه ترامپ به نظر می‌رسید که حلقه نزدیکان رئیس‌جمهور را مصمم به باقی ماندن در رقابت کرده است. از نظر بسیاری، بایدن در این برنامه بهترین عملکرد خود را از زمان مناظره داشت و تا حدی تلاش کرد که نشان دهد می‌تواند در کمپین، پویا و فعال و قوی باشد. اما این تغییر زمان زیادی پایدار نماند.

سوءقصد به جان دونالد ترامپ و شلیک گلوله‌ای به سمت او که به گوشش اصابت کرد، صحنه‌ای را ایجاد کرد که در آن ترامپ با چهره‌ای خونین مشت‌هایش را گره کرده و واژه «مبارزه» را فریاد می‌زند. جمهوری‌خواهان در کنوانسیون ملی خود که در میلواکی برگزار شد، از این صحنه نهایت استفاده را بردند و پرچم پیروزی را خیلی زود بالا بردند. آن‌ها همچنین تلاش کردند تا تصویر رقابت انتخاباتی را به تصویر مبارزه ترامپ قوی و تسلیم‌ناپذیر در برابر بایدن پیر و ضعیف تبدیل کنند. همزمان با برگزاری کنوانسیون ملی حزب جمهوری‌خواه، بایدن مجبور شد به دلیل ابتلا به کووید ۱۹ کارزار انتخاباتی خود را متوقف کند و به دلاور بازگردد. در میان مشاوران بایدن، تنها تعداد اندکی بودند که احساس می‌کردند این توقف، در پایان باعث تغییر نظر بایدن و کناره‌گیری رئیس‌جمهور آمریکا از رقابت‌های انتخاباتی خواهد شد.

خانواده بایدن و برخی از مشاوران او تلاش می‌کردند با یادآوری بحران‌های زیادی که در طول دوره کاری بایدن بر سر راهش قرار گرفته به او بگویند که می‌تواند از بحران اخیر هم با موفقیت عبور کند. به طور خاص، جیل بایدن و هانتر بایدن هم مرتباً علیه برخی رهبران ارشد حزب دموکرات با بایدن صحبت می‌کردند و رفتار آن‌ها را خیانتی به یک رهبر وفادار در حزب و یک چهره خدمتگذار می‌دانستند.

با این حال، در روز‌های اخیر نگرانی‌هایی در اعضای خانواده به‌ویژه والری خواهر بایدن ایجاد شد و آن‌ها دغدغه روز‌های پیش رو در کارزار انتخاباتی و تأثیر آن بر سلامت و میراث برجای‌مانده از بایدن نزد افکار عمومی را داشتند. روند کند بهبود بایدن هم ثابت می‌کرد او به زودی نمی‌تواند بازگشتی قدرتمند به رقابت‌های انتخاباتی داشته باشد.

آخرین سنگر، تعدادی از مشاوران ارشد نظیر ریچتی و دانیلون بودند. آن‌ها باور داشتند که بایدن به عنوان یکی از بهترین رؤسای‌جمهور تاریخ آمریکا به یاد آورده خواهد شد و معتقد بودند که او همچنان می‌تواند برنده انتخابات باشد. ران کلین، رئیس سابق ستاد کارکنان نیز از جمله کسانی بود که به ممکن بودن پیروزی بایدن باور داشت.

بخش زیادی از کارکنان ارشد و میانی کارزار انتخاباتی بایدن از نحوه مدیریت نظرسنجی‌ها و کنترل سختی که دانیلون بر آن‌ها داشت ناراضی بودند. این کارکنان اعتقاد داشتند که دانیلون از رئیس‌جمهور در برابر داده‌های منفی محافظت می‌کند و همین امر را دلیل اتخاذ برخی تصمیمات نادرست می‌دانستند. به گفته آن‌ها، در بررسی‌ها و تحقیقات و نظرسنجی‌ها در ایالت‌های کلیدی میدان نبرد، نظارت مستقیم و خسته‌کننده‌ای از سوی مدیران ارشد کمپین وجود داشت و این امر در هفته‌های اخیر که روند محبوبیت بایدن نزولی بود بسیار مسئله‌ساز شد.

در پایان هفته گذشته، زمانی که نتایج نظرسنجی‌های جدید کمپین در ایالت‌های کلیدی مورد بررسی قرار می‌گرفت، نتایج بسیار ناامیدکننده به نظر می‌رسید و برخی از کارکنان کمپین نگران بودند که مشاوران بایدن با تمرکز بر نتایج در سطح ملی، نتایج ایالت‌های کلیدی را نادیده بگیرند. این نتایج، با آنچه اعضای شاخص کنگره درباره آن اظهار نگرانی می‌کردند مطابقت داشت و انتقال این داده‌ها به دموکرات‌های کنگره باعث شد تعداد بیشتری از آن‌ها علناً از بایدن درخواست کنند که از رقابت‌ها کنار بکشد.

به گفته دو منبع آگاه، دو عضو ارشد کارزار بایدن یعنی جف زاینتس رئیس ستاد کارکنان و آنیتا دان، مشاور ارشد رئیس‌جمهور نیز در گفتگو‌های محرمانه ابراز می‌کردند که حزب دموکرات احتمالاً باید مسیر متفاوتی را در پیش گیرد. با این حال آن‌ها در اظهارنظر‌های عمومی تأکید می‌کردند که «جو بایدن کاندیدای حزب دموکرات است و ترامپ را شکست خواهد داد.»

شامگاه شنبه برخی از افراد در حلقه نزدیکان بایدن در گفتگو با برخی دموکرات‌های ارشد تأکید می‌کردند که بدون هیچ، اما و اگری بایدن در رقابت باقی خواهد ماند. حتی زمانی که پولیتیکو از آن‌ها در این باره سوال کرد اعلام کردند که «امکان ندارد تا پیش از دیدار برنامه‌ریزی‌شده رئیس‌جمهور آمریکا با نتانیاهو، بایدن گزینه کنار رفتن از رقابت را در نظر بگیرد.»

با این حال، دقیقاً در همان زمان، بایدن به همراه دانیلون و ریچتی مشغول کار بر روی چگونگی خروج او از کارزار انتخاباتی بودند. وضعیت به گونه‌ای بود که بسیاری از کارکنان کاخ سفید و کمپین انتخاباتی بایدن از تغییر تصمیم او شوکه شدند. پس از انتشار توئیت رئیس‌جمهور آمریکا و اعلام کناره‌گیری او از انتخابات، مایک دانیلون با اعضای واحد ارتباطات کمپین بایدن تماس گرفت و به آن‌ها اطمینان خاطر داد که رفتارشان در خصوص اصرار بر باقی‌ماندن بایدن در رقابت‌ها براساس اطلاعاتی که آن‌ها تا آن زمان داشتند کار درستی بوده و رئیس‌جمهور به ناگهان نظر خود را تغییر داده است.

درست برخلاف ۲۰۱۵

سی‌ان‌ان هم روایتی مشابه با پولیتیکو در خصوص ساعات پایانی منتهی به تغییر نظر جو بایدن دارد. یک مقام ارشد کمپین بایدن به این شبکه خبری گفته است که بایدن مجبور به این انتخاب نشد؛ او ظرف ۴۸ ساعت و پس از مشورت‌های طولانی تلفنی با مشاورانش به این نتیجه رسید و این تصمیم شنبه‌شب اتخاذ و روز یکشنبه نهایی شد. به گفته او، بایدن به این باور رسید که حضور او می‌تواند کار را برای شکست ترامپ پیچیده‌تر کند.

بیشتر بخوانید:اولین مناظره انتخاباتی بایدن و ترامپ؛ آن‌چه باید بدانیم

یک فرد دیگر از کمپین هم گفته است زمانی که بایدن با دانیلون و ریچتی دیدار کرد، آن‌ها داده‌های نظرسنجی‌های کمپین در اختیار او قرار دادند و نشان دادند که رئیس‌جمهور آمریکا «راهی برای پیروزی بر ترامپ ندارد.» با این حال این فرد معتقد است که نظرسنجی یا اظهارنظر‌های دموکرات‌ها و فشار‌های بیرونی بایدن را به این تصمیم نرساند بلکه بایدن احساس کرد راهی برای بازگرداندن کمپین به یک وضعیت سالم و پویا ندارد و تغییر مسیر افت محبوبیت او در عرصه ملی و ایالت‌های کلیدی کاری بسیار سخت است.

روایت سی‌ان‌ان بیانگر آن است که درست برخلاف آنچه در سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاد و بایدن در کتاب «به من قول بده، پدر» روایت می‌کند که دانیلون به او گفته بایدن نباید در حالی که عزادار پسرش است و وضعیت روحی مناسبی ندارد در انتخابات شرکت کند و برای انتخابات ۲۰۱۶ کارزاری به راه بیاندازد، این بار هیچ کدام از مشاوران نزدیک رئیس‌جمهور آمریکا به او نگفتند که باید از رقابت‌ها کنار برود.

واکنش‌های جهانی به کناره‌گیری بایدن از انتخابات

در فاصله کوتاهی پس از انتشار توئیت بایدن و اعلام کناره‌گیری او، رهبران زیادی به این مسئله واکنش نشان دادند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین گفت که به «تصمیم سخت، اما قدرتمندانه» بایدن احترام می‌گذارد و به دلیل حمایت‌های گسترده‌ای که از اوکراین داشته ممنون است

زلنسکی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما همیشه از رئیس‌جمهور بایدن و رهبری او در یک دوران خطرناک متشکر خواهیم بود. او از کشور ما در طول یکی از دراماتیک‌ترین لحظات تاریخ حمایت کرد، به ما در جلوگیری از اشغالگری پوتین کمک کرد و به این حمایت در طول جنگ ادامه داد.

او افزود: «وضعیت کنونی در اوکراین و اروپا چالش‌برانگیز است و ما صادقانه امیدواریم تداوم رهبری آمریکا مانع از موفقیت روس‌ها شود.

رئیس رژیم اسرائیل نیز با اشاره به سفر بایدن به سرزمین‌های اشغالی در طول جنگ غزه او را «نمادی از پیوند جدایی‌ناپذیر آمریکا و اسرائیل» توصیف کرد.

سخنگوی کاخ کرملین، دمیتری پسکوف این موضوع را برای روسیه بی‌اهمیت خواند و تأکید کرد برای مسکو «دستیابی به اهداف عملیات ویژه نظامی» فارغ از اینکه چه کسی در انتخابات آمریکا پیروز شود یک اولویت است.

کر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا در واکنش به کناره‌گیری بایدن از انتخابات نوشت که «من باور دارم او همواره تصمیمی را اتخاذ می‌کند که باور دارد برای کشورش بهتر است.» ترودو هم بایدن را «دوست حقیقی مردم کانادا» توصیف کرد.

رهبران استرالیا، آلمان، اسپانیا، لهستان، جمهوری چک و ایرلند نیز در پیام‌هایی جداگانه تصمیم بایدن را شجاعانه و سخت خواندند و از نقش او طی ۴ سال گذشته تقدیر کردند.